پرش به محتوا

چاه عریضه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۷۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۱۶
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei
(صفحه‌ای تازه حاوی «thumb|230px|چاه عریضه در [[مسجد جمکران]] '''چاه عریضه''' چاهی در...» ایجاد کرد)
 
imported>Pourrezaei
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
==مشخصات ظاهری چاه عریضه==
==مشخصات ظاهری چاه عریضه==
{{همچنین ببینید|مسجد جمکران}}
{{همچنین ببینید|مسجد جمکران}}
مسجد جمكران در شرق شهر [[قم]] و در ۸ کیلومتری [[حرم حضرت معصومه]] قرار دارد و بنای نخستین آن در سال ۳۷۳ق صورت گرفت. این [[مسجد]]  در گذشته به شكل امروزی چندان مطرح نبود اما با ظهور رسانه‌ها و انتشار اخبار مربوط به این مسجد در رسانه‌های جمعی و همچنین اضافه شدن بخش‌های فرهنگی، تولیت و سایت رسمی در اینترنت و...، مسجد جمكران بروز و ظهور دیگری پیدا كرد و امروزه خصوصا در شب و روز [[نیمه شعبان]] و با توسعۀ ساختمانی مسجد، جمعیت فراوانی را در خود جای می‌دهد.
در قسمت جنوبی ساختمان اصلی مسجد جمکران و حدودا پشت دیوار [[محراب]]، چاهی وجود دارد كه به چاه عریضه معروف است. برخی نیز به اشتباه، این چاه را «چاه امام زمان» می‌نامند. مساحت اطراف چاه كه به وسیله نرده محصور شده حدود ۳۰ متر مربع است. دهانۀ چاه مربعی به ضلع ۵۰ سانتی‌متر است که با میله‌های آهنی پوشیده شده است و تنها فضایی كه بتوان یك كاغذ را از میان میله‌ها به داخل چاه انداخت، وجود دارد. به دلیل نبودن نور و كوچك بودن دهانۀ چاه، داخل آن پیدا نیست. در کنار محوطه‌ای که مخصوص آقایان است محوطۀ بزرگتری به چشم می‌خورد كه مخصوص خانم‌هاست و چاه جداگانه‌ای برای انداختن عریضه برای آنها تعبیه شده است. معمولا تعداد خانم‌هایی كه اطراف چاه هستند، بیشتر از آقایان است.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۶۵</ref>
 
در قسمت جنوبی ساختمان اصلی مسجد و حدودا پشت دیوار [[محراب]]، چاهی وجود دارد كه به چاه عریضه معروف است. برخی نیز به اشتباه، این چاه را «چاه امام زمان» می‌نامند. مساحت اطراف چاه كه به وسیله نرده محصور شده حدود ۳۰ متر مربع است. دهانۀ چاه كه یك مربع به ضلع ۵۰ سانتی‌متر است با میله‌های آهنی پوشیده شده است و تنها فضایی كه بتوان یك كاغذ را از میان میله‌ها به داخل چاه انداخت، وجود دارد. اطراف چاه اتاقکی سقف‌دار ساخته شده و دهانه چاه در وسط این اتاقک قرار دارد. مردم هنگام انداختن عریضه به داخل چاه سعی می‌كنند داخل چاه را ببینند اما به دلیل نبودن نور و كوچك بودن دهانۀ چاه چیزی پیدا نیست. در قسمت ورودی محوطۀ چاه، اتاقكی وجود دارد كه خادمان مسجد به سؤالات مردم پاسخ می‌دهند و برگه‌هایی با عنوان «عریضه» كه در آن دعای مخصوص عریضه به امام زمان ذكر شده و قسمتی را برای نوشتن حاجات خالی گذاشته‌اند، به مردم می‌فروشند.(۵۰تومان در سال ۱۳۹۰ش) در کنار محوطه‌ای که مخصوص آقایان است محوطۀ بزرگتری به چشم می‌خورد كه مخصوص خانم‌هاست و چاه جداگانه‌ای برای انداختن عریضه برای آنها تعبیه شده است. معمولا تعداد خانم‌هایی كه اطراف چاه هستند، بیشتر از آقایان است.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۶۵</ref>


==تاریخچه چاه==
==تاریخچه چاه==
خط ۲۶: خط ۲۴:


==بازدیدکنندگان از چاه==
==بازدیدکنندگان از چاه==
تعداد افرادی كه برای انداختن عریضه در محوطه چاه حاضر می‌شوند نسبت به افرادی كه داخل مسجد هستند و به [[نماز]] و عبادت مشغولند‌، بسیار كمتر است.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۶۳</ref> نزدیك چاه تابلویی نصب شده كه در آن دربارۀ تاریخچۀ مسجد جمكران و واقعه‌ای كه منجر به ساخت مسجد شد و همچنین دستور خواندن نماز مخصوص مسجد جمكران مطالبی ذكر شده است؛ اما در مورد تاریخچۀ چاه و یا عریضه‌نویسی و مطالبی از این دست، چیزی به چشم نمی‌خورد؛ بعضی افراد نیز عریضه‌ای نوشته و آن را داخل چاه می‌اندازند. تیپولوژی افرادی كه برای عریضه‌نویسی می‌آیند، مختلف و متنوع است. بعضی هم از روی كنجكاوی و تنها برای نگاه كردن به این مكان می‌آیند.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۶۴</ref>
تعداد افرادی كه برای انداختن عریضه در محوطه چاه حاضر می‌شوند نسبت به افرادی كه داخل مسجد هستند و به [[نماز]] و عبادت مشغولند‌، بسیار كمتر است.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۶۳</ref> در پژوهشی که حدود سال ۱۳۹۰ انجام شد، بیشتر افرادی که عریضه خود را در چاه می‌انداختند، عریضه‌نویسی را یكی از راه‌های [[توسل]] به [[خدا]] دانسته و در جواب این سؤال كه چرا حاجات خود را در نماز یا در دعا در [[مسجد]] مطرح نمی‌كنید، می‌گفتند هم در نماز و دعا می‌گوییم و هم به صورت كتبی می‌نویسیم. آنها برای [[امام]] تأثیر مستقل از خدا قائل نبوده و وی را واسطۀ فیض الهی می‌دانستند؛ اكثریت مطلق افرادی كه مصاحبه می‌شدند، اصالت را به مسجد جمكران می‌دادند و چاه را به نوعی یك بخش از قسمت‌های مسجد می‌دانستند و در برابر این سؤال كه «آیا این چاه و عریضه انداختن داخل آن را خرافی می‌دانید یا خیر>» پاسخ منفی داده و معتقد بودند اگر خرافه بود مسؤولان مسجد آن را جمع می‌كردند.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۹۰</ref> بعضی هم از روی كنجكاوی و تنها برای نگاه كردن به این مكان می‌آیند.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۶۴</ref>
 
در پژوهشی که حدود سال ۱۳۹۰ انجام شد، بیشتر افرادی که عریضه خود را در چاه می‌انداختند، عریضه‌نویسی را یكی از راه‌های [[توسل]] به [[خدا]] دانسته و در جواب این سؤال كه چرا حاجات خود را در نماز یا در دعا در [[مسجد]] مطرح نمی‌كنید، می‌گفتند هم در نماز و دعا می‌گوییم و هم به صورت كتبی می‌نویسیم. آنها برای [[امام]] تأثیر مستقل از خدا قائل نبوده و وی را واسطۀ فیض الهی می‌دانستند؛ اكثریت مطلق افرادی كه مصاحبه می‌شدند، اصالت را به مسجد جمكران می‌دادند و چاه را به نوعی یك بخش از قسمت‌های مسجد می‌دانستند و در برابر این سؤال كه «آیا این چاه و عریضه انداختن داخل آن را خرافی می‌دانید یا خیر>» پاسخ منفی داده و معتقد بودند اگر خرافه بود مسؤولان مسجد آن را جمع می‌كردند.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۹۰</ref>


آنچه از مجموع مصاحبه‌ها و مشاهدات در صحنه دربارۀ چاه و عریضه‌نویسی به دست می‌آید، این است كه نگاه كنشگران به چاه عمدتاً نگاه مقدسی نیست و انداختن عریضه به چاه را به نوعی یك عمل سمبلیك و نمادین می‌دانند و هدفشان برقراری ارتباط با امام در قالب این كنش و تخلیۀ روحی ناشی از بیان گرفتاری‌ها است و در ضمن امید به برآورده شدن حاجاتشان از این طریق دارند.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۹۵</ref>
آنچه از مجموع مصاحبه‌ها و مشاهدات در صحنه دربارۀ چاه و عریضه‌نویسی به دست می‌آید، این است كه نگاه كنشگران به چاه عمدتاً نگاه مقدسی نیست و انداختن عریضه به چاه را به نوعی یك عمل سمبلیك و نمادین می‌دانند و هدفشان برقراری ارتباط با امام در قالب این كنش و تخلیۀ روحی ناشی از بیان گرفتاری‌ها است و در ضمن امید به برآورده شدن حاجاتشان از این طریق دارند.<ref>مقاله چاه عریضه جمکران، ص۱۹۵</ref>
خط ۴۰: خط ۳۶:


==پانویس و منابع==
==پانویس و منابع==
* منبع اصلی: مقاله [http://ejtemaee.ir/چاه-عریضة-مسجد-جمکران-از-خرافه-تا-واقعی/ فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، بهار ۱۳۹۱، شماره ۳۷، مقاله چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت]  
* منبع اصلی: مقاله [http://ejtemaee.ir/چاه-عریضة-مسجد-جمکران-از-خرافه-تا-واقعی/ فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، بهار ۱۳۹۱، شماره ۳۷، مقاله چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت]
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}


[[رده:امام زمان]]
[[رده:امام زمان]]
[[رده:باورها]]
[[رده:باورها]]
کاربر ناشناس