پرش به محتوا

عریضه‌نویسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۰۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ آوریل ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
'''عَریضه‌نویسی''' به معنای نوشتن حاجت به [[خداوند]] یا یکی از [[معصومان]]. این نوشته‌ها را معمولاً در کنار مزار معصومان یا آب روان یا چاه می‌اندازند. برخی عالمان دینی به این شیوه عمل کرده‌ و در مقابل، برخی نیز آن را عامل سست نشان دادن باورهای [[شیعه]] دانسته‌اند. چاهی در [[مسجد جمکران]] معروف به [[چاه عریضه]] است که برخی شیعیان نامه‌های خود به [[امام زمان]] را در آن می‌اندازند، برخی از [[مراجع تقلید]] با انداختن عریضه در آن مخالفت کرده‌اند.
'''عَریضه‌نویسی''' به معنای نوشتن حاجت به [[خداوند]] یا یکی از [[معصومان]]. این نوشته‌ها را معمولاً در کنار مزار معصومان یا آب روان یا چاه می‌اندازند. چاهی در [[مسجد جمکران]] معروف به [[چاه عریضه]] است که برخی شیعیان نامه‌های خود به [[امام زمان]] را در آن می‌اندازند، برخی از [[مراجع تقلید]] با انداختن عریضه در آن مخالفت کرده‌اند.


== معنای عریضه ==
== معنای عریضه ==
عَریضَه به معنای «بیان خواسته» است که معمولا برای عرض حال و درخواستنامه از طرف فرد کوچک‌تر به بزرگ‌تر به کار می‌رود.<ref>فرهنگ معین، ۱۳۶۲، ج۲، ص۲۲۸۸</ref><ref>[http://www.jamkaran.ir/Article.aspx?id=9&type=0 سایت رسمی مسجد جمکران]</ref> عریضه نوعی [[توسل]] و [[دعا]] است که در آن به جای به زبان آوردن خواسته‌ها، آنها را در نامه‌ای نوشته و در کنار قبر [[امام]] یا در آب یا چاه می‌اندازند. این کار به دلیل اینکه شامل نوعی عرض حاجت و نگاشتن آن است به «عریضه‌نویسی» مشهور شده است.<ref>دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۶، ص۳۵۶</ref>  
عَریضَه به معنای «بیان خواسته» است که معمولا برای عرض حال و درخواستنامه از طرف فرد کوچک‌تر به بزرگ‌تر به کار می‌رود.<ref>فرهنگ معین، ۱۳۶۲، ج۲، ص۲۲۸۸.</ref><ref>[http://www.jamkaran.ir/Article.aspx?id=9&type=0 سایت رسمی مسجد جمکران]</ref> عریضه نوعی [[توسل]] و [[دعا]] است که در آن به جای به زبان آوردن خواسته‌ها، آنها را در نامه‌ای نوشته و در کنار قبر [[امام]] یا در آب یا چاه می‌اندازند. این کار به دلیل اینکه شامل نوعی عرض حاجت و نگاشتن آن است به «عریضه‌نویسی» مشهور شده است.<ref>دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۶، ص۳۵۶</ref>  


== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
خط ۳۸: خط ۳۸:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الْمَلِکِ الْحَقِّ [الْجَلِیلِ] الْمُبِینِ مِنَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ إِلَی الْمَوْلَی الْجَلِیلِ سَلَامٌ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ وَ عَلِی وَ مُحَمَّدٍ وَ جَعْفَرٍ وَ مُوسَی وَ عَلِی وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ الْحَسَنِ وَ الْقَائِمِ سَیدِنَا وَ مَوْلَانَا صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ سَلَامُهُ عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ رَبِّ إِنِّی مَسَّنِی الضُّرُّ وَ الْخَوْفُ فَاکْشِفْ ضُرِّی وَ آمِنْ خَوْفِی بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ نَبِی وَ وَصِی وَ صِدِّیقٍ وَ شَهِیدٍ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ اشْفَعُوا لِی یا سَادَاتِی بِالشَّأْنِ الَّذِی لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ فَإِنَّ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ لَشَأْناً مِنَ الشَّأْنِ فَقَدْ مَسَّنِی الضُّرُّ یا سَادَاتِی وَ اللَّهُ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فَافْعَلْ بی‌یا رَبِّ کَذَا وَ کَذَا.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الْمَلِکِ الْحَقِّ [الْجَلِیلِ] الْمُبِینِ مِنَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ إِلَی الْمَوْلَی الْجَلِیلِ سَلَامٌ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ وَ عَلِی وَ مُحَمَّدٍ وَ جَعْفَرٍ وَ مُوسَی وَ عَلِی وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ الْحَسَنِ وَ الْقَائِمِ سَیدِنَا وَ مَوْلَانَا صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ سَلَامُهُ عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ رَبِّ إِنِّی مَسَّنِی الضُّرُّ وَ الْخَوْفُ فَاکْشِفْ ضُرِّی وَ آمِنْ خَوْفِی بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ نَبِی وَ وَصِی وَ صِدِّیقٍ وَ شَهِیدٍ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ اشْفَعُوا لِی یا سَادَاتِی بِالشَّأْنِ الَّذِی لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ فَإِنَّ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ لَشَأْناً مِنَ الشَّأْنِ فَقَدْ مَسَّنِی الضُّرُّ یا سَادَاتِی وَ اللَّهُ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فَافْعَلْ بی‌یا رَبِّ کَذَا وَ کَذَا.
}}
}}
در برخی موارد بیان شده که پس از نوشتن عریضه، آن را داخل گِل قرار داده و در آب روان یا چاه یا دریا بیندازند<ref>بحارالانوار چاپ بیروت، ج۹۹، باب کتابة الرقاع للحوائج إلی الأئمة صلوات الله علیهم و التوسل و الاستشفاع بهم فی روضاتهم المقدسة و غیرها، ح ۱و۲و۳ و ۶و۷</ref> و در برخی موارد بیان شده که نوشته را به حرم امامان(ع) برسانند<ref>بحارالانوار چاپ بیروت، ج۹۹، باب کتابة الرقاع للحوائج إلی الأئمة صلوات الله علیهم و التوسل و الاستشفاع بهم فی روضاتهم المقدسة و غیرها، ح۵</ref> علامه مجلسی از کتاب العتیق الغروی خوابی را نقل می‌کند که در آن سفارش شده هر یک از حاجات را از کدام امام بخواهیم.<ref group="یادداشت">أما علی بن الحسین فللنجاة من السلاطین و معرة الشیاطین و أما محمد بن علی و جعفر بن محمد فللآخرة و ما تبتغیه من طاعة الله و رضوانه و أما أبو إبراهیم موسی فالتمس به العافیة من الله عز و جل و أما أبو الحسن الرضا فاطلب به السلامة فی الأسفار و فی البراری و البحار و أما أبو جعفر الجواد فاستنزل به الرزق من الله عز و جل و أما علی بن محمد فللنوافل و بر الإخوان و ما تبتغیه من طاعة الله عز و جل و أما الحسن فللآخرة و أما صاحب الزمان فإذا بلغ منک السیف المذبح فاستغث به و تمام الحدیث قد تقدم فی الروایة. مجلسی، بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۹۹، ص۲۵۰</ref>
در برخی موارد بیان شده که پس از نوشتن عریضه، آن را داخل گِل قرار داده و در آب روان یا چاه یا دریا بیندازند<ref>بحارالانوار چاپ بیروت، ج۹۹، باب کتابة الرقاع للحوائج إلی الأئمة صلوات الله علیهم و التوسل و الاستشفاع بهم فی روضاتهم المقدسة و غیرها، ح ۱و۲و۳ و ۶و۷</ref> و در برخی موارد بیان شده که نوشته را به حرم امامان(ع) برسانند<ref>بحارالانوار چاپ بیروت، ج۹۹، باب کتابة الرقاع للحوائج إلی الأئمة صلوات الله علیهم و التوسل و الاستشفاع بهم فی روضاتهم المقدسة و غیرها، ح۵</ref> علامه مجلسی از کتاب العتیق الغروی خوابی را نقل می‌کند که در آن سفارش شده هر یک از حاجات را از کدام امام بخواهیم.<ref group="یادداشت">أما علی بن الحسین فللنجاة من السلاطین و معرة الشیاطین و أما محمد بن علی و جعفر بن محمد فللآخرة و ما تبتغیه من طاعة الله و رضوانه و أما أبو إبراهیم موسی فالتمس به العافیة من الله عز و جل و أما أبو الحسن الرضا فاطلب به السلامة فی الأسفار و فی البراری و البحار و أما أبو جعفر الجواد فاستنزل به الرزق من الله عز و جل و أما علی بن محمد فللنوافل و بر الإخوان و ما تبتغیه من طاعة الله عز و جل و أما الحسن فللآخرة و أما صاحب الزمان فإذا بلغ منک السیف المذبح فاستغث به و تمام الحدیث قد تقدم فی الروایة. مجلسی، بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۹۹، ص۲۵۰</ref>


برخی محققان نیز معتقدند لازم نیست عریضه متن مشخصی داشته باشد و در صورت اضطرار و قطع امید از مردم می‌توان آن را به هر زبانی عریضه را نگاشت.<ref>[http://www.intizar.ir/vdcfa.dtww6dtiig.html مؤسسه آینده روشن]</ref>
برخی محققان نیز معتقدند لازم نیست عریضه متن مشخصی داشته باشد و در صورت اضطرار و قطع امید از مردم می‌توان آن را به هر زبانی عریضه را نگاشت.<ref>[http://www.intizar.ir/vdcfa.dtww6dtiig.html مؤسسه آینده روشن]</ref>
خط ۴۶: خط ۴۶:
در محوطه بیرونی مسجد، و در پشت ساختمان مسجد مقام، چاهی وجود دارد که به [[چاه عریضه]] معروف است.<ref>خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران از خرافه تا واقعیت»، ص۱۶۲.</ref> برخی از شیعیان با اعتقاد به تقدس این چاه، عریضه‌ و نامه‌های خود به [[امام زمان]] را در آن می‌اندازند.<ref>خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران از خرافه تا واقعیت»، ص۱۶۳.</ref> به گفته برخی از پژوهشگران، برای چاه سندی یافت نشده و هیچ یک از [[مراجع تقلید]] برای آن قداستی قائل نیستند.<ref> خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران از خرافه تا واقعیت»، ص۱۷۵.</ref> [[آیت الله خامنه‌ای]]، رهبر جمهوری اسلامی ایران<ref>مسیح در شب قدر، ۱۳۹۳ش، ص۴۳۱.</ref> و [[آیت الله مکارم شیرازی]]<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=246653&typeinfo=25&catid=23309 «چاه عریضه در مسجد جمکران»].</ref> از [[مراجع تقلید]]، با انداختن نامه به داخل چاه مذکور مخالفت کرده‌اند.  
در محوطه بیرونی مسجد، و در پشت ساختمان مسجد مقام، چاهی وجود دارد که به [[چاه عریضه]] معروف است.<ref>خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران از خرافه تا واقعیت»، ص۱۶۲.</ref> برخی از شیعیان با اعتقاد به تقدس این چاه، عریضه‌ و نامه‌های خود به [[امام زمان]] را در آن می‌اندازند.<ref>خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران از خرافه تا واقعیت»، ص۱۶۳.</ref> به گفته برخی از پژوهشگران، برای چاه سندی یافت نشده و هیچ یک از [[مراجع تقلید]] برای آن قداستی قائل نیستند.<ref> خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران از خرافه تا واقعیت»، ص۱۷۵.</ref> [[آیت الله خامنه‌ای]]، رهبر جمهوری اسلامی ایران<ref>مسیح در شب قدر، ۱۳۹۳ش، ص۴۳۱.</ref> و [[آیت الله مکارم شیرازی]]<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=246653&typeinfo=25&catid=23309 «چاه عریضه در مسجد جمکران»].</ref> از [[مراجع تقلید]]، با انداختن نامه به داخل چاه مذکور مخالفت کرده‌اند.  


در برخی مساجد شهرهای دیگر ایران مانند [[اصفهان]]، [[کرمان]] و  اردکان نیز چاهی بوده که مردم عریضه‌های خود را به آن می‌انداختند.<ref>پیری اردکانی، ص۱۰۱</ref> این سنت در میان برخی شیعیان [[هند]]، [[پاکستان]] و [[بنگلادش]] نیز مرسوم بوده و در شب [[نیمه شعبان]] برای [[امام زمان]](عج) عریضه‌هایی نوشته و به دریا می‌اندازند.<ref>[http://ejtemaee.ir/«چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت»، ص۱۷۸]</ref>
در برخی مساجد شهرهای دیگر ایران مانند [[اصفهان]]، [[کرمان]] و  اردکان نیز چاهی بوده که مردم عریضه‌های خود را به آن می‌انداختند.<ref>پیری اردکانی، ص۱۰۱</ref> این سنت در میان برخی شیعیان [[هند]]، [[پاکستان]] و [[بنگلادش]] نیز مرسوم بوده و در شب [[نیمه شعبان]] برای [[امام زمان]](عج) عریضه‌هایی نوشته و به دریا می‌اندازند.<ref>[http://ejtemaee.ir/خان‌محمدی، «چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت»، ص۱۷۸]</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۸: خط ۵۸:
* قاضی زاهدی، شیفتگان حضرت مهدی، قم، ۱۳۷۰ش
* قاضی زاهدی، شیفتگان حضرت مهدی، قم، ۱۳۷۰ش
* کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح للکفعمی (جنة الأمان الواقیة)،‌دار الرضی (زاهدی)، قم، ۱۴۰۵ق، چاپ دوم
* کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح للکفعمی (جنة الأمان الواقیة)،‌دار الرضی (زاهدی)، قم، ۱۴۰۵ق، چاپ دوم
* مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، چ۳، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چ۳، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، ج ۲، تهران:امیر کبیر،۱۳۶۲.
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، ج ۲، تهران:امیر کبیر،۱۳۶۲.
* [http://ejtemaee.ir/چاه-عریضه-مسجد-جمکران-از-خرافه-تا-واقعی/ فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، بهار ۱۳۹۱، شماره ۳۷، مقاله چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت، نویسنده: کریم خان محمدی-محمدرضا انواری]
*[http://ejtemaee.ir/چاه-عریضة-مسجد-جمکران-از-خرافه-تا-واقعی/ کریم خان‌محمدی-محمدرضا انواری، چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت، فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، بهار ۱۳۹۱ش، شماره ۳۷.]
{{پایان}}
{{پایان}}