هشام بن سالم جوالیقی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''هشام بن سالم جوالیقی جعفی'''، از شاگردان [[امام صادق(ع)]] و نیز اصحاب [[امام کاظم(ع)]]. تخصّص او در [[علم کلام]] بیش از [[فقه]] بود. امام صادق(ع) در برخی مسائل کلامی مانند [[توحید]] به او ارجاع می‌داد. او بی‌واسطه و با واسطه از امام صادق(ع) روایت کرده و نامش در سلسلسه سند ۶۶۳ [[حدیث]] در کتب حدیثی [[شیعه]] آمده است که در میان مشایخ او و روایانی که از او روایت کرده‌اند، نام برخی از [[اصحاب اجماع]] دیده می‌شود. هشام پس از [[شهادت]] امام صادق(ع)، در ترویج [[امامت]] امام کاظم(ع) نقش بسزایی داشت و از آن حضرت نیز روایت کرده است. از وی آثاری نیز نقل شده است که مشهورترین آنها کتابی درباره [[معراج]] است. برخی آراء خاصی در [[توحید]] به هشام نسبت داده‌اند؛ اما [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[آیت الله خوئی]] او را [[ثقه]] دانسته‌اند.

هشام، خدمتکار بشر بن مروان و از اسیران جوزجان بود.<ref>نجاشی، رجال، ص۴۳۴؛ کشی، رجال، ص۲۸۱.</ref> [[شیخ طوسی]] از وی با کنیه ابومحمد و غلام جعفی یاد کرده است.<ref>طوسی، رجال، ص۳۱۸.</ref> به او جوالیقی و علاف نیز می‌گفتند.<ref> کشی، رجال، ص۲۸۱.</ref>

شیخ طوسی او را در شمار اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) آورده است.<ref>طوسی، رجال، ص۳۱۸ و ۳۴۵.</ref> بر پایه روایتی هنگامی که پس از شهادت امام صادق(ع) [[عبدالله افطح]] ادعای [[امامت]] کرد. هشام بن سالم و [[مؤمن طاق]] از او درباره [[زکات]] پرسیدند و با پاسخ وی دچار تردید شدند. هشام با برخوردی که با [[امام کاظم(ع)]] داشت، تردیدش برطرف شد و [[امامت]] آن حضرت را در بین خواص اصحاب امام صادق(ع) تبلیغ می‌کرد. این کار او سبب شد اطراف عبدالله افطح خلوت شود؛ بنابراین عبدالله کسانی را گماشته بود تا او را کتک بزنند.<ref> کشی، رجال، ص۲۸۲-۲۸۳.</ref>

 

== نقل روایت از امام صادق و امام کاظم(ع) ==

هشام از امام صادق<ref>طوسی، رجال، ص۳۴۵؛ کشی، ص۱۱۹.</ref> و امام کاظم علیهماالسلام روایت کرده<ref>نجاشی، رجال، ص۴۳۴.</ref> و نام او در اسناد ۶۶۳ [[حدیث]] در کتاب‌های حدیثی [[شیعه]] آمده است.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۳۰۱.</ref> وی از راویانی مانند [[ابوبصیر]]، [[ابوحمزه ثمالی|ابو حمزه ثُمالی]]، [[ابو خالد کابلی]]، [[ابن ابی یعفور]]، [[ابان بن تغلب|ابان بن تَغْلِب]]، [[ابان بن عثمان]] و [[زراره بن اعین|زراره]]<ref>کشی، رجال، ص۱۳۳.</ref> روایت کرده است. او از [[سلیمان بن خالد]] ۹۹ روایت نقل کرده<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۳۰۲.</ref> و راویانی چون [[ابن ابی عمیر|ابن ابی عُمَیر]]<ref>کشی، رجال، ص۱۱۹، ۱۳۳</ref>، [[حسن بن محبوب|ابن محبوب]]، [[ابن مسکان]]، [[بزنطی|بَزَنطی]]، [[حماد بن عثمان]] و [[صفوان بن یحیی]] از او روایت کرده‌اند.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۳۰۳.</ref>

== مناظرات ==

مناظره‌ای میان مردی از اهل [[شام]] و امام صادق(ع) در گرفت. امام او را در هر بحثی به یک نفر ارجاع داد و در بحث [[توحید]] به هشام بن سالم حواله داد.<ref> کشی، رجال، ص۲۷۶.</ref> از وی مناظراتی با [[محمد بن بشیر]] پیشوای [[بشیریه]] و دیگران گزارش شده است.<ref>کشی، رجال، ص۴۷۸.</ref> وی همچنین در موضوع [[امامت]]<ref> کشی، رجال، ص۲۸۱.</ref> و [[فقه]] تخصص داشت.

'''صورت داشتن خدا'''؛ سمعانی و [[ابوالحسن اشعری]] فرقه‌ای به نام [[هشامیه]] را به هشام بن حکم و هشام بن سالم منسوب می‌کنند. و گفته‌اند که هشام بن سالم خدا را به صورت انسان می‌پنداشته است البته به صورت نوری که می‌درخشد و دارای حواس پنجگانه است.<ref>سمعانی، الانساب، ج۱۳، ص۴۱۴؛ اشعری، مقالات الإسلامیین، ج۱، ص۳۴.</ref> در برخی کتب روایی نیز چنین نسبت‌هایی به او داده شده است<ref> کشی، رجال، ص۲۸۴-۲۸۵.</ref> نجاشی با عبارت «ثقة ثقة» از او یاد کرده است<ref>نجاشی، رجال، ص۴۳۴.</ref> و [[آیت الله خوئی]] برخی روایاتی را که بر نکوهش او دلالت دارند، از نظر سند ضعیف می‌داند.<ref>معجم رجال الحدیث، ج ۱۹، ص۳۰۱.</ref>

برخی روایات از اختلاف وی و [[هشام بن حکم]] در برخی مباحث توحید و [[صفات الهی|صفات خدا]] خبر داده‌اند.<ref>کشی، رجال، ص۲۷۹.</ref> گفته شده است برخی مانند [[محمدتقی سبحانی]] معتقد است نظریه هشام بن سالم که خدا صورت دارد، در برابر نظریه هشام بن حکم است که خدا را جسم می دانسته است. نه در کنار آن.<ref>[http://hnaeimabadi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=36:1&catid=9:1&Itemid=35 نکاتی کلیدی درباره هشام بن سالم]</ref>