بنی‌اسد: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بنی اسد''' تیره‌ای از عرب عَدنانی است موسوم به بنی اسد بن خزیمه. این تیره با این که در مقایسه با دیگر قبایل بزرگ، در تاریخ سده‌های نخستین هجری، ویژگی برجسته و نقشی چشم گیر نداشته است، یکی از تیره‌های مهم مُضَری، از اعراب شمال [[عربستان]]، به شمار می‌رود.

شهرت بنی اسد در روزگار معاصر بیشتر به [[تشیع]] آنان است. دو تن از مشهورترین اصحاب [[امام حسین (ع)]] در [[واقعه عاشورا]]، از بنی اسد بودند؛ [[مسلم بن عوسجه اسدی]] و [[حبیب بن مظاهر اسدی]]. گروهی دیگر از ایشان که احتمالاً اهل شهر [[کوفه]] بودند و در آبادی‌های اطراف شهر سکنا داشتند، پیکر شهدای [[اهل بیت (ع)]] را دفن کردند. این موضوع چندان شهرت یافته است که در نمایش سنتی تعزیه، نمایش ویژه‌ای به تدفین شهدا به دست افراد بنی اسد اختصاص دارد.<ref>منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، صص۶۲۶-۶۲۹.</ref>

تیره‌ای از عرب عدنانی، موسوم به بنی اسد بن خزیمه. این تیره با اینکه در مقایسه با دیگر قبایل بزرگ، در تاریخ سده‌های نخستین هجری، ویژگی برجسته و نقشی چشم گیر نداشته است، یکی از تیره‌های مهم مُضَری، از اعراب شمال [[عربستان]]، به شمار می‌رود. زنجیرۀ نسب بنی اسد، پس از خزیمه، از مُدرکة بن الیاس به معدّ بن نزار می‌رسد.<ref>کلبی، جمهرة...، ۱۹-۲۱، ۱۶۸-۱۶۹.</ref> چند تیرۀ مشهور دیگر عرب نیز عنوان بنی اسد داشتند که جدا از بنی اسد بن خزیمه هستند<ref>نکـ: سمعانی، ج۱، ص۲۱۴.</ref>، بنی اسد به چندین شاخه و عشیرۀ دیگر تقسیم شده‌اند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به بنی صیدا، بنی فَقعَس، بنی نَضر بن قُعَین، بنی زَنیه، بنی غاضره و بنی نعامه اشاره کرد.<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۶۵؛ نیز نکـ: ابن درید، الاشتقاق، ص۱۸۰.</ref>

از دیگر حوادث مربوط به بنی اسد، مقارن ظهور اسلام، شرکت ایشان در مجموعۀ قبایل متحد و هم پیمان قریش معروف به «‌احابیش‌» است <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۲۷؛ دربارۀ احابیش نکـ: زریاب، سیرۀ رسول الله(ص)، صص۵۶-۵۸.</ref>، پیوند ایشان با قریش تا سالها، به گونه‌های مختلف استوار بود.

در آغاز ظهور اسلام، کسانی از این قبیله، به ویژه آنها که ساکن شهر مکه بودند، در میان مسلمانان اولیه دیده می‌شدند؛ مانند قیس بن عبدالله اسدی از مهاجران به [[حبشه]] .<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۴، ص۶؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۲۲۱.</ref> در میان اصحاب مشهور حضرت [[پیامبر(ص)|رسول(ص)]] نیز کسانی از این قبیله مانند [[عبدالله بن جحش]] و عکاشة بن محصن را می‌توان نام برد.<ref>ابن قدامه، التبیین فی انساب القریش، ص۵۰۶.</ref> و باید گفت که ازدواج پیامبر(ص) با زینب دختر جحش، در حدود سال۵ق موجب تفاخر بنی اسد بوده است.<ref>ابن حبیب، المحبر، ص۸۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۰۱.</ref>

بنا به نقل طبری از سیف بن عمر، بنی اسد رد فتوحات [[عراق]] و به ویژه [[قادسیه]]، از خود رشادت نشان دادند.<ref>طبری، تاریخ، ج۳، صص۴۸۶، ۵۳۴-۵۳۹؛ نیز نکـ: کلبی، جمهرة، ص۱۷۶.</ref> و در ناحیۀ عراق و به ویژه اطراف [[کوفه]] و [[بصره]] ساکن شدند و گروه‌هایی از ایشان نیز به سوی [[شام]] هجرت کردند.<ref>ابن عدیم، بغیة الطلب، ج۱، ص۵۳۴.</ref> پس از بنای کوفه، بنی اسد یکی از نخستین قبایلی بود که در یکی از «‌[[اسباع]]‌» آن شهر همراه غطفان و چند قبیلۀ دیگر سکنا گزید<ref>طبری، تاریخ، ج۴، صص۴۵، ۴۸؛ نیز نکـ: نصر، وقعة صفین، ص۱۱۷.</ref> [[امام علی(ع)]] پس از [[جنگ جمل]] – که بنی اسد هم در آن به طرفداری از امام جنگیده بود-<ref>شیخ مفید، الجمل، ص۳۲۱</ref> آنها را در سُبعی گنجانید که شامل قبایل بزرگ‌تر مضری، یعنی قریش و کنانه می‌شد.<ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۰۰.</ref>

کثرت بنی اسد در کوفه چنان بود که در همان سال‌های نخست، دومین قبیلۀ ساکن شهر، پس از هَمدان، شمرده می‌شد.<ref>نصر، وقعة صفین، ص۳۱۱.</ref> در حدود سال ۵۰ق/۶۷۰م با توجه به شرایط جدیدی که خلافت معاویه پدید آورده بود، زیاد، حاکم عراق، در ساختار قبیله‌ای کوفه تغییراتی داد و «‌اسباع‌» را به «‌ارباع‌» تبدیل کرد و اسد و مِذحَج رادر ربع چهارم جای گرفتند.<ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۴۸؛ نیز نکـ: ماسینیون، خِطَط الکوفه، صص۱۵-۱۶؛ خلیف، حیاة الشعر فی الکوفه، ص۳۱.</ref> این نظام جدید تا سال‌ها همچنان پا بر جا بود.<ref>نکـ: طبری، تاریخ، ج۷، ص۱۷۲.</ref>

پاره‌ای از روایات مربوط به [[واقعه کربلا|واقعۀ کربلا]]، حکایت از شرکت چند تن از افراد بنی اسد در لشکر کوفه دارد <ref>بلاذری، ج۳، ص۲۰۵. طبری، تاریخ، ج۵، صص۴۴۸، ۴۶۸؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۹۱.</ref>، اما گروهی دیگر از ایشان که احتمالاً اهل شهر کوفه بودند و در آبادی‌های اطراف شهر سکنا داشتند، پیکر شهدای اهل بیت(ع) را دفن کردند. <ref>بلاذری، فتوح البلدان، ج۳، ص۲۰۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۴؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۸۰.</ref> این موضوع چندان شهرت یافته است که در نمایش سنتی [[تعزیه]]، نمایش ویژه‌ای به تدفین شهدا به دست افراد بنی اسد اختصاص دارد. <ref>همایونی، تعزیه و نمایش در ایران، ص۱۰۰؛ شهریاری، کتاب نمایش، ج۱، صص۱۱۸، ۲۶۸-۲۶۹.</ref> همچنین گروهی از [[:رده:راویان|راویان]] و اصحاب ائمه(ع) از بنی اسد یا موالی ایشان بوده‌اند.<ref>مثلا نکـ: نجاشی، رجال، صص۱۴، ۲۰، ۲۲، ۲۷، ۱۲۷.</ref> از مشهورترین دانشمندان شیعی از این قبیله، می‌توان به [[نجاشی|ابوالعباس نجاشی اسدی کوفی]]، رجال شناس بزرگ سدۀ پنجم هجری، اشاره کرد.

قبیلۀ بنی اسد به سبب صحرانشینی، مورد توجه دانشمندان لغت شناس و ادیب نیز بوده، و گفته‌اند که این قبیله یکی از منابع ادبی در سده‌های نخستین هجری به شمار می‌آمده است.<ref>نکـ: سیوطی، المزهر، ج۱، ص۲۱۱.</ref>