میرزا مهدی اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

==زندگی‌نامه==

میرزا محمد مهدی ابن میرزا اسماعیل اصفهانی غروی در سال ۱۳۰۳ق در [[اصفهان]] متولد شد.<ref>برای کسب اطلاع بیشتر دربارهٔ تاریخ زندگانی میرزا مهدی اصفهانی رک: دائره‌المعارف تشیع ــ بنگرید ذیل میرزا مهدی اصفهانی، محمد رازی، گنجینه دانشمندان، ج ۷، انتشارات اسلامیه، ۱۳۵۴، شیخ محمود تولایی و علیرضا غروی (فرزند ارشد میرزای اصفهانی)، شرح حال میرزامهدی اصفهانی؛ الشیخ علی النمازی الشاهرودی، مستدرک سفینه‌البحار، ج ۱، ص ۹؛ مکتب تفکیک، مقاله مندرج در کیهان فرهنگی و کتاب منتشرشده در این موضوع.</ref> او پدرش را که از ملاک اصفهان بود در نُه‌سالگی از دست داد.او پس از فوت پدر تحت سرپرستی حاج [[رحیم ارباب]] اصفهانی، قرار گرفت. اصفهانی تحصیلات مقدماتی و اندکی از [[اصول]] و [[فقه]] را نزد استادان محلی آموخت.<ref>محمدرضا حکیمی، مکتب تفکیک، ص ۱۷۷</ref>

اصفهانی در سال ۱۳۱۵ق، به سفارش [[رحیم ارباب]] به [[عتبات عالیات]] رفت و به نزد [[سید اسماعیل صدر]] رفت.<ref>محمدرضا حکیمی، مکتب تفکیک، ص ۱۷۷</ref> سید اسماعیل صدر پس از وفات [[میرزای شیرازی]] به [[کربلا]] رفته بود و تا آخر عمر آنجا ماند.<ref>سیدمحسن امین، اعیان الشیعه؛ سید عبدالحسین شرف‌الدین، بغیه الراغبین فی سلسلة آل شرف‌الدین، ج ۱، ص ۱۹۰ به بعد: «و فی سنة ۱۳۱۴ خرج من سامراء لامور اقتضت ذلک فلحقه معظم علمائها البررة کالمقدسین الشیخ ملافتحعلی السلطان آبادی … وجمیع المحققین من تلامذته کالشیخ حسن الکربلائی و… .»</ref> میرزا مهدی اصفهانی نخست به کربلا رفت و نزد سید اسماعیل صدر رفت. مدت توقف وی در کربلا معلوم نیست.

در ایام [[مشروطه]]<ref>محمدرضا حکیمی، «مکتب تفکیک (زندگی‌نامهٔ میرزای اصفهانی)», کیهان فرهنگی، سال نهم (۱۳۷۱)، ش ۱۲</ref> بین سالهای ۲۵ـ۱۳۲۲ق؛ به درس [[میرزای نائینی]] (۱۲۷۳ــ۱۳۵۵ق) رفت. سیّد جمال‌ گلپایگانی و [[سید محمود شاهرودی]] در آن درس حاضر بودند<ref> محمدرضا حکیمی،مکتب تفکیک، ص ۲۱۴</ref>  به نظر می‌رسد میرزای اصفهانی تا قبل از مهاجرتش از نجف به سوی مشهد در تمام ادوار درسی میرزای نائینی شرکت می­کرد<ref>مفید، حسین، مقدمه بر ابواب الهدی</ref>در سال ۱۳۳۸ق از وی اجازهٔ اجتهاد یافت و [[آقا ضیاء عراقی]]، [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] نیز آن را در حاشیه تأیید کردند.<ref>محمدعلی رحیمیان فردوسی، متأله قرآنی، قم، دلیل ما، ۱۳۸۲، ص ۴۱۳ به بعد.</ref>  جزئیات زندگی میرزای اصفهانی در نجف اشرف روشن نیست.<ref>مقدمه ابواب الهدی، حسین مفید</ref>

::لیکن این دو عالم متشخص [شیخ [[مرتضی آشتیانی]] و میرزا مهدی اصفهانی] در سال ۱۳۶۵ق بدرود زندگی گفتند و [[حوزه علمیه مشهد|حوزهٔ علمیهٔ مشهد]]، با درگذشت آن دو، آخرین مدرسان بزرگ خود را از دست داد و درس خارج در این حوزه مجدداً دچار رکود شد. البته در همان هنگام در گوشه و کنار بعضی درس‌های خارج وجود داشت، ولی این درس‌ها، که مدرسان آن در مراتب علمی بالا قرار نداشتند، نمی­توانست جوابگوی نیاز حوزه ای همچون مشهد باشد. ازاین‌رو این حوزه، پس از شکفتگی نسبی اواخر نیمهٔ اول قرن ۱۴، در اوایل نیمهٔ دوم این قرن بار دیگر دچار توقف و رکود شد و به همین دلیل بسیاری از طلاب ترقی‌طلب آن به قم و نجف هجرت کردند.<ref>گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، سید علی خامنه ای، کنگره جهانی حضرت رضا، تیرماه ۱۳۶۵، ص ۲۹</ref>