Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۲۶
ویرایش
اسیران کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←منابع) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
بنابر نقل [[ابن اعثم]] و خوارزمی، مأموران عبیدالله بن زیاد، اسیران کربلا را از کوفه تا شام، بر محمل‌های بی‌پرده و پوشش، شهر به شهر و منزل به منزل بردند، آنگونه که اسیران (کافر) ترک و دیلم را می‌برده‌اند.<ref>ابن اعثم، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۲۷؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۳۶۷ق، ج۲، ص۵۵-۵۶.</ref> شیخ مفید، روایتی را نقل کرده که بر اساس آن، امام سجاد(ع) با غل و زنجیر در میان اسرا دیده شده است.<ref>شیخ مفید، امالی، ۱۴۰۳ق، ص۳۲۱.</ref> | بنابر نقل [[ابن اعثم]] و خوارزمی، مأموران عبیدالله بن زیاد، اسیران کربلا را از کوفه تا شام، بر محمل‌های بی‌پرده و پوشش، شهر به شهر و منزل به منزل بردند، آنگونه که اسیران (کافر) ترک و دیلم را می‌برده‌اند.<ref>ابن اعثم، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۲۷؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۳۶۷ق، ج۲، ص۵۵-۵۶.</ref> شیخ مفید، روایتی را نقل کرده که بر اساس آن، امام سجاد(ع) با غل و زنجیر در میان اسرا دیده شده است.<ref>شیخ مفید، امالی، ۱۴۰۳ق، ص۳۲۱.</ref> | ||
در روایاتی منسوب به امام سجاد(ع)، شیوه رفتار مأموران ابن زیاد این‌گونه نقل شده است: علی بن حسین(ع) را بر شتری لاغر و لَنگ که جهاز آن چوبی و بدون زیرانداز بوده، سوار کرده‌اند؛ در حالی‌که سر [[امام حسین(ع)]] بر نیزه، زنان پشت سر و نیزه‌ها گرداگرد آنها بودند. اگر اشکی از چشم یکی از آنها جاری می‌شد، با نیزه بر سرش می‌زدند تا زمانی که وارد شام شدند.<ref>سید بن طاووس، الاقبال، | در روایاتی منسوب به امام سجاد(ع)، شیوه رفتار مأموران ابن زیاد این‌گونه نقل شده است: علی بن حسین(ع) را بر شتری لاغر و لَنگ که جهاز آن چوبی و بدون زیرانداز بوده، سوار کرده‌اند؛ در حالی‌که سر [[امام حسین(ع)]] بر نیزه، زنان پشت سر و نیزه‌ها گرداگرد آنها بودند. اگر اشکی از چشم یکی از آنها جاری می‌شد، با نیزه بر سرش می‌زدند تا زمانی که وارد شام شدند.<ref>سید بن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۸۹.</ref> | ||
== حضور اسرا در شام== | == حضور اسرا در شام== | ||
درباره رخدادهای ورود اسرا به شام، چگونگی برخورد با آنها، محل اقامت و خطبه‌خوانی برخی از اسیران، گزارش‌هایی در منابع تاریخی وجود دارد. بنا بر این گزارش‌ها، ورود سرهای شهیدان به شام در روز [[۱ صفر|اول صفر]] بوده است.<ref>ابوریحان بیرونی، آثار الباقیة، ۱۳۸۶ش، ص۵۲۷.</ref> در این روز اسیران را از دروازه «توما» یا «[[باب الساعات|ساعات]]» وارد شهر کرده و بنا به نقل [[سهل بن سعد ساعدی|سهل بن سعد]]، شهر را به دستور یزید، آذین‌بندی کرده بودند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، مجلس ۳۱، ص۲۳۰.</ref>و پانصد هزار نفر ازمردم در حالی که جامه نو پوشیده ودف وطبل وبوق ودهل می‌زدند به تماشای اسیران آمده بودند.{{مدرک}} | درباره رخدادهای ورود اسرا به شام، چگونگی برخورد با آنها، محل اقامت و خطبه‌خوانی برخی از اسیران، گزارش‌هایی در منابع تاریخی وجود دارد. بنا بر این گزارش‌ها، ورود سرهای شهیدان به شام در روز [[۱ صفر|اول صفر]] بوده است.<ref>ابوریحان بیرونی، آثار الباقیة، ۱۳۸۶ش، ص۵۲۷.</ref> در این روز اسیران را از دروازه «توما» یا «[[باب الساعات|ساعات]]» وارد شهر کرده و بنا به نقل [[سهل بن سعد ساعدی|سهل بن سعد]]، شهر را به دستور یزید، آذین‌بندی کرده بودند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، مجلس ۳۱، ص۲۳۰.</ref>و پانصد هزار نفر ازمردم در حالی که جامه نو پوشیده ودف وطبل وبوق ودهل می‌زدند به تماشای اسیران آمده بودند.{{مدرک}} | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
پس از ورود اسیران به شهر، آنها را در ورودی [[مسجد جامع اموی (دمشق)|مسجد جامع اموی]]، بر سکویی جای دادند.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref> امروزه در این مسجد، در مقابل محراب و منبر اصلی مسجد، محلی از سنگ و با نرده‌های چوبی وجود دارد که معروف به محل استقرار اسیران کربلا است. <ref>[http://iqna.ir/fa/news/1406744 «محل حضور اسرای کربلا در مسجد اموی»،] خبرگزاری بین المللی قرآن.</ref> | پس از ورود اسیران به شهر، آنها را در ورودی [[مسجد جامع اموی (دمشق)|مسجد جامع اموی]]، بر سکویی جای دادند.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref> امروزه در این مسجد، در مقابل محراب و منبر اصلی مسجد، محلی از سنگ و با نرده‌های چوبی وجود دارد که معروف به محل استقرار اسیران کربلا است. <ref>[http://iqna.ir/fa/news/1406744 «محل حضور اسرای کربلا در مسجد اموی»،] خبرگزاری بین المللی قرآن.</ref> | ||
حضور اهل بیت امام حسین(ع) در شام را برخی منابع دو روز،<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۳۳۹.</ref> و در ویرانه‌ای بی‌سقف، معروف به [[خرابه شام]] دانسته‌اند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، مجلس ۳۱، ص۲۳۱، ح۴.</ref> شیخ مفید، محل استقرار اسیران را خانه‌ای نزدیک قصر یزید معرفی کرده است.<ref>شیخ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۲.</ref> قول مشهور{{مدرک}} درباره مدت اقامت اسیران در شام، سه روز دانسته شده،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵ ص۴۶۲؛ خوارزمی، مقتل، ۱۳۶۷ق، ج۲، ص۷۴.</ref> اما هفت روز<ref>طبری، کامل بهایی، ۱۳۳۴ق، ج۲، ص۳۰۲.</ref> و یک ماه نیز نقل شده است.<ref> | حضور اهل بیت امام حسین(ع) در شام را برخی منابع دو روز،<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۳۳۹.</ref> و در ویرانه‌ای بی‌سقف، معروف به [[خرابه شام]] دانسته‌اند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، مجلس ۳۱، ص۲۳۱، ح۴.</ref> شیخ مفید، محل استقرار اسیران را خانه‌ای نزدیک قصر یزید معرفی کرده است.<ref>شیخ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۲.</ref> قول مشهور{{مدرک}} درباره مدت اقامت اسیران در شام، سه روز دانسته شده،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵ ص۴۶۲؛ خوارزمی، مقتل، ۱۳۶۷ق، ج۲، ص۷۴.</ref> اما هفت روز<ref>طبری، کامل بهایی، ۱۳۳۴ق، ج۲، ص۳۰۲.</ref> و یک ماه نیز نقل شده است.<ref>سید بن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۰۱.</ref> برخی از گزارش‌های تاریخی درباره اسیران کربلا در شام، عبارت است از: | ||
[[پرونده:جایگاه اسرای کربلا.jpg|بندانگشتی|تصویر محل استقرار اسرای کربلا در [[مسجد اموی]] دمشق.]] | [[پرونده:جایگاه اسرای کربلا.jpg|بندانگشتی|تصویر محل استقرار اسرای کربلا در [[مسجد اموی]] دمشق.]] | ||
*'''ورود اسرا به کاخ یزید:''' پس از ورود اسیران کربلا به شام، [[زحر بن قیس جعفی|زَحر بن قَیس]]، جزئیات واقعه کربلا را به یزید گزارش کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۰.</ref> یزید پس از شنیدن گزارش، دستور داد کاخ را تزیین کرده، بزرگان شام را دعوت و اسیران را به قصر وارد کنند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۱.</ref> گزارش‌ها حاکی از آن است که اسیران را در حالی وارد مجلس یزید کردند که با طناب به هم بسته بودند.<ref>ابن طاووس، الملهوف، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۳.</ref> در این هنگام [[فاطمه دختر امام حسین(ع)]] گفت: ای یزید! شایسته است دختران [[رسول خدا(ص)]] اسیر باشند؟ در این هنگام حاضران و اهل خانه یزید گریستند.<ref>ابن نما، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۹۹.</ref> | *'''ورود اسرا به کاخ یزید:''' پس از ورود اسیران کربلا به شام، [[زحر بن قیس جعفی|زَحر بن قَیس]]، جزئیات واقعه کربلا را به یزید گزارش کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۰.</ref> یزید پس از شنیدن گزارش، دستور داد کاخ را تزیین کرده، بزرگان شام را دعوت و اسیران را به قصر وارد کنند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۱.</ref> گزارش‌ها حاکی از آن است که اسیران را در حالی وارد مجلس یزید کردند که با طناب به هم بسته بودند.<ref>ابن طاووس، الملهوف، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۳.</ref> در این هنگام [[فاطمه دختر امام حسین(ع)]] گفت: ای یزید! شایسته است دختران [[رسول خدا(ص)]] اسیر باشند؟ در این هنگام حاضران و اهل خانه یزید گریستند.<ref>ابن نما، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۹۹.</ref> | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
[[شیخ مفید]]،<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۴۶.</ref> [[شیخ طوسی]]<ref>طوسى، مصباح المتهجّد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۸۷.</ref> و [[کفعمی]]<ref>کفعمی، المصباح للکفعمی، ۱۴۰۵ق، ص۵۱۰.</ref> تصریح کرده‌اند که کاروان اهل بیت (ع)، پس از برگشت از [[شام]]، به [[مدینه]] رفته‌اند نه کربلا. [[محدث نوری]]،<ref>محدث نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۴۲۰ق، ص۲۰۸ـ۲۰۹.</ref> [[شیخ عباس قمی]]<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۲ش، ص۵۲۴ -۵۲۵.</ref> و [[مرتضی مطهری]]<ref>مطهری، حماسه حسینی، صدرا، ج۱، ص۷۱.</ref> نیز با بازگشت اسیران به کربلا در اولین اربعین مخالفت کرده‌اند. | [[شیخ مفید]]،<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۴۶.</ref> [[شیخ طوسی]]<ref>طوسى، مصباح المتهجّد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۸۷.</ref> و [[کفعمی]]<ref>کفعمی، المصباح للکفعمی، ۱۴۰۵ق، ص۵۱۰.</ref> تصریح کرده‌اند که کاروان اهل بیت (ع)، پس از برگشت از [[شام]]، به [[مدینه]] رفته‌اند نه کربلا. [[محدث نوری]]،<ref>محدث نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۴۲۰ق، ص۲۰۸ـ۲۰۹.</ref> [[شیخ عباس قمی]]<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۲ش، ص۵۲۴ -۵۲۵.</ref> و [[مرتضی مطهری]]<ref>مطهری، حماسه حسینی، صدرا، ج۱، ص۷۱.</ref> نیز با بازگشت اسیران به کربلا در اولین اربعین مخالفت کرده‌اند. | ||
[[سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|کتاب الاقبال]] بازگشت اسیران به کربلا و مدینه در روز اربعین، هر دو را بعید شمرده است؛ زیرا بازگشت آنها به کربلا یا مدینه بیشتر از چهل روز طول کشیده است. از نظر وی، گرچه ممکن است اسرا به کربلا رفته باشند، اما در روز اربعین نبوده است.<ref>سید بن طاووس، الاقبال، | [[سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|کتاب الاقبال]] بازگشت اسیران به کربلا و مدینه در روز اربعین، هر دو را بعید شمرده است؛ زیرا بازگشت آنها به کربلا یا مدینه بیشتر از چهل روز طول کشیده است. از نظر وی، گرچه ممکن است اسرا به کربلا رفته باشند، اما در روز اربعین نبوده است.<ref>سید بن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۰۰و۱۰۱.</ref> با این حال، سید بن طاووس در [[لهوف]] نقل کرده است هنگامی که اسیران کربلا در راه بازگشت از شام، به [[عراق]] رسیدند، به راهنمایشان گفتند «ما را از راه کربلا ببر». پس هنگامی که آنها به [[قتلگاه]] رسیدند، [[جابر بن عبدالله انصاری]] و برخی از [[بنی‌هاشم]] را دیدند و با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به مدینه بازگشتند.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۴۱۵ق، ص۲۲۵و۲۲۶.</ref> سید بن طاووس تاریخ ورود به کربلا را ذکر نکرده است. [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی]] <small>(۱۲۹۳-۱۳۵۸ش)</small> نیز در کتاب [[تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء(ع)]]، بازگشت اسرا به کربلا را اثبات کرده است.{{مدرک}} به گفته مطهری در [[حماسه حسینی (کتاب)|کتاب حماسه حسینی]]، بازگشت اسیران به کربلا تنها در لهوف سید بن طاووس آمده است و در هیچ کتاب دیگری نیست.<ref>مطهری، حماسه حسینی، صدرا، ج۱، ص۷۱.</ref> | ||
بنابر نقل سید بن طاووس، هنگامی که کاروان اهل بیت (ع) به نزدیکی [[مدینه]] رسید و در بیرون شهر چادرها را برافراشتند، [[بشیر بن حذلم]] به دستور [[امام سجاد(ع)]]، به مدینه رفت و در کنار [[مسجد النبی]]، اشعاری را با گریه خواند و مردم را از شهادت امام حسین(ع) مطلع ساخت و ورود امام سجاد و اهل بیت امام حسین(ع) به مدینه را اعلام کرد.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۴۱۷ق، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> سید بن طاووس، آن روز را تلخ‌ترین روز برای مسلمانان پس از رحلت [[پیامبر(ص) |پیامبر(ص)]] دانسته و نقل کرده است که همه زنان مدینه از خانه‌ها بیرون ریخته، فریاد سر دادند و هیچ روزی مثل آن روز، زنان و مردان، گریان دیده نمی‌شدند.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۴۱۵ق، ص۲۲۷.</ref> | بنابر نقل سید بن طاووس، هنگامی که کاروان اهل بیت (ع) به نزدیکی [[مدینه]] رسید و در بیرون شهر چادرها را برافراشتند، [[بشیر بن حذلم]] به دستور [[امام سجاد(ع)]]، به مدینه رفت و در کنار [[مسجد النبی]]، اشعاری را با گریه خواند و مردم را از شهادت امام حسین(ع) مطلع ساخت و ورود امام سجاد و اهل بیت امام حسین(ع) به مدینه را اعلام کرد.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۴۱۷ق، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> سید بن طاووس، آن روز را تلخ‌ترین روز برای مسلمانان پس از رحلت [[پیامبر(ص) |پیامبر(ص)]] دانسته و نقل کرده است که همه زنان مدینه از خانه‌ها بیرون ریخته، فریاد سر دادند و هیچ روزی مثل آن روز، زنان و مردان، گریان دیده نمی‌شدند.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۴۱۵ق، ص۲۲۷.</ref> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
* ربانی گلپایگانی، علی، «افشاگری امام سجاد در قیام کربلا (۲)»، در مجله نور علم، شماره ۴۶، مرداد و شهریور ۱۳۷۱ش. | * ربانی گلپایگانی، علی، «افشاگری امام سجاد در قیام کربلا (۲)»، در مجله نور علم، شماره ۴۶، مرداد و شهریور ۱۳۷۱ش. | ||
* سید بن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، تحقیق فارس تبریزیان، قم، دارالاسوه، ۱۴۱۷ق. | * سید بن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، تحقیق فارس تبریزیان، قم، دارالاسوه، ۱۴۱۷ق. | ||
* سید بن طاووس، علی بن موسی، الاقبال | * سید بن طاووس، علی بن موسی، الاقبال بالاعمال الحسنة، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۶ش. | ||
* شهیدی، سید جعفر، زندگانی علی ابن الحسین (ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۵ش. | * شهیدی، سید جعفر، زندگانی علی ابن الحسین (ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۵ش. | ||
* صدوق، عیون اخبارالرضا، تصحیح حسین اعلمی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق. | * صدوق، عیون اخبارالرضا، تصحیح حسین اعلمی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق. | ||