قمه‌زنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←خاستگاه
جز (←خاستگاه) |
|||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
دربارۀ خاستگاه قمه‌زنی نظرات مختلفی مطرح شده است؛ برخی رسم قمه‌زنی را نشانی از عمل [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] دانسته‌اند که وقتی در مسیر [[کربلا]] تا [[شام]]، سر [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را روی نیزه دید از خود بی‌خود شد و سر به محمل کوبید که در اثر این عمل، از سرش خون جاری شد.<ref>تبریزی خیابانی، وقایع الأیام، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۰۶-۳۰۸.</ref> بسیاری از محققان داستان مذکور را مستند نمی‌دانند. به گفتۀ [[شیخ عباس قمی]] در [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|منتهی الآمال]] مآخذ این داستان، دو کتاب [[نور العین فی مشهد الحسین (کتاب)|نور العین]] و [[المنتخب فی جمع المراثی و الخطب (کتاب)|منتخب طریحی]] است که هر دو از نظر اعتبار در درجۀ پایینی قرار دارند و غیر از این، در هیچ‌یک از کتب معتبر و منابع و مقاتل اولیه، چنین حکایتی ذکر نشده است. افزون بر این، از نظر عقلی نیز داستان کوبیدن سر حضرت زینب(س) به تیره محمل، مخدوش است.<ref>صحتی سردرودی، تحریف‌شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین(ع)، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۰-۲۱۲.</ref> | دربارۀ خاستگاه قمه‌زنی نظرات مختلفی مطرح شده است؛ برخی رسم قمه‌زنی را نشانی از عمل [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] دانسته‌اند که وقتی در مسیر [[کربلا]] تا [[شام]]، سر [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را روی نیزه دید از خود بی‌خود شد و سر به محمل کوبید که در اثر این عمل، از سرش خون جاری شد.<ref>تبریزی خیابانی، وقایع الأیام، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۰۶-۳۰۸.</ref> بسیاری از محققان داستان مذکور را مستند نمی‌دانند. به گفتۀ [[شیخ عباس قمی]] در [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|منتهی الآمال]] مآخذ این داستان، دو کتاب [[نور العین فی مشهد الحسین (کتاب)|نور العین]] و [[المنتخب فی جمع المراثی و الخطب (کتاب)|منتخب طریحی]] است که هر دو از نظر اعتبار در درجۀ پایینی قرار دارند و غیر از این، در هیچ‌یک از کتب معتبر و منابع و مقاتل اولیه، چنین حکایتی ذکر نشده است. افزون بر این، از نظر عقلی نیز داستان کوبیدن سر حضرت زینب(س) به تیره محمل، مخدوش است.<ref>صحتی سردرودی، تحریف‌شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین(ع)، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۰-۲۱۲.</ref> | ||
در مقابل، گروهی دیگر معتقدند قمه‌زنی خاستگاه اسلامی ندارد؛ [[علی شریعتی]]، قمه‌زنی و نمونه‌های مشابه آن را اقتباس‌شده از مراسم مصائب مسیح دانسته که [[مسیحیت|مسیحیان]] ارتدوکس در سالروز کشته‌شدن [[حضرت عیسی(ع)]] برگزار می‌کرده‌اند.<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج۹، ۱۳۸۲ش، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref> [[مرتضی مطهری]] معتقد است که «قمه‌زنی و بلندکردن طبل و شیپور، از ارتدکس‌های قفقاز به ایران سرایت کرد و چون روحیه مردم برای پذیرش آن آمادگی داشت، همچون برق در همه جا دوید.»<ref>مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی، ۱۳۸۰ش، ص ۱۵۴.</ref> در مقابل برخی دیگر معتقدند قمه‌زنی ابتدا در میان ترک‌های [[عراق]]، فِرَق صوفیه (از جمله [[قزلباش|قزلباش‌‌ها]]) و کردهای غرب ایران رواج داشته و از طریق | در مقابل، گروهی دیگر معتقدند قمه‌زنی خاستگاه اسلامی ندارد؛ [[علی شریعتی]]، قمه‌زنی و نمونه‌های مشابه آن را اقتباس‌شده از مراسم مصائب مسیح دانسته که [[مسیحیت|مسیحیان]] ارتدوکس در سالروز کشته‌شدن [[حضرت عیسی(ع)]] برگزار می‌کرده‌اند.<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج۹، ۱۳۸۲ش، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref> [[مرتضی مطهری]] معتقد است که «قمه‌زنی و بلندکردن طبل و شیپور، از ارتدکس‌های قفقاز به ایران سرایت کرد و چون روحیه مردم برای پذیرش آن آمادگی داشت، همچون برق در همه جا دوید.»<ref>مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی، ۱۳۸۰ش، ص ۱۵۴.</ref> در مقابل برخی دیگر معتقدند قمه‌زنی ابتدا در میان ترک‌های [[عراق]]، فِرَق صوفیه (از جمله [[قزلباش|قزلباش‌‌ها]]) و کردهای غرب ایران رواج داشته و از طریق زائران ترک به عراق نفوذ کرده است.<ref>حیدری، تراژدی کربلا، ۱۳۸۱ش، ص۴۸۰.</ref> | ||
=== پیشینه قمه‌زنی در ایران === | === پیشینه قمه‌زنی در ایران === | ||