پرش به محتوا

قمه‌زنی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۷۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۲ مهٔ ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری و اصلاح برخی منابع
imported>Hasaninasab
جز (تمیزکاری و اصلاح برخی منابع)
خط ۲۶: خط ۲۶:
موافقان قمه‌زنی آن را از شعائر [[واقعه کربلا|عاشورا]] و ابزار تقویت مذهب می‌دانند و مخالفان قمه‌زنی معتقدند این کار، رسمی خرافی و موجب وهن مذهب [[شیعه|تشیع]] است.
موافقان قمه‌زنی آن را از شعائر [[واقعه کربلا|عاشورا]] و ابزار تقویت مذهب می‌دانند و مخالفان قمه‌زنی معتقدند این کار، رسمی خرافی و موجب وهن مذهب [[شیعه|تشیع]] است.


عالمان شیعه درباره [[استحباب]] یا [[حرمت]] قمه‌زنی، اختلاف دارند. برخی فقها مانند [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]] از موافقان آن و برخی دیگر مانند [[سید ابوالحسن اصفهانی]] از مخالفان آن بوده‌اند. [[سید محسن امین]] نخستین بار در نقد قمه‌زنی مطالبی منتشر و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سیدعلی خامنه‌ای]] رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۷۳ش، علیه قمه‌زنی سخنرانی کرد و برخی علما آن را موجب وهن شیعه و نامشروع دانستند.
عالمان شیعه درباره جواز، [[استحباب]] یا [[حرمت]] قمه‌زنی، اختلاف دارند. برخی فقها مانند [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]] از موافقان آن و برخی دیگر مانند [[سید ابوالحسن اصفهانی]] از مخالفان آن بوده‌اند. [[سید محسن امین]] نخستین بار در نقد قمه‌زنی مطالبی منتشر و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سیدعلی خامنه‌ای]] رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۷۳ش، علیه قمه‌زنی سخنرانی کرد. برخی علما این کار را موجب وهن شیعه و نامشروع دانسته‌اند.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
قمه‌زنی نوعی [[عزاداری]] برای [[امام حسین(ع)]] است که با زدن قمه و شمشیر به سر و جاری‌شدن خون انجام می‌شود.<ref>فتح الله، معجم ألفاظ الفقه الجعفری، ۱۴۱۵ق، ص۱۱۴.</ref> معمولاً قمه‌زنی در برخی دسته‌های عزاداری و هنگام عبور آنها برگزار می‌شود و در هنگام قمه‌زنی، عزاداران با صدای بلند «حیدر حیدر» می‌گویند. همچنین طبل‌ها و بوق‌ها نواخته و پرچم‌هایی با رنگ قرمز افراشته می‌شود.<ref>الفضلی، «فلسفة الشعائر الحسينية»، پایگاه شبکه الإمامین الحسنین(ع).</ref>
قمه‌زنی نوعی [[عزاداری]] برای [[امام حسین(ع)]] است که با زدن قمه و شمشیر به سر و جاری‌شدن خون انجام می‌شود.<ref>فتح الله، معجم ألفاظ الفقه الجعفری، ۱۴۱۵ق، ص۱۱۴.</ref> معمولاً قمه‌زنی در برخی دسته‌های عزاداری و هنگام عبور آنها برگزار می‌شود و در هنگام قمه‌زنی، عزاداران با صدای بلند «حیدر حیدر» می‌گویند. همچنین طبل‌ها و بوق‌ها نواخته و پرچم‌هایی با رنگ قرمز افراشته می‌شود.<ref>الفضلی، «فلسفة الشعائر الحسينية»، پایگاه شبکه الإمامین الحسنین(ع).</ref>


زمان‌ اصلی برگزاری مراسم قمه‌زنی، سحرگاه [[روز عاشورا]] است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> این مراسم در گذشته در [[۲۱ رمضان]] هم برگزار می‌شده است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> پوشیدن لباس سفید بلند (کفن‌مانند) و تراشیدن موی سر از رایج‌ترین آداب قمه‌زنی است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref>
موافقان قمه‌زنی زمان‌ اصلی انجام آن را، سحرگاه [[روز عاشورا]] می‌دانند.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> این مراسم در گذشته در [[۲۱ رمضان]] هم برگزار می‌شده است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> پوشیدن لباس سفید بلند (کفن‌مانند) و تراشیدن موی سر از رایج‌ترین آداب قمه‌زنی است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref>


== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
خط ۵۷: خط ۵۷:
:::اقوی جواز بیرون‌آمدن خون از پیشانی در اثر زدن شمشیر و قمه، در صورتی ‌که از زیان آن محفوظ باشد، [است]. بیرون‌آمدن خون، بدون صدمه به استخوان پیشانی که عادتاً زیان نمی‌رساند و مانند اینها هم‌چنان‌که کسانی‌که استعمال شمشیر و قمه می‌کنند، طوری می‌زنند که صدمه به استخوان نمی‌رساند و اگر [قمه‌زن] گمان می‌کرد که زدن قمه به حسب عادت ضرر ندارد، و لکن بعد از زدن، به قدری خون بیرون آمد که مضر بود، بعید است حرمت آن؛ مانند کسی که [[وضو]] بگیرد یا به آب، [[غسل]] کند و یا در [[رمضان المبارک|ماه رمضان‌]] روزه می‌گیرد، سپس روشن شده که ضرر داشته [است]. لکن [[احتیاط واجب|احوط]] و سزاوار است کسانی ‌که عارف به استعمال شمشیر و قمه نیستند، خودداری کنند. خصوصاً جوانانی که دل‌هایشان پر از محبت [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] است و از محبت حسین(ع) بی‌خود هستند که در موقع استعمال [قمه] توجه ندارند که ممکن است زیان ببینند.<ref> نقل از: ربانی خلخالی، عزاداری از دیدگاه مرجعیت شیعه،  ۱۴۱۵ق، ص۵۵.</ref>
:::اقوی جواز بیرون‌آمدن خون از پیشانی در اثر زدن شمشیر و قمه، در صورتی ‌که از زیان آن محفوظ باشد، [است]. بیرون‌آمدن خون، بدون صدمه به استخوان پیشانی که عادتاً زیان نمی‌رساند و مانند اینها هم‌چنان‌که کسانی‌که استعمال شمشیر و قمه می‌کنند، طوری می‌زنند که صدمه به استخوان نمی‌رساند و اگر [قمه‌زن] گمان می‌کرد که زدن قمه به حسب عادت ضرر ندارد، و لکن بعد از زدن، به قدری خون بیرون آمد که مضر بود، بعید است حرمت آن؛ مانند کسی که [[وضو]] بگیرد یا به آب، [[غسل]] کند و یا در [[رمضان المبارک|ماه رمضان‌]] روزه می‌گیرد، سپس روشن شده که ضرر داشته [است]. لکن [[احتیاط واجب|احوط]] و سزاوار است کسانی ‌که عارف به استعمال شمشیر و قمه نیستند، خودداری کنند. خصوصاً جوانانی که دل‌هایشان پر از محبت [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] است و از محبت حسین(ع) بی‌خود هستند که در موقع استعمال [قمه] توجه ندارند که ممکن است زیان ببینند.<ref> نقل از: ربانی خلخالی، عزاداری از دیدگاه مرجعیت شیعه،  ۱۴۱۵ق، ص۵۵.</ref>


از مراجعی که به جواز و حلیت و گاه حتی به [[مستحب|استحباب]] قمه‌زنی [[فتوا|حکم]] داده‌اند، این افراد را می‌توان نام برد:
از مراجعی که به جواز و گاه حتی به [[مستحب|استحباب]] قمه‌زنی [[فتوا|حکم]] داده‌اند، این افراد را می‌توان نام برد:
{{ستون-شروع|۳}}
{{ستون-شروع|۳}}
* [[محمدتقی بهجت]]<ref>[http://bahjat.org/fa/content/view/133/45/ پایگاه آیت الله بهجت].</ref>
* [[محمدتقی بهجت]]<ref>[https://bahjat.ir/fa/search-ahkam?search_api_views_fulltext=&field_books=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA%2C پایگاه آیت الله بهجت، استفتاء شماره ۶٣٨٣].</ref>
* [[سیدصادق حسینی شیرازی]]<ref>[http://www.shirazi.ir/estefta/s-shirazi/shaaer/letter9.htm پایگاه آیت الله سیدصادق شیرازی].</ref>
* [[میرزا جواد تبریزی]]<ref>تبریزی، استفتائات جدید، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۵۴-۴۵۹ .</ref>
* [[میرزا جواد تبریزی]]<ref>تبریزی، استفتائات جدید، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۵۴-۴۵۹ .</ref>
* [[سید محمدصادق روحانی]]<ref>[http://www.rohani.ir/fa/ndt/2131/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA پاسخ حضرت آیت الله العظمی روحانی به سؤالاتی درباره کیفیت عزاداری برای ائمه معصومین(ص)]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی روحانی.</ref>
* [[سید محمدصادق روحانی]]<ref>[http://www.rohani.ir/fa/ndt/2131/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA پاسخ حضرت آیت الله العظمی روحانی به سؤالاتی درباره کیفیت عزاداری برای ائمه معصومین(ص)]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی روحانی.</ref>
* [[سیدصادق حسینی شیرازی]]<ref>[http://www.shirazi.ir/estefta/s-shirazi/shaaer/letter9.htm پایگاه آیت الله سیدصادق شیرازی].</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۷۳: خط ۷۳:
[[امام خمینی]] در استفتائی حرمت یا حلال‌بودن قمه‌زنی را تابع ضرر داشتن و شرایط زمانی دانست و به جهت شرایط زمانی آن را حرام اعلام کرد.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c12_23303/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1/%D8%A8%D8%A7_%D8%B9%D8%B1%D8%B6_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%88_%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%82%D9%85%D9%87_%D8%B2%D8%AF%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B9%D8%B2%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B9_%D8%B1 فتوای امام خمینی در مورد قمه زدن در عزای امام حسین(ع)]، پایگاه پرتال امام خمینی.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، در [[سال ۱۳۷۳شمسی|سال ۱۳۷۳ش]] درباره قمه‌زنی گفت: «قمه‌زنی‌ از کارهای‌ خلاف‌، جعلی‌ و نادرست‌ است‌ که‌ متأسفانه‌ طی‌ چند سال‌ اخیر برخی‌ در حال‌ ترویج‌ آن‌ هستند. قمه‌زنی‌ مربوط به‌ [[اسلام|دین‌]] و یا یک‌ حرکت‌ عزاداری‌ نیست‌ و قطعا خلاف‌ و یک‌ بدعت‌ است‌ و بدون‌ تردید خداوند به‌ انجام‌ آن‌ راضی‌ نیست‌ و اینجانب‌ نیز از کسی‌ که‌ تظاهر به‌ قمه‌زنی‌ می‌کند، قلباً راضی‌ نیستم‌.»<ref>[http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8588 دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> برخی علما در تأیید گفتار رهبر جمهوری اسلامی ایران، قمه‌زنی را موجب وهن مذهب شیعه و نامشروع دانستند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۳۵۹.</ref>
[[امام خمینی]] در استفتائی حرمت یا حلال‌بودن قمه‌زنی را تابع ضرر داشتن و شرایط زمانی دانست و به جهت شرایط زمانی آن را حرام اعلام کرد.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c12_23303/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1/%D8%A8%D8%A7_%D8%B9%D8%B1%D8%B6_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%88_%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%82%D9%85%D9%87_%D8%B2%D8%AF%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B9%D8%B2%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B9_%D8%B1 فتوای امام خمینی در مورد قمه زدن در عزای امام حسین(ع)]، پایگاه پرتال امام خمینی.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، در [[سال ۱۳۷۳شمسی|سال ۱۳۷۳ش]] درباره قمه‌زنی گفت: «قمه‌زنی‌ از کارهای‌ خلاف‌، جعلی‌ و نادرست‌ است‌ که‌ متأسفانه‌ طی‌ چند سال‌ اخیر برخی‌ در حال‌ ترویج‌ آن‌ هستند. قمه‌زنی‌ مربوط به‌ [[اسلام|دین‌]] و یا یک‌ حرکت‌ عزاداری‌ نیست‌ و قطعا خلاف‌ و یک‌ بدعت‌ است‌ و بدون‌ تردید خداوند به‌ انجام‌ آن‌ راضی‌ نیست‌ و اینجانب‌ نیز از کسی‌ که‌ تظاهر به‌ قمه‌زنی‌ می‌کند، قلباً راضی‌ نیستم‌.»<ref>[http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8588 دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> برخی علما در تأیید گفتار رهبر جمهوری اسلامی ایران، قمه‌زنی را موجب وهن مذهب شیعه و نامشروع دانستند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۳۵۹.</ref>


همچنین برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] در [[فتوا|فتاوای]] خود با قمه‌زنی مخالفت کرده‌اند؛ ازجمله:
علاوه بر این، برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] هم در [[فتوا|فتاوای]] خود با قمه‌زنی مخالفت کرده‌اند؛ ازجمله:
{{ستون-شروع|۳}}
{{ستون-شروع|۳}}
* [[حسینعلی منتظری]]<ref> منتظری، رساله استفتائات، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۳۲۱.</ref>
* [[حسینعلی منتظری]]<ref> منتظری، رساله استفتائات، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۳۲۱.</ref>
خط ۸۶: خط ۸۶:


دلایل اصلی حرمت قمه‌زنی از نظر مخالفان عبارت است از:
دلایل اصلی حرمت قمه‌زنی از نظر مخالفان عبارت است از:
* خلاف [[اسلام|شرع]] است؛ از جمله به استناد قاعدۀ فقهی «حرمت اضرار به نفس».
* خلاف [[اسلام|شرع]] است؛ از جمله به استناد قاعدۀ فقهی «حرمت اضرار به نفس».<ref>[https://www.jamaran.ir/بخش-اخبار-59/59429-حضرت-آیت-الله-سبحانی-رابطه-روایات-اضرار-به-نفس-قمه-زنی-چیست رابطه روایات اضرار به نفس و قمه زنی چیست؟]</ref>
* [[بدعت]] است.
* [[بدعت]] است.
* غیرعقلانی است.
* غیرعقلانی است.
* موجب وهن دین و مذهب (سَبُک جلوه‌دادن دین و مذهب در انظار عمومیِ دیگر ادیان و یا مذاهب<ref>[https://www.pasokhgooyan.ir/node/8472 مقصود از وهن دین یا مذهب چیست؟]</ref>) [[اسلام]] و [[شیعه|شیعیان]] می‌شود.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13920819001509 «حکم تیغ و قمه‌زنی از منظر مقام معظم رهبری»] «حکم تیغ‌زنی و قمه‌زنی از نظر مقام معظم رهبری»، خبرگزاری فارس؛ [http://shoaresal.ir/fa/news/83341 «نظر بیش از ۲۵ مرجع تقلید در مورد قمه زنی»، پایگاه خبری شعار سال].</ref>
* موجب وهن دین و مذهب (سَبُک جلوه‌دادن دین و مذهب در انظار عمومیِ دیگر ادیان و یا مذاهب<ref>[https://www.pasokhgooyan.ir/node/8472 مقصود از وهن دین یا مذهب چیست؟]</ref>) می‌شود.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13920819001509 «حکم تیغ و قمه‌زنی از منظر مقام معظم رهبری»] «حکم تیغ‌زنی و قمه‌زنی از نظر مقام معظم رهبری»، خبرگزاری فارس؛ [http://shoaresal.ir/fa/news/83341 «نظر بیش از ۲۵ مرجع تقلید در مورد قمه زنی»، پایگاه خبری شعار سال].</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، protected، templateeditor
۱۵۶

ویرایش