طوفان البکاء فی مقاتل الشهداء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جوهری، به‌ تشویق‌ ملامحمد صالح‌ و آقاصالح‌ خانبان‌، از اعیان قزوین‌، طوفان‌البكاء را در باره مصائب‌ اهل‌ بیت‌، در مدت‌ دو سال‌ نوشت‌. او در آغاز و پایان‌ كتابش‌، آن‌ دو را ــ كه‌ به‌ مداحان‌ اهل‌بیت‌ توجه‌ داشتند و از جمله‌ به‌ او نیز كمك‌ مالی‌ كرده‌ بودند ــ ستوده‌ است‌<ref> رجوع کنید به همان‌، ص‌ 6ـ7،300</ref> در پایان‌ طوفان‌البكاء، تاریخ خاتمه آن‌ را 1250 ذكر كرده‌<ref>همان‌، ص‌ 301</ref> بنابراین‌، احتمالاً آن‌ را در حدود 1248 آغاز نموده‌ است‌، اما در مقدمه‌<ref>ص‌ 7</ref>، مادّه‌ تاریخِ تألیف‌ كتاب‌ را «طوفان‌البكاء ابیات‌ طوفان ‌البكاست‌» نوشته‌ است‌ كه‌ با 1274 برابر می‌شود و نادرست‌ است‌. شاید جوهری‌ سال‌ آغاز كردن‌ كتاب‌، 1247، را، اشتباه‌ محاسبه‌ كرده‌ و با حروف‌ ابجد 1274 را ساخته‌ است‌.

طوفان‌البكاء از معروف‌ترین‌ مقتلهای‌ فارسی‌ و به‌ نثر و نظمی‌ روان‌ است‌، اما از بی‌اساس‌ و مأخذ بودن‌ بعضی‌ مطالب‌ آن‌ انتقاد شده‌ است‌. این‌ كتاب‌ سالها مورد توجه‌ ذاكران‌ و مداحان‌ اهل‌بیت‌ علیهم‌السلام‌ بوده‌<ref> حبیب‌آبادی‌، ج‌ 4، ص‌ 1439</ref> و مشتمل‌ است‌ بر دیباچه‌ای‌ شامل‌ فهرست‌ مطالب‌ كتاب‌، دوازده‌ آتشكده‌ و یك‌ خاتمه‌. به‌جز آتشكده هفتم‌ كه‌ موضوع‌ آن‌ «خروج مختار وفادار و احمدسفّاح‌ بنی‌عباس‌ و امیرتیمور گوركانی‌» است‌، یازده‌ آتشكده دیگر (هر كدام‌ شامل‌ چند شعله‌) به‌ چهارده‌ معصوم‌ اختصاص‌ دارد كه‌ بزرگ‌ترین‌ آنها، آتشكده پنجم‌، در ذكر مصائب‌ امام‌ حسین‌ علیه‌السلام‌ است‌. خاتمه كتاب‌ شامل‌ گزارش‌ احوال‌ مصنف‌ در قزوین‌ است‌.<ref>رجوع کنید به جوهری‌ هروی‌، ص‌ 7</ref>

طوفان البکاء، که به جوهری شهرت بیشتری دارد، بر یک مقدمه و چهارده آتشکده و هر آتشکده در چند شعله به نثر و اغلب به نظم و یک خاتمه مشتمل است.

طوفان‌البكاء از زمان نگارش (1250 ق) تا کنون بارها به چاپ رسیده است، نخستین‌ بار این کتاب در 1258 ق و آخرین بار در 1367 ق در تهران تجدید چاپ شده است، نسخه های خطی بسیاری از این اثر در کتابخانه های ایران وجود دارد.<ref>رجوع کنید به مشار، ج‌ 3، ستون‌ 3470ـ3471؛ برای‌ نسخه‌های‌ خطی‌ و چاپی‌ آن‌ نیز رجوع کنید به منزوی‌، ج‌ 3، ص‌ 1717ـ 1718</ref>