۱۷٬۸۴۳
ویرایش
محمدابراهیم جوهری هروی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای جدید حاوی «'''محمد ابراهیم جوهری هروی،''' شاعر فارسی‌سرای مرثیه‌گوی سده سیزدهم. ...» ایجاد کرد) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''محمد ابراهیم جوهری هروی،''' شاعر فارسی‌سرای مرثیه‌گوی سده سیزدهم. | '''محمد ابراهیم جوهری هروی،''' شاعر فارسی‌سرای مرثیه‌گوی سده سیزدهم. | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۱|سال=۲۰۱۴|چند = 2}} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۱|سال=۲۰۱۴|چند = 2}} | ||
==نام و نسب== | ==نام و نسب== | ||
نام او در برخی از چاپهای مهم‌ترین اثرش، طوفان‌البكاء، ابراهیم ذكر شده است<ref>رجوع کنید به منزوی، ج 3، ص 1717ـ 1718</ref> از تاریخ تولد وی اطلاعی در دست نیست. به گفته خودش در مقدمه طوفان‌البكاء(ص 4)، پدرش محمدباقر مروزی بوده است، اما معلوم نیست چرا برخی منابع اصل او را از هرات دانسته‌اند | نام او در برخی از چاپهای مهم‌ترین اثرش، طوفان‌البكاء، ابراهیم ذكر شده است<ref>رجوع کنید به منزوی، ج 3، ص 1717ـ 1718</ref> از تاریخ تولد وی اطلاعی در دست نیست. به گفته خودش در مقدمه طوفان‌البكاء(ص 4)، پدرش محمدباقر مروزی بوده است، اما معلوم نیست چرا برخی منابع اصل او را از هرات دانسته‌اند.<ref>مثلاً محمودمیرزا قاجار، ج 2، ص 581؛ خوانساری، ج 2، ص 49</ref> | ||
جوهری در مقدمه طوفان البكاء (ص 4ـ5) نوشته كه به علت ناسازگاری روزگار از موطن خود هجرت كرده است. او مدتی به سیاحت پرداخت، سپس سالها در قزوین اقامت گزید؛ از این‌رو، بعضی او را قزوینی دانسته‌اند (مهدوی، ص 45). وی در قزوین به درگاه ركن‌الدوله (متوفی 1289)، نواده فتحعلی‌شاه و حاكم صائین‌قلعه، پیوست و شش سال در خدمت او بود و ضمن مدح او، به قصیده‌گویی و غزلسرایی پرداخت و از او لقب افصح‌الشعرا گرفت (جوهری هروی، ص 5، 300). | جوهری در مقدمه طوفان البكاء (ص 4ـ5) نوشته كه به علت ناسازگاری روزگار از موطن خود هجرت كرده است. او مدتی به سیاحت پرداخت، سپس سالها در قزوین اقامت گزید؛ از این‌رو، بعضی او را قزوینی دانسته‌اند (مهدوی، ص 45). وی در قزوین به درگاه ركن‌الدوله (متوفی 1289)، نواده فتحعلی‌شاه و حاكم صائین‌قلعه، پیوست و شش سال در خدمت او بود و ضمن مدح او، به قصیده‌گویی و غزلسرایی پرداخت و از او لقب افصح‌الشعرا گرفت (جوهری هروی، ص 5، 300). | ||
== | ==مدح اهل بیت== | ||
وی به تشویق ملامحمد صالح و آقاصالح خانبان، از فضلا و اعیان قزوین، طوفان‌البكاء را در باره مصائب اهل بیت علیهم‌السلام، در مدت دو سال نوشت. او در آغاز و پایان كتابش، آن دو را ــ كه به مداحان اهل‌بیت توجه داشتند و از جمله به او نیز كمك مالی كرده بودند ــ ستوده است (رجوع کنید به همان، ص 6ـ7،300). در پایان طوفان‌البكاء، تاریخ خاتمه آن را 1250 ذكر كرده (همان، ص 301)؛ بنابراین، احتمالاً آن را در حدود 1248 آغاز نموده است، اما در مقدمه (ص 7)، مادّه تاریخِ تألیف كتاب را «طوفان‌البكاء ابیات طوفان البكاست» نوشته است كه با 1274 برابر می‌شود و نادرست است. شاید جوهری سال آغاز كردن كتاب، 1247، را، اشتباه محاسبه كرده و با حروف ابجد 1274 را ساخته است. وی در اواخر عمر به اصفهان رفت و از یاران نزدیك حجت‌الاسلام سیدمحمد باقر شَفْتی*، فقیه بزرگ آن روزگار، گردید.<ref>خوانساری؛ مهدوی، همانجاها</ref> و در 1253 در همانجا درگذشت و در گورستان آب‌بخشان، از محلات قدیمی اصفهان، به خاك سپرده شد.<ref>حبیب‌آبادی،ج4، ص 1440؛ مهدوی، همانجا؛ قس خوانساری، همانجا و قمی، ص 138، كه وفات جوهری را چندی پس از 1240 دانسته‌اند</ref> بر سنگ قبر وی اشعاری در سوك او و متضمن مادّه‌تاریخ وفاتش، سروده میرزابهاء، حك شده بود.<ref>حبیب‌آبادی، ج 4، ص1440ـ1441؛ مهدوی، ص 45ـ46</ref> | وی به تشویق ملامحمد صالح و آقاصالح خانبان، از فضلا و اعیان قزوین، طوفان‌البكاء را در باره مصائب اهل بیت علیهم‌السلام، در مدت دو سال نوشت. او در آغاز و پایان كتابش، آن دو را ــ كه به مداحان اهل‌بیت توجه داشتند و از جمله به او نیز كمك مالی كرده بودند ــ ستوده است (رجوع کنید به همان، ص 6ـ7،300). در پایان طوفان‌البكاء، تاریخ خاتمه آن را 1250 ذكر كرده (همان، ص 301)؛ بنابراین، احتمالاً آن را در حدود 1248 آغاز نموده است، اما در مقدمه (ص 7)، مادّه تاریخِ تألیف كتاب را «طوفان‌البكاء ابیات طوفان البكاست» نوشته است كه با 1274 برابر می‌شود و نادرست است. شاید جوهری سال آغاز كردن كتاب، 1247، را، اشتباه محاسبه كرده و با حروف ابجد 1274 را ساخته است. وی در اواخر عمر به اصفهان رفت و از یاران نزدیك حجت‌الاسلام سیدمحمد باقر شَفْتی*، فقیه بزرگ آن روزگار، گردید.<ref>خوانساری؛ مهدوی، همانجاها</ref> و در 1253 در همانجا درگذشت و در گورستان آب‌بخشان، از محلات قدیمی اصفهان، به خاك سپرده شد.<ref>حبیب‌آبادی،ج4، ص 1440؛ مهدوی، همانجا؛ قس خوانساری، همانجا و قمی، ص 138، كه وفات جوهری را چندی پس از 1240 دانسته‌اند</ref> بر سنگ قبر وی اشعاری در سوك او و متضمن مادّه‌تاریخ وفاتش، سروده میرزابهاء، حك شده بود.<ref>حبیب‌آبادی، ج 4، ص1440ـ1441؛ مهدوی، ص 45ـ46</ref> | ||
احوال وی قزوین در خاتمه طوفان البکاء آمده است. <ref>رجوع کنید به جوهری هروی، ص 7</ref> | |||
طوفان‌البكاء | ==طوفان البکاء== | ||
{{اصلی|طوفان البكاء}} | |||
طوفان‌البكاء از معروف‌ترین مقتلهای فارسی و به نثر و نظمی روان و استوار است، اما از بی‌مأخذ بودن بعضی مطالب آن انتقاد شده است. این كتاب سالها مورد توجه ذاكران و مداحان اهل‌بیت بوده است.<ref>حبیب‌آبادی، ج 4، ص 1439</ref> این کتاب دوازده آتشکده را در بردارد اختصاص به معصومین دارد، آتشکده پنجم با بیشترین حجم در ذكر مصائب امام حسین (ع) است.<ref>رجوع کنید به جوهری هروی، ص 7</ref> | |||
آقابزرگ طهرانی<ref>ج 9، قسم 1، ص 211</ref> از دیوان جوهری یاد كرده، اما در | ==دیگر آثار== | ||
آقابزرگ طهرانی<ref>ج 9، قسم 1، ص 211</ref> از دیوان جوهری یاد كرده، اما در فهرست های كتابهای خطی و چاپی ذكری از این دیوان نشده است. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|3}} | {{پانویس|3}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* آقابزرگ طهرانی | * آقابزرگ طهرانی | ||
* محمدابراهیم‌بن محمدباقر جوهری هروی، طوفان البكاء، چاپ سنگی تهران 1323 | * محمدابراهیم‌بن محمدباقر جوهری هروی، طوفان البكاء، چاپ سنگی تهران 1323 | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۳: | ||
* احمد منزوی، فهرستواره كتابهای فارسی، تهران 1374 ش‌ـ | * احمد منزوی، فهرستواره كتابهای فارسی، تهران 1374 ش‌ـ | ||
* مصلح‌الدین مهدوی، تذكره القبور، یا، دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان 1348 ش. | * مصلح‌الدین مهدوی، تذكره القبور، یا، دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان 1348 ش. | ||
==پیوند به بیرون== | |||
منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5237 دانشنامه جهان اسلام] | |||