۱۷٬۱۹۲
ویرایش
عبدالجواد جودی خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۱۹|سال=۲۰۱۴|چند = 2}} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۱۹|سال=۲۰۱۴|چند = 2}} | ||
==لقب== | ==لقب== | ||
عبدالجواد جودی خراسانی، متخلص به جودی و معروف به جودی خراسانی یا عَنبرانی است و به اعتبار اینكه در دوران او، میرزا لقب عمومی شاعران بوده، میرزای جودی هم خوانده شده است.<ref>جودی، مقدمه ساعدی، ص ده؛ ریاضی، ص 283</ref> | عبدالجواد جودی خراسانی، متخلص به جودی و معروف به جودی خراسانی یا عَنبرانی است و به اعتبار اینكه در دوران او، میرزا لقب عمومی شاعران بوده، میرزای جودی هم خوانده شده است.<ref>جودی، مقدمه ساعدی، ص ده؛ ریاضی، ص 283</ref> | ||
از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست. همین قدر می‌دانیم كه از مردم عنبران (روستایی در سه كیلومتری طرقبه [[مشهد]]) بوده، در جوانی به مشهد رفته و دكان قنادی باز كرده<ref>گلشن آزادی، ص 190</ref> و از همین طریق معیشت خود را تأمین می‌كرده است. قنادی و خانه جودی محل آمدوشد مرثیه‌خوانانی بود كه برای شنیدن سروده‌های او جمع می‌شدند و از او تقاضا می‌كردند تا سروده‌های تازه‌اش را در اختیار آنان بگذارد.<ref> جودی، مقدمه ساعدی، ص یازده</ref> | از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست. همین قدر می‌دانیم كه از مردم عنبران (روستایی در سه كیلومتری طرقبه [[مشهد]]) بوده، در جوانی به مشهد رفته و دكان قنادی باز كرده<ref>گلشن آزادی، ص 190</ref> و از همین طریق معیشت خود را تأمین می‌كرده است. قنادی و خانه جودی محل آمدوشد مرثیه‌خوانانی بود كه برای شنیدن سروده‌های او جمع می‌شدند و از او تقاضا می‌كردند تا سروده‌های تازه‌اش را در اختیار آنان بگذارد.<ref> جودی، مقدمه ساعدی، ص یازده</ref> | ||
==مرثیه | ==مرثیه اهل بیت== | ||
جودی علاقه فراوانی به [[اهل بیت|اهل بیت]] [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و سرودن مرثیه برای آنان داشت. او هنگام خواندن این مرثیه‌ها گریه می‌كرد و دیگران را هم به گریستن دعوت می‌نمود.<ref>رجوع کنید به | جودی علاقه فراوانی به [[اهل بیت|اهل بیت]] [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و سرودن مرثیه برای آنان داشت. او هنگام خواندن این مرثیه‌ها گریه می‌كرد و دیگران را هم به گریستن دعوت می‌نمود.<ref>رجوع کنید به جودی، مقدمه ساعدی، ص یازده؛ مروّج‌الاسلام، ج 1، ص 154، پانویس 1</ref> | ||
مرثیه‌های او در مردم [[خراسان]] شور و هیجانی به‌پا می‌كرد و كوچك و بزرگ آنها را می‌خواندند و از بر می‌كردند. مداحان اهل‌بیت نیز اشعار او را در مجالس حسینی می‌خواندند<ref>جودی، مقدمه ساعدی، ص دوازده</ref> اشتغال جودی به مرثیه‌سرایی و عامه‌پسند بودن اشعارش باعث شد كه فضلا و خواص به شعر او تمایلی نداشته باشند، چنان كه [[عبدالجواد ادیب نیشابوری]] در باره وی گفته است كه شهرت مرثیه‌سرایی جودی، مقام ادبی او را تحت‌الشعاع قرار داده است.<ref>جودی، مقدمه ساعدی، ص دوازده؛ | مرثیه‌های او در مردم [[خراسان]] شور و هیجانی به‌پا می‌كرد و كوچك و بزرگ آنها را می‌خواندند و از بر می‌كردند. مداحان اهل‌بیت نیز اشعار او را در مجالس حسینی می‌خواندند<ref>جودی، مقدمه ساعدی، ص دوازده</ref> اشتغال جودی به مرثیه‌سرایی و عامه‌پسند بودن اشعارش باعث شد كه فضلا و خواص به شعر او تمایلی نداشته باشند، چنان كه [[عبدالجواد ادیب نیشابوری]] در باره وی گفته است كه شهرت مرثیه‌سرایی جودی، مقام ادبی او را تحت‌الشعاع قرار داده است.<ref> جودی، مقدمه ساعدی، ص دوازده؛ ارمغان، سال 11، ش 5، ص 396</ref> | ||
قصاید او بیشتر در مدح [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]]، [[امام حسين|امام حسین]]، میلاد [[امام على|امام علی]] و نیز [[عید غدیر]] است. قصیده هفت كوكب او در مدح و منقبت رسول اكرم، معروف است.<ref> رجوع کنید به جودی، ص 6ـ12، 17ـ20</ref> گفتنی است كه بیشتر قصاید مدحی او به رثای [[اهل بیت|خاندان پیامبر]] ختم می‌شود. وی حتی در پایان قصایدی كه به مناسبت میلاد حضرت علی و عید غدیر سروده، مرثیه‌سرایی كرده است.<ref> رجوع کنید به جودی، ص 18ـ20</ref> | |||
در بخشی از دیوان جودی به نام «از مدینه تا مدینه»، وقایع [[قیام امام حسین (ع)]] با زبان شعر لحظه به لحظه تصویر شده است.<ref>رجوع کنید به جودی، ص 289ـ535</ref> | |||
==دیوان== | ==دیوان== | ||
دیوان جودی در حدود سه هزار بیت (شامل قصیده، مثنوی، مرثیه و نوحه‌های سینه‌زنی) است و بارها چاپ شده است.<ref>گلشن آزادی، ص190</ref> آقابزرگ طهرانی نیز از دیوان و مقتل فارسی جودی خراسانی یاد كرده<ref> [[آقا بزرگ طهرانی]]، ج 9، قسم 1، ص 209</ref> و گفته است كه او را نباید با جودی تبریزی، صاحب مراثی فارسی به‌نام الدر المنثور، اشتباه گرفت.<ref> آقابزرگ طهرانی، ج 5، ص 286</ref> | دیوان جودی در حدود سه هزار بیت (شامل قصیده، مثنوی، مرثیه و نوحه‌های سینه‌زنی) است و بارها چاپ شده است.<ref>گلشن آزادی، ص190</ref> آقابزرگ طهرانی نیز از دیوان و مقتل فارسی جودی خراسانی یاد كرده<ref> [[آقا بزرگ طهرانی]]، ج 9، قسم 1، ص 209</ref> و گفته است كه او را نباید با جودی تبریزی، صاحب مراثی فارسی به‌نام الدر المنثور، اشتباه گرفت.<ref> آقابزرگ طهرانی، ج 5، ص 286</ref> | ||
دیوان جودی، نخستین بار در 1299 به امر [[ناصر الدین شاه|ناصرالدین‌شاه]] (حك: 1264ـ1313) و به‌همت میرزاسعیدخان مؤتمن‌الملك (نیابت تولیت آستان قدس) در چاپخانه سنگی آستان قدس، به خط میرزاشفیع اعتمادالتولیه، چاپ شد و در 1303 در مشهد تجدید چاپ گردید<ref>گلشن آزادی، ص 191</ref> دیوان جودی در 160 صفحه در 1310 در تهران به‌چاپ رسید<ref>آقابزرگ طهرانی، ج 9، قسم 1، ص 209</ref> آصفی<ref>رجوع کنید به جودی، مقدمه، ص نوزده</ref> از كامل‌ترین نسخه دیوان او، معروف به نسخه محمدرضا (متخلص به صفا و ملقب به سلطان‌الكتاب)، نام برده كه در 1306 در تهران چاپ شده است. | |||
==متأثر از سعدی و حافظ== | |||
جودی از شعرای پیش از خود، به‌ویژه [[سعدی|سعدی]] و [[حافظ|حافظ]]، تأثیر بسیاری پذیرفته است.<ref> رجوع کنید به جودی، مقدمه، ص هجده</ref>، چنان كه نخستین قصیده دیوان او، به نام «نخستین تجلی حق»، تقلیدی از قصیده معروف سعدی، با مطلع «ماه فروماند از جمال محمد»، به نظر می‌آید.<ref>رجوع کنید به جودی، ص 3</ref> | |||
==ارتزاق== | |||
جودی با اینكه در روزگار خود در ردیف شاعران بزرگ بود، با قنادی روزگار می‌گذراند و برخلاف بسیاری از شاعران زمان خود، هرگز به مدح بزرگان و صاحب‌منصبان نپرداخت.<ref>جودی، مقدمه ساعدی، ص یازده و نیز رجوع کنید به ص سیزده، شعر میرزاعباسعلی اختر طوسی</ref> | |||
== | ==درگذشت== | ||
میرزاعباسعلی اخترطوسی، یكی از دوستان و نزدیكان جودی، قطعه‌ای در مرثیه و مادّه‌تاریخ وفات او سروده و در ضمن آن به بعضی از احوال و اخلاق او اشاره كرده است.<ref>مروّج‌الاسلام، ج 1، ص 154؛ جودی، مقدمه ساعدی، ص سیزده؛ گلشن آزادی، 190</ref> مطابق با این قطعه، جودی در 1302 درگذشته است<ref> جودی، مقدمه ساعدی، ص یازده، مقدمه آصفی، ص بیست؛ آقابزرگ طهرانی، ج 9، قسم 1، ص 209؛ خراسانی، ص 706</ref> | |||
در | گلشن آزادی در صد سال شعر خراسان<ref>گلشن آزادی، ص 191</ref> و ریاضی در دانشوران خراسان <ref>ریاضی، ص 283</ref>، با آنكه مصراع مادّه‌تاریخ را ذكر كرده‌اند، سال وفات جودی را 1301 نوشته‌اند. قبر جودی در [[حرم امام رضا(ع)]] در مقبره‌ای در صحن نو، نزدیك مقبره [[شیخ بهایی]] است.<ref> مُروّج‌الاسلام، ج 1، ص 154؛ جودی، مقدمه آصفی، ص20؛ خراسانی، ص706</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۷: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
* آقابزرگ طهرانی | * آقابزرگ طهرانی | ||
* ارمغان، سال 11، ش 5 (مرداد 1309) | * ارمغان، سال 11، ش 5 (مرداد 1309) | ||
* عبدالجواد جودی، دیوان، چاپ مهدی آصفی، [تهران]1372 ش؛ | * عبدالجواد جودی، دیوان، چاپ مهدی آصفی، [تهران]1372 ش؛ | ||
* محمدهاشم خراسانی، منتخب التواریخ، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه، [بی‌تا.]؛ | * محمدهاشم خراسانی، منتخب التواریخ، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه، [بی‌تا.]؛ | ||
* غلامرضا ریاضی، دانشوران خراسان، مشهد 1336 ش؛ | * غلامرضا ریاضی، دانشوران خراسان، مشهد 1336 ش؛ | ||
* علی‌اكبر گلشن آزادی، صد سال شعر خراسان، به‌كوشش احمد كمالپور، مشهد 1373 ش؛ | * علی‌اكبر گلشن آزادی، صد سال شعر خراسان، به‌كوشش احمد كمالپور، مشهد 1373 ش؛ | ||
* علی‌اكبر مروّج الاسلام، كرامات رضویه: بیان حكایات كسانیكه متوسل بحضرت رضا صلوات‌اللّه علیه شده‌اند، مشهد 1370ـ1379 ش. | * علی‌اكبر مروّج الاسلام، كرامات رضویه: بیان حكایات كسانیكه متوسل بحضرت رضا صلوات‌اللّه علیه شده‌اند، مشهد 1370ـ1379 ش. | ||
{{پایان}} | |||