فضیل بن عیاض: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فُضَیل بن عَیاض'''<small>(درگذشت [[سال ۱۸۷ قمری|۱۸۷ق]])</small>، عارف و زاهد مشهور و از رجال [[صوفیه]]. وی از شاگردان [[امام صادق(ع)]] بود و از ایشان روایاتی نقل کرده است. اغلب عالمان [[رجال|رجالی]] [[شیعه]] او را از [[اهل سنت]] می‌دانند و در عین حال وی را از راویان موثق و قابل اعتماد به شمار می‎آورند. گفته‌اند که وی در ابتدا راهزن بوده؛ ولی در پی حادثه‌ای [[توبه]] کرده است.

فضیل بن عیاض بن مسعود بن بشر تمیمی یربوعی، در ناحیه [[مرو]] [[خراسان]] و در روستایی به نام فُندِین به دنیا آمده است. کنیه‌اش ابوعلی است و اصالتا او را از اهل [[کوفه]] می‌دانند.<ref>سلمی، طبقات الصوفیه، ۱۴۱۸ق، ص۷.</ref>

وی در ابتدا در محلی بین ابیورد و سرخس به راهزنی مشغول بود<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، دارالثقافه، ج۴، ص۴۷.</ref> ولی در پی واقعه‌ای توبه کرد و به عبادت و [[زهد]] مشغول شد.

روایت‎های مشهور تاریخی درباره داستان توبه فضیل گفته‌اند: شبی وی به نیت یک زن از دیوار خانه‌ای بالا رفته بود، صدای کسی را شنید که مشغول خواندن این آیه از [[قرآن]] بود:

:::{{متن قرآن|«أَ لَمْ یأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللّهِ...»|ترجمه=آيا براى كسانى كه ايمان آورده‌اند هنگام آن نرسيده كه دلهايشان به ياد خدا  نرم [و فروتن‏] گردد.|سوره=[[سوره حدید]]|آیه=۱۶}}

 

فضیل با شنیدن این کلام دگرگون شد و فریاد برآورد: پروردگارا، اکنون زمانش رسیده است. وی در پی این حادثه به گوشه‌ای رفت و زهد اختیار کرد.<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، دارالثقافه، ج۴، ص۴۷.</ref> داستان توبه او در منبرهای واعظان زیاد یاد می‌شود.

[[پرونده:قبرستان معلاة(قبرستان ابوطالب).jpg|بندانگشتی|[[قبرستان معلاة]] (قبرستان ابوطالب) محل [[دفن]] فضیل بن عیاض]]

عالمان رجال شیعه از جمله [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، الرجال، ص۳۱۰.</ref>، [[محمد تقی شوشتری |محمد تقی شوشتری]] <ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۴۳۸.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]]، فضیل را از رجال اهل سنت معرفی کرده‌اند. از [[وحید بهبهانی |وحید بهبهانی]] نقل شده که وی، فضیل را شیعه دانسته است.<ref>خویی، معجم الرجال، دارالزهرا، ج۱۳، ص۳۳۱-۳۳۲.</ref>