کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد'''، از کتاب‌های [[کلام امامیه|کلامی]] [[شیعه]]، اثر [[علامه حلی]] به زبان عربی. این کتاب را نخستین و بهتر شرح بر کتاب [[تجریدالاعتقاد]]، نوشته [[خواجه نصیرالدین طوسی]] می‌دانند. کشف‌المراد از مباحث [[فلسفه اسلامی|فلسفی]]، همچون وجود و ماهیت آغاز می‌شود و سپس دوره‌ای از اصول عقاید مذهب [[امامیه]] را از [[توحید]] تا [[معاد]] بیان می‌کند.

این کتاب جزو متون درسی [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] است و شرح‌ها و حاشیه‌های بسیاری بر آن نوشته شده است.

حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی (۶۴۸-۷۲۶ق) معروف به علامه حلّی، از [[فقیه|فقیهان]] و [[متکلم|متکلمان]] قرن هشتم قمری است.<ref>افندی اصفهانی، ریا‌ض‌العلما، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۳۵۸-۳۵۹.</ref> او کتاب‌های بسیاری در علوم مختلف، ازجمله [[فقه]]، [[اصول]]، [[کلام|عقاید]]، [[فلسفه]] و منطق نوشته است.<ref> افندی اصفهانی، ریا‌ض‌العلما، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۳۵۹.</ref> از جمله  آن‌ها [[مناهج الیقین فی اصول الدین (کتاب)|مَناهِج الیقین فی اصول الدین]]، کشف‌المراد، [[نهج الحق و کشف الصدق]]، [[باب حادی عشر]]، [[خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال]] و [[الجوهر النضید]] است. او را نخستین کسی می‌دانند که به علت فضل و دانش بسیارش، [[آیت الله]] خوانده شد.<ref>مولوی، «آیت‌الله»، ص۲۶۰.</ref> مناظرات و آثار او موجب گرایش [[اولجایتو|سلطان محمد خدابنده]] به [[تشیع]] و رواج مذهب شیعه در ایران شد.<ref>خوانساری، روضات‌الجنات، ۱۳۹۰قم، ج۲، ص۲۷۹-۲۸۰.</ref>

علامه حلی در مقدمه کشف‌المراد، انگیزه‌اش از نگارش کشف المراد را توضیح مسائل مبهم تجرید الاعتقاد ذکر است. چرا که به گفته او کتاب [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجریدالاعتقاد]] با آنکه همه مسائل [[کلام|کلامی]] را در بر گرفته و معانی بسیاری در خود جای داده است، متنی بسیار خلاصه دارد. این سبب شده است که طالبان علم از فهم معانی آن ناتوان باشند.<ref>علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۱۹-۲۰.</ref>

به‌گفته [[حسن حسن‌زاده آملی]] مصحح کتاب، [[تجریدالاعتقاد]] اصل کتاب‌های کلامی و پیشگام آن‌ها و کشف‌المراد نخستین و بهترین شرح آن است.<ref>علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، مقدمه مصحح، ص۳.</ref> او از فاضل قوشچی هم نقل کرده است که اگر کشف‌المراد نبود، تجریدالاعتقاد به‌درستی فهمیده نمی‌شد.<ref> علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، مقدمه مصحح، ص۳.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] نویسنده [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] هم به‌نقل از شمس‌‌الدین اصفهانی، از شارحان تجریدالاعتقاد نوشته است اگر کشف المراد نبود، کسی نمی‌توانست تجریدالاعتقاد را شرح دهد.<ref>نگاه کنید به آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، ج۱۸، ص۶۰.</ref>

چند نسخه دست‌نویس قدیمی از کشف‌المراد وجود دارد که برخی در زمان حیات علامه حلی و برخی با فاصله کمی پس از مرگش نوشته شده‌اند.<ref> نگاه کنید به صدرایی و مرعشی، کتاب‌شناسی تجریدالاعتقاد، ۱۳۸۲، ص۳۶-۳۷.</ref> از جمله آن‌ها نسخه‌ای است که در سال ۷۱۳ق و در زمان حیات [[علامه حلی]] نوشته شده است.<ref>نگاه کنید به آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۸، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، ص۶۰.</ref> همچنین نسخه‌ای در سال ۷۴۵ق، نوشته شده و کاتبْ آن را برای [[فخرالمحققین]] فرزند علامه حلی خوانده است.<ref>نگاه کنید به آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۸، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، ص۶۰.</ref> این نسخه در [[آستان قدس رضوی]] نهگداری می‌شود.<ref>صدرایی و مرعشی، کتاب‌شناسی تجریدالاعتقاد، ۱۳۸۲، ص۳۷.</ref>