طواف: تفاوت میان نسخه‌ها

طواف در لغت به معنای احاطه کردن،<ref>فراهیدی، خلیل بن احمد؛ کتاب العین، تحقیق مهدی مخزمی، ایران، دارالهجرة، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۴۵۸.</ref> و دور چیزی چرخیدن<ref>جوهری، اسماعیل؛ الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۴۰۷ق، چاپ چهارم، ج۴، ص۱۳۹۶ و ابن منظور، محمدبن مکرم؛ لسان العرب، قم، ادب، ۱۴۰۵ق، چاپ اول، ج۹، ص۲۲۵.</ref> با پای پیاده را گویند و طائف به کسی گویند که دور خانه می‌گردد؛<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان، قم، طلیعۀ نور، ۱۴۲۶ق، چاپ اول، ص۵۳۱.</ref> در اصطلاح فقه، "طواف" به معنای دور کعبه چرخیدن است.<ref>ابن منظور، محمدبن مکرم؛ لسان العرب، قم، ادب، ۱۴۰۵ق، چاپ اول، ج۹، ص۲۲۵.</ref>

در احکام اسلام، "طواف کعبه" از جمله واجبات [[حج]] به شمار می‌رود که فرد با شرایط خاصی باید هفت مرتبه دور خانۀ خدا ([[کعبه]]) بگردد؛<ref>فاضل هندی، محمد؛ کشفاللثام، تحقیق مؤسسۀ نشر اسلامی، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق، چاپ اول، ج۵، ص۴۱۳ و شیخ صدوق، محمد بن علی؛ الهدایه، تحقیق مدرسة الامام المهدی، قم، مدرسة الامام المهدی، ۱۴۱۸ق، چاپ اول، ص۲۲۵.</ref> بدین صورت که در هر شوط باید از [[حجرالاسود]] شروع و به همان ختم شود.<ref>شیخ مفید، محمد بن محمد؛ المقنعه، تحقیق مؤسسۀ نشر اسلامی، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق، چاپ دوم، ص۴۰۰ و نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تحقیق، عباس قوچانی، طهران،‌دار الکتب الاسلامیۀ، ۱۳۶۵ش، ج۱۹، ص۲۸۷.</ref> نام دیگر طواف در فقه، شوط است<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی؛ الهدایۀ، ص۲۲۵.</ref> با این تفاوت که طواف به مجموع انجام هفت شوط اطلاق می‌گردد.<ref>نجفی، محمدحسن؛ جواهر الکلام، تحقیق عباس قوچانی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، چاپ سوم، ج۱۹، ص۲۸۶.</ref>

[[قرآن]] کریم در آیات ۱۲۵ [[سوره بقره]]، ۲۶ و ۲۹ [[سوره حج]] به طواف و برخی احکام آن اشاره می‌کند.<ref group="یادداشت">{{متن قرآن|وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهیمَ مُصَلًّی وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیتِی لِلطَّائِفینَ وَ الْعاكِفینَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ|ترجمه=و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم... و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که:خانۀ مرا برای طواف‌کنندگان و مجاوران و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان، پاک و پاکیزه کنید|سوره=بقره|آیه=۱۲۵}}</ref><ref group="یادداشت">{{متن قرآن|وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهیمَ مَكانَ الْبَیتِ أَنْ لاتُشْرِكْ بی‌شَیئاً وَ طَهِّرْ بَیتِی لِلطَّائِفینَ وَ الْقائِمینَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ|ترجمه=(به خاطر بیاور) زمانی را که جای خانه (کعبه) را برای ابراهیم آماده ساختیم (تا خانه را بنا کند؛ و به او گفتیم:) چیزی را همتای من قرار مده! و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و... (از آلودگی بتها و از هر گونه آلودگی) پاک ساز|سوره=حج|آیه=۲۶}}</ref><ref group="یادداشت">{{متن قرآن|ثُمَّ لْیقضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْیوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْیطَّوَّفُوا بِالْبَیتِ الْعَتیقِ|ترجمه= سپس باید آلودگی خود را بزدایند و به نذرهای خود وفا كنند و بر گِرد آن خانه كهن [=كعبه‌] طواف به جای آورند. |سوره=حج|آیه=۲۹}}</ref>

در آیه ۱۵۸ سوره بقره، [[سعی بین صفا و مروه]] نیز طواف خوانده شده است: {{عربی|إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیهِ أَنْ یطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَیراً فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَلیمٌ}}، و در برخی آیات دیگر ریشه «ط‌و‌ف» در معنای لغوی آن استفاده شده است: {{متن قرآن|فَطافَ عَلَیها طائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَ هُمْ نائِمُونَ |ترجمه= پس در حالی كه آنان آرمیده بودند، بلایی از جانب پروردگارت آن [باغ‌] را احاطه کرد. |سوره=قلم|آیه=۱۹}}

در روایات فضائل فراوانی برای طواف بیان شده است. امیرالمؤمنین [[علی(ع)]] فرمود: خداوند اطراف [[کعبه]] یکصد و بیست رحمت قرار داده، که شصت رحمت آن مخصوص طواف کنندگان، چهل رحمت برای [[نماز]]گزاران و بیست رحمت برای نگاه کنندگان به کعبه است.<ref>محاسن برقی، ج۱، ص۶۹</ref> همین روایت را اهل سنت به نقل از [[رسول خدا(ص)]] آورده‌اند<ref>اخبار مکه: ج۲، ص۸،‌ دار الثقافه</ref> برخی دیگر از فضائل طواف عبارتند از:

* آمرزش گناهان<ref group="یادداشت">محمد بن قیس می‌گوید: [[امام باقر(ع)]] در مکه برای مردم سخن گفته می‌فرمود: چون هفت بار گرد خانه طواف کنی، به این وسیله عهد و پیمانی نزد خدا برای تو به وجود می‌آید که پروردگارت پس از آن شرم می‌کند تو را عذاب نماید. سپس فرمود: هنگامی که هفت شوط طواف زیارت کردی، و بعد در مقام ابراهیم(ع) دو رکعت نماز طواف گزاردی، فرشته‌ای بزرگوار دست بر دو شانه‌ات می‌زند و می‌گوید: امّا آن گناهانی که در گذشته از تو سر زده است همگی بخشیده شد عمل را در این یکصد و بیست روز از نو آغاز کن.... فَإِذَا طُفْتَ بِالْبَیتِ أُسْبُوعاً لِلزِّیارَةِ وَ صَلَّیتَ عِنْدَ الْمَقَامِ رَكْعَتَینِ ضَرَبَ مَلَكٌ كَرِیمٌ عَلَی كَتِفَیكَ فَقَالَ أَمَّا مَا مَضَی فَقَدْ غُفِرَ لَكَ فَاسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ. شرح من لایحضره الفقیه، ناشر: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌، ج۲، ص۲۰۳، ح۲۱۳۸</ref>

در برخی روایات، علت هفت دور بودن طواف، هفت هزار سال [[توبه]] و [[عبادت]] فرشتگان در ماجرای خلقت [[حضرت آدم]] دانسته شده است، هر شوطی در مقابل هزار سال.<ref group="یادداشت">عَنِ الثُّمَالِی عَنْ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ(ع) قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی لِمَ صَارَ الطَّوَافُ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ قَالَ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی قَالَ لِلْمَلَائِكَةِ- إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً فَرَدُّوا عَلَی اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی وَ قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یفْسِدُ فِیها وَ یسْفِكُ الدِّماءَ قَالَ اللَّهُ إِنِّی أَعْلَمُ ما لاتَعْلَمُونَ وَ كَانَ لَا یحْجُبُهُمْ عَنْ نُورِهِ فَحَجَبَهُمْ عَنْ نُورِهِ سَبْعَةَ آلَافِ عَامٍ فَلَاذُوا بِالْعَرْشِ سَبْعَةَ آلَافِ سَنَةٍ فَرَحِمَهُمْ وَ تَابَ عَلَیهِمْ وَ جَعَلَ لَهُمُ الْبَیتَ الْمَعْمُورَ الَّذِی فِی السَّمَاءِ الرَّابِعَةِ فَجَعَلَهُ مَثَابَةً وَ أَمْناً وَ وَضَعَ الْبَیتَ الْحَرَامَ تَحْتَ الْبَیتِ الْمَعْمُورِ فَجَعَلَهُ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً فَصَارَ الطَّوَافُ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ وَاجِباً عَلَی الْعِبَادِ لِكُلِّ أَلْفِ سَنَةٍ شَوْطاً وَاحِد. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‌۱۱، ص: ۱۱۱، ح۲۵</ref>

{{نقل قول چهار طبقه|عرض=۳۶|تراز=چپ|رنگ حاشیه=D6E0CC|قال امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام:|إِنَّ لِلَّهِ مِائَةً وَ عِشْرِینَ رَحْمَةً عِنْدَ بَیتِهِ الْحَرَامِ سِتُّونَ لِلطَّائِفِینَ وَ أَرْبَعُونَ لِلْمُصَلِّینَ وَ عِشْرُونَ لِلنَّاظِرِین‌.|[[امام علی(ع)]] فرمود: خداوند اطراف کعبه یکصد و بیست رحمت قرار داده، که شصت رحمت آن مخصوص طواف کنندگان، چهل رحمت برای نمازگزاران و بیست رحمت برای نگاه کنندگان به کعبه است.|محاسن برقی، ج۱، ص۶۹.}}

* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق

* مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، ‌دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.

* مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)،‌ فرهنگ فقه فارسی، زیر نظر آیت الله سید محمود شاهرودی، قم، انتشارات مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).

* قمی،‌ علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، ‌دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.

[[ar:طواف الزيارة]]