Automoderated users، confirmed، مدیران
۱۳۶
ویرایش
کمال الدین و تمام النعمة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| زیرنویس تصویر = | | زیرنویس تصویر = | ||
[[پرونده:کتاب کمال الدین.gif|بندانگشتی]] | [[پرونده:کتاب کمال الدین.gif|بندانگشتی]] | ||
| نویسنده = [[شیخ صدوق]] (متوفای | | نویسنده = [[شیخ صدوق]] (متوفای ۳۸۱ق) | ||
| مذهب = شیعه | | مذهب = شیعه | ||
| تصویرگر = | | تصویرگر = | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| ناشر فارسی = | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات = قم | | محل انتشارات = قم | ||
| تاریخ نشر = | | تاریخ نشر = ۱۴۱۱ ق | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی = | | محل ناشر فارسی = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''کَمالُ الدّین و تَمامُ النّعمة''' یا '''إکمالُ الدّین و إتمامُ النّعمَة'''، تالیف عالم بزرگ و برجسته [[شیعه]] محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به [[شیخ صدوق]] (متوفای | '''کَمالُ الدّین و تَمامُ النّعمة''' یا '''إکمالُ الدّین و إتمامُ النّعمَة'''، تالیف عالم بزرگ و برجسته [[شیعه]] محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به [[شیخ صدوق]] (متوفای ۳۸۱ق) به موضوع [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] و ظهور [[امام زمان]](عج) می‌پردازد. شیخ صدوق در این کتاب نمونه‌های فراوانی از غیبت پیامبران الهی را آورده و به بررسی کامل [[امامت]] [[حضرت مهدی]](ع)، تولد ایشان، روایات [[پیامبر اکرم|پیامبر]] و [[امامان|ائمه]](ع)، درباره ظهور آن حضرت، کسانی که به خدمت آن حضرت رسیده اند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است. | ||
== نامگذاری کتاب == | == نامگذاری کتاب == | ||
نام کتاب کمال الدین و تمام النعمه از این آیه شریفه [[آیه اکمال|اکمال]] در [[سوره مائده]] اتحاذ شده که در آن آمده است:<font color=green>«'''الیوم اکملت لکم دینکم و اتمت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دیناً'''»</font><ref>مائده / | نام کتاب کمال الدین و تمام النعمه از این آیه شریفه [[آیه اکمال|اکمال]] در [[سوره مائده]] اتحاذ شده که در آن آمده است:<font color=green>«'''الیوم اکملت لکم دینکم و اتمت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دیناً'''»</font><ref>مائده / ۳.</ref>. یعنی امروز دین شما را برایتان کامل ساختم و نعمتم را بر شما تمام کردم و از اسلام به عنوان دین برای شما خشنودم.<ref>مقدمه کتاب.</ref> | ||
'''دیگر نامها''' | '''دیگر نامها''' | ||
نام‌های مختلفی برای کتاب ذکر شده است مانند «اکمال الدین و اتمام النعمة»،<ref>الذریعة، ج | نام‌های مختلفی برای کتاب ذکر شده است مانند «اکمال الدین و اتمام النعمة»،<ref>الذریعة، ج ۲، ص ۲۸۳. امل الآمل، ج ۲، ص ۲۸۴.</ref> «اتمام النعمة فی الغیبة»،<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۶.</ref> و «اکمال الدین»؛ اما بنا بر آن چه در مقدمه کتاب آمده است بسیاری نام «کمال الدین و تمام النعمه» را ترجیح داده‌اند. | ||
== انگیزه نگارش کتاب و جایگاه آن == | == انگیزه نگارش کتاب و جایگاه آن == | ||
[[شیخ صدوق]] | [[شیخ صدوق]] انگیزهٔ خود را از نگارش این کتاب، دفاع از مسأله [[غیبت امام زمان|غیبت]] بیان می‌کند. او می‌نویسد: | ||
::''بعد از سفر به [[مشهد]] و [[زیارت]] [[امام رضا(ع)|علی بن موسی الرضا]](ع) به [[نیشابور]] رفتم. در آنجا شیعیانی که به دیدن من می‌آمدند و شبهاتی را درباره امام زمان(ع)مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم, تا آنکه به [[قم]] آمدم. در آنجا نیز شیخ نجم الدین ابو سعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم, تا آنکه شبی [[امام زمان]](ع) را درخواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: «چرا کتابی درباره غیبت نمی‌نویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟». عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا! من در این باره چند کتاب | ::''بعد از سفر به [[مشهد]] و [[زیارت]] [[امام رضا(ع)|علی بن موسی الرضا]](ع) به [[نیشابور]] رفتم. در آنجا شیعیانی که به دیدن من می‌آمدند و شبهاتی را درباره امام زمان(ع)مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم, تا آنکه به [[قم]] آمدم. در آنجا نیز شیخ نجم الدین ابو سعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم, تا آنکه شبی [[امام زمان]](ع) را درخواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: «چرا کتابی درباره غیبت نمی‌نویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟». عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا! من در این باره چند کتاب نوشتهام». آن حضرت فرمود: «اینک کتابی بنویس و در آن به غیبت‌های پیامبران الهی اشاره کن!». پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این کتاب را به نگارش درآورم.''<ref>مقدمه کتاب.</ref> | ||
اهمیت ویژه این کتاب در نقل اقوال عالم بزرگ شیعی دوره [[غیبت صغری|غیبت صغری]]؛ یعنی ابو جعفر محمد بن عبد الرحمن [[ابن قبه رازی]] (متوفای قبل از | اهمیت ویژه این کتاب در نقل اقوال عالم بزرگ شیعی دوره [[غیبت صغری|غیبت صغری]]؛ یعنی ابو جعفر محمد بن عبد الرحمن [[ابن قبه رازی]] (متوفای قبل از ۳۱۹ق) است. دانسته‌های ما درباره این عالم شیعی محدود به نکاتی است که [[ابن ندیم|ابن ندیم]] و [[نجاشی|نجاشی]] آوردهاند. دیگر عالمان رجالی نکته چندانی به نکات ایشان نیفزودهاند. به گفته نجاشی ابن قبه نخست از [[معتزله (اصول مذهب)|معتزلیان]] بوده و سپس به [[تشیع]] گرویده است. | ||
از دیگر ویژگی‌های این کتاب نقل برخی از توقیعات صادر شده از [[ناحیه مقدسه]] است. [[شیخ صدوق]] برخی از مطالب این بخش را از متون | از دیگر ویژگی‌های این کتاب نقل برخی از توقیعات صادر شده از [[ناحیه مقدسه]] است. [[شیخ صدوق]] برخی از مطالب این بخش را از متون کهن‌تر و گاه به نحو شفاهی از برخی مرتبطان با [[نواب اربعه]] نقل کرده است.<ref>محمد کاظم رحمتی، چند نکته درباره کتاب کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق.</ref> | ||
با نگاه به | با نگاه به انگیزهٔ مؤلف و سبک نگارش کتاب، می‌توان آن را در زمره مطالب کلامی قرار داد اما با توجه به فراوانی مطالب تاریخی همچون تاریخ پیامبران، تاریخ جاهلیت، تاریخ [[پیامبر اسلام]] و تاریخ [[تشیع]] می‌توان آن راکتابی تاریخی دانست.<ref>نعمت الله صفری فروشانی، بررسی دو اثر تاریخ نگاری شیخ صدوق (ره).</ref> | ||
این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی [[شیعه]] درباره [[امام زمان]](ع) می‌باشد. [[شیخ صدوق]] در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی [[شیعه]] را درباره آن حضرت و غیبت آن امام مطرح نموده و به پاسخ گویی شبهات منکران و مخالفان می‌پردازد. | این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی [[شیعه]] درباره [[امام زمان]](ع) می‌باشد. [[شیخ صدوق]] در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی [[شیعه]] را درباره آن حضرت و غیبت آن امام مطرح نموده و به پاسخ گویی شبهات منکران و مخالفان می‌پردازد. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
این کتاب | این کتاب مجموعاً دارای ۶۲۱ روایت از ۸۸ راوی در ۶۳ باب است. برخی موضوعات مورد بحث در این ابواب عبارت‌اند از: | ||
* آفرینش حجت خدا قبل از آفرینش دیگر انسانها بوده است. | * آفرینش حجت خدا قبل از آفرینش دیگر انسانها بوده است. | ||
* فقط خداوند حق انتخاب [[خلیفه]] و جانشین خود را دارد. | * فقط خداوند حق انتخاب [[خلیفه]] و جانشین خود را دارد. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
== نسخه شناسی == | == نسخه شناسی == | ||
# | # نسخهٔ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه که در تاریخ ۱۰۶۰ق با خط نسخ نوشته و تصحیح و مقابله شده است. | ||
# | # نسخهٔ خطی مصحح دیگر که در تاریخ ۱۰۷۷ق به امضای أبو طالب الحسینی نوشته و با دقت تصحیح و مقابله شده است.این نسخه در کتابخانه [[آیت الله مرعشی نجفی|آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] نگهداری می‌شود. کتابت این نسخه در سال ۱۰۸۱ق پایان یافته است. | ||
# | # نسخهٔ خطی که در تاریخ ۱۰۵۱ق نوشته شده و در کتابخانه شخصی ثقة الاسلام آقای سید محمّد علی صدر الحفاظ [[آستانه حضرت عبدالعظيم]](ع) موجود است. | ||
== ترجمه و چاپ == | == ترجمه و چاپ == | ||
کمال الدین به زبان عربی در دو جلد با تحقیق استاد علی اکبر غفاری توسط انتشارات دارالکتب الاسلامیه [[قم]] در سال | کمال الدین به زبان عربی در دو جلد با تحقیق استاد علی اکبر غفاری توسط انتشارات دارالکتب الاسلامیه [[قم]] در سال ۱۳۹۵ق چاپ شده است. | ||
این کتاب توسط [[محمدباقر کمره ای|محمد باقر کمره ای]] به فارسی ترجمه و در دو جلد (جلد اول | این کتاب توسط [[محمدباقر کمره ای|محمد باقر کمره ای]] به فارسی ترجمه و در دو جلد (جلد اول ۴۵۲ صفحه و جلد دوم ۴۰۰ صفحه) توسط انتشارات اسلامیه [[تهران]] منتشر شده است. ترجمه دیگری نیز از این کتاب توسط منصور پهلوان توسط انتشارات [[دارالحدیث]] [[قم]] منتشر شده است. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* تهرانی، آقا بزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، | * تهرانی، آقا بزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، | * مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق. | ||
* حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، تحقيق : السيد أحمد الحسيني، بغداد، مكتبة الأندلس. | * حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، تحقيق : السيد أحمد الحسيني، بغداد، مكتبة الأندلس. | ||
* صدوق، محمد بن علی، كمال الدين وتمام النعمة، تحقيق : تصحيح وتعليق : علي أكبر الغفاري، قم، جامعه مدرسین، | * صدوق، محمد بن علی، كمال الدين وتمام النعمة، تحقيق : تصحيح وتعليق : علي أكبر الغفاري، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۵ ق. | ||