۱۶٬۹۷۹
ویرایش
ولایت فقیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
imported>Kheradmand بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اعتقادات شیعه}} | {{اعتقادات شیعه}} | ||
'''ولایت فقیه''' نظریه‌ای در [[فقه شیعه]] که طبق آن در زمان [[غیبت امام زمان (عج)]]، حکومت برعهده [[مجتهد|فقیه]] جامع‌الشرایط است. ریشه تاریخی این نظریه به زمان [[پیامبر اکرم (ص)]] | '''ولایت فقیه''' نظریه‌ای در [[فقه شیعه]] که طبق آن در زمان [[غیبت امام زمان (عج)]]، حکومت برعهده [[مجتهد|فقیه]] جامع‌الشرایط است. ریشه تاریخی این نظریه به زمان [[پیامبر اکرم (ص)]] بازمی‌گردد ولی برخی [[ملا احمد نراقی]] را نخستین فقیهی شمرده‌اند که ولایت فقیه را به‌عنوان مسئله‌ای [[فقه|فقهی]] مطرح و از آن دفاع کرد. | ||
طبق نظریه ولایت فقیه، اختیار همه امور جامعه اسلامی به دست ولی‌فقیه است. [[جعفر کاشف‌الغطاء|کاشف‌الغطا]]، [[محمدحسن نجفی]] و [[امام خمینی]] از موافقان این دیدگاه و [[شیخ انصاری]]، [[آخوند خراسانی]] و [[آیت‌الله خویی]] از مخالفان آن هستند. | طبق نظریه ولایت فقیه، اختیار همه امور جامعه اسلامی به دست ولی‌فقیه است. [[جعفر کاشف‌الغطاء|کاشف‌الغطا]]، [[محمدحسن نجفی]] و [[امام خمینی]] از موافقان این دیدگاه و [[شیخ انصاری]]، [[آخوند خراسانی]] و [[آیت‌الله خویی]] از مخالفان آن هستند. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== تاریخچه== | == تاریخچه== | ||
هرچند برخی نویسندگان [[ملا احمد نراقی]] (درگذشت [[سال ۱۲۴۵ هجری قمری|۱۲۴۵ق]]) را نخستین فقیهی دانسته‌اند که ولایت فقیه را به‌صورت یک مسئله فقهی تبیین و برای اثبات آن از ادله نقلی و عقلی استفاده کرد.<ref>کدیور، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۷.</ref> و | هرچند برخی نویسندگان [[ملا احمد نراقی]] (درگذشت [[سال ۱۲۴۵ هجری قمری|۱۲۴۵ق]]) را نخستین فقیهی دانسته‌اند که ولایت فقیه را به‌صورت یک مسئله فقهی تبیین و برای اثبات آن از ادله نقلی و عقلی استفاده کرد.<ref>کدیور، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۷.</ref> و او برای اولین بار تمام وظایف و اختیارات حاکم اسلامی و ولایت فقیه را یکجا در کتاب [[کتاب عوائد الایام|عوائد الایام]] جمع‌آوری کرد.<ref>نگاه کنید به نراقی، عوائدالایام، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۹.</ref> با این حال [[احمد جهان بزرگی]] معتقد است نظریه ولایت فقیه از زمان پیامبر اکرم (ص) آغاز شده است و مشکل نویسندگانی که اصرار دارند: ولایت فقیه یک مسئله فقهی جدید است و برای اولین بار از سوی ملا احمد نراقی مطرح شده را، فقدان پژوهش کافی تاریخی می‌داند.<ref>جهان بزرگی، «پیشینه تاریخی نظریه ولایت فقیه»، ص٩٢.</ref> | ||
البته پیش از [[ملا احمد نراقی]] برخی از علمای شیعه از عهده‌داری بعضی اختیارات [[امامان]] توسط فقیهان سخن گفته بودند. برای مثال [[شیخ مفید]] از علمای قرن‌های چهارم و پنجم قمری، در کتاب [[المقنعه|المُقنِعه]] نوشته بود: [[امامان شیعه(ع)]] اجرای [[حدود]] را به فقهای شیعه تفویض کرده‌اند.<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۸۱۰.</ref> همچنین به‌گفته رسول جعفریان تاریخ‌نگار معاصر، [[محقق کرکی|محقق کَرکَی]] از علمای قرن دهم قمری، بر این باور بود که فقیهان اختیارات حکومتی امامان معصوم را برعهده دارند. <ref>جعفریان، دین و سیاست در دوره صفوی، ۱۳۷۰ش، ص۳۲، ص۳۱۲.</ref> | البته پیش از [[ملا احمد نراقی]] برخی از علمای شیعه از عهده‌داری بعضی اختیارات [[امامان]] توسط فقیهان سخن گفته بودند. برای مثال [[شیخ مفید]] از علمای قرن‌های چهارم و پنجم قمری، در کتاب [[المقنعه|المُقنِعه]] نوشته بود: [[امامان شیعه(ع)]] اجرای [[حدود]] را به فقهای شیعه تفویض کرده‌اند.<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۸۱۰.</ref> همچنین به‌گفته رسول جعفریان تاریخ‌نگار معاصر، [[محقق کرکی|محقق کَرکَی]] از علمای قرن دهم قمری، بر این باور بود که فقیهان اختیارات حکومتی امامان معصوم را برعهده دارند. <ref>جعفریان، دین و سیاست در دوره صفوی، ۱۳۷۰ش، ص۳۲، ص۳۱۲.</ref> | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
* امام خمینی، سید روح‌الله، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۳ش. | * امام خمینی، سید روح‌الله، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۳ش. | ||
* جعفریان، رسول، دین و سیاست در عصر صفوی، قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۷۰ش. | * جعفریان، رسول، دین و سیاست در عصر صفوی، قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۷۰ش. | ||
* جهان بزرگی، احمد، | * جهان بزرگی، احمد، «پیشینه تاریخی نظریه ولایت فقیه»، مجله قبسات، شماره ٥ و ٦، ١٣٧٦ش. | ||
* جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: مرکز نشر اسراء، ۱۳۷۸ش. | * جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: مرکز نشر اسراء، ۱۳۷۸ش. | ||
* شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، قم، کتاب فروشی مفید، ۱۴۰۰ق. | * شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، قم، کتاب فروشی مفید، ۱۴۰۰ق. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
* فیرحی، داوود، قدرت دانش مشروعیت در اسلام، تهران، نشر نی، ۱۳۹۶ش. | * فیرحی، داوود، قدرت دانش مشروعیت در اسلام، تهران، نشر نی، ۱۳۹۶ش. | ||
* فیرحی، ٰداوود، نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۶ش. | * فیرحی، ٰداوود، نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۶ش. | ||
* [https://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، وبگاه مرکز پژوهش‌های مجلس شواری اسلامی، تاریخ بازدید ۳ | * [https://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، وبگاه مرکز پژوهش‌های مجلس شواری اسلامی، تاریخ بازدید ۳ شهریور ۱۳۹۸.] | ||
* کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۲۲ق. | * کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۲۲ق. | ||
* کدیور، محسن، حکومت ولایی، تهران، نشر نی، ۱۳۷۸ش. | * کدیور، محسن، حکومت ولایی، تهران، نشر نی، ۱۳۷۸ش. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
* نراقی، احمد بن محمد مهدی، عوائد الأيام، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق. | * نراقی، احمد بن محمد مهدی، عوائد الأيام، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق. | ||
* ولایتی، علی‌اکبر، «خامنه‌ای، آیت‌الله سیدعلی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۲۱، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | * ولایتی، علی‌اکبر، «خامنه‌ای، آیت‌الله سیدعلی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۲۱، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | ||
{{پایان}} | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
*[http://qabasat.iict.ac.ir/article_16969_382cdea0b35b62f7711ee76dd13a4f6b.pdf پیشینه تاریخی نظریه ولایت فقیه] | *[http://qabasat.iict.ac.ir/article_16969_382cdea0b35b62f7711ee76dd13a4f6b.pdf پیشینه تاریخی نظریه ولایت فقیه] | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
{{اصطلاحات فقهی}} | {{اصطلاحات فقهی}} | ||
{{جمهوری اسلامی ایران}} | {{جمهوری اسلامی ایران}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||