کاربر ناشناس
مرو: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
جز (تمیز کاری) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
پس از فتوحات اول اسلامی، شهر مرو تا مدت‌ها مرکز ایالت خراسان و در دوران خلافت امویان و عباسیان، دارالاماره و محل استقرار امرا و حاکمان بود. ولی بعدها امرای سلسله [[طاهریان]] مرکز فرمانروایی خود را به نیشابور منتقل کردند.<ref>سرزمینهای خلافت شرقی ترجمه فارسی، ص۴۰۸، به نقل دهخدا، ۱۳۷۷، ص۹۶۳۴؛ مدخل خراسان.</ref> | پس از فتوحات اول اسلامی، شهر مرو تا مدت‌ها مرکز ایالت خراسان و در دوران خلافت امویان و عباسیان، دارالاماره و محل استقرار امرا و حاکمان بود. ولی بعدها امرای سلسله [[طاهریان]] مرکز فرمانروایی خود را به نیشابور منتقل کردند.<ref>سرزمینهای خلافت شرقی ترجمه فارسی، ص۴۰۸، به نقل دهخدا، ۱۳۷۷، ص۹۶۳۴؛ مدخل خراسان.</ref> | ||
آب آشامیدنی اهالی مرو از چشمه‌هایی است که جریان دارد و از رودخانه‌هایی، و [[خراج]] آن داخل در خراج [[خراسان]] است.<ref>یعقوبی، | آب آشامیدنی اهالی مرو از چشمه‌هایی است که جریان دارد و از رودخانه‌هایی، و [[خراج]] آن داخل در خراج [[خراسان]] است.<ref>یعقوبی، البلدان، ۱۳۵۶ش، ص۵۵.</ref> | ||
شهر مرو به واسطه نزدیکی به [[خوارزم]] و [[ماوراء النهر]] از یک طرف و اتصال آن به [[سرخس]] و [[نیشابور]] از طرف دیگر از نظر نظامی و تجاری موقعیتی خاص داشته است به همین جهت در زمان [[ساسانیان]] و در دوره تسلط اعراب تا زمان [[مأمون]] همیشه این شهر دارالملک خراسان بوده است. [[طاهریان]] مرکز خراسان را به نیشابور انتقال دادند. [[سامانیان|سامانیها]] دارالملک را به [[بلخ]] و [[بخارا]] منتقل کردند ولی در موقع فرمانروائی [[سلجوقیان|سلجوقیها]] شهر مرو که در مجاورت یورت آنها بوده مرکز امپراطوری بزرگ سلجوقیها گردید پس از آن سلاطین تیموری شهر [[هرات]] را پایگاه فرمانروائی خود ساختند.<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref> | شهر مرو به واسطه نزدیکی به [[خوارزم]] و [[ماوراء النهر]] از یک طرف و اتصال آن به [[سرخس]] و [[نیشابور]] از طرف دیگر از نظر نظامی و تجاری موقعیتی خاص داشته است به همین جهت در زمان [[ساسانیان]] و در دوره تسلط اعراب تا زمان [[مأمون]] همیشه این شهر دارالملک خراسان بوده است. [[طاهریان]] مرکز خراسان را به نیشابور انتقال دادند. [[سامانیان|سامانیها]] دارالملک را به [[بلخ]] و [[بخارا]] منتقل کردند ولی در موقع فرمانروائی [[سلجوقیان|سلجوقیها]] شهر مرو که در مجاورت یورت آنها بوده مرکز امپراطوری بزرگ سلجوقیها گردید پس از آن سلاطین تیموری شهر [[هرات]] را پایگاه فرمانروائی خود ساختند.<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==تاریخ تشیع در مرو== | ==تاریخ تشیع در مرو== | ||
پژوهش‌های صورت گرفته درباره تاریخ تشیع در مرو نشان دهند حضور گروههایی از مذاهب مختلف شیعی در این دیار در سده نخست هجری است. خراسان به دلیل حضور گروه‌های مختلف عرب در این سرزمین شاهد گرایش‌های مختلف از جمله شیعه بود. برخی از پژوهش‌ها از نقش تبلیغات کیسانیه در گسترش فرهنگ شیعی در این مناطق خبر می‌دهند.<ref>مفتخری، | پژوهش‌های صورت گرفته درباره تاریخ تشیع در مرو نشان دهند حضور گروههایی از مذاهب مختلف شیعی در این دیار در سده نخست هجری است. خراسان به دلیل حضور گروه‌های مختلف عرب در این سرزمین شاهد گرایش‌های مختلف از جمله شیعه بود. برخی از پژوهش‌ها از نقش تبلیغات کیسانیه در گسترش فرهنگ شیعی در این مناطق خبر می‌دهند.<ref>مفتخری، «اولین تکاپوهای تشیع در خراسان»، ص۱۲۴.</ref> | ||
موفقیت [[عباسیان]] در [[خراسان]]، برای ساماندهی شورشی علیه [[امویان]] با شعار بازگردان حکومت به آل محمد، یکی از شواهد وجود گرایش به [[اهل بیت(ع)]] در این مناطق است. قیام ابومسلم خراسانی از یکی از روستاهای نزدیک شهر مرو آغاز شد. | موفقیت [[عباسیان]] در [[خراسان]]، برای ساماندهی شورشی علیه [[امویان]] با شعار بازگردان حکومت به آل محمد، یکی از شواهد وجود گرایش به [[اهل بیت(ع)]] در این مناطق است. قیام ابومسلم خراسانی از یکی از روستاهای نزدیک شهر مرو آغاز شد. | ||
حضور [[امام رضا(ع)]] در مدت اقامتش در این شهر در سال‌های ۲۰۱ تا ۲۰۳ قمری، به علاقه‌مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع شد. بر اساس گزارش‌های تاریخی موجود، امام رضا(ع) در این شهر از شهرت و محبوبیت بسیار گسترده‌ای برخوردار بود.<ref>اکبری، | حضور [[امام رضا(ع)]] در مدت اقامتش در این شهر در سال‌های ۲۰۱ تا ۲۰۳ قمری، به علاقه‌مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع شد. بر اساس گزارش‌های تاریخی موجود، امام رضا(ع) در این شهر از شهرت و محبوبیت بسیار گسترده‌ای برخوردار بود.<ref>اکبری، «نقش حضور امام رضا(ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو»، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> حضور امام در مجالس گفتگو و مناظره که به فرمان مامون برگزار می‌شد و نیز رفت و آمد مردم به خانه آن حضرت به گسترش تشیع در مرو یاری رساند.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۹-۲۲۰.</ref> | ||
[[پرونده:بقایای خانه امام رضا در مرو2.jpg|بندانگشتی|300px| دیوارهای برجای مانده از خانه [[امام رضا(ع)]] در مرو، زیارتگاه پیروان و دوستداران اهل بیت(ع)]] | [[پرونده:بقایای خانه امام رضا در مرو2.jpg|بندانگشتی|300px| دیوارهای برجای مانده از خانه [[امام رضا(ع)]] در مرو، زیارتگاه پیروان و دوستداران اهل بیت(ع)]] | ||
درباره تشیع در مرو در دوره‌های دیگر تاریخ نیز گزارش‌هایی در منابع تاریخی ثبت شده است. مهاجرت [[علویان]] و [[سادات]]<ref>جعفریان، تشیع در ایران، ص۲۳۹</ref> و نیز حمایت مردم مردم از برخی قیامهای علوی نشانهای دیگر بر وجود علایق شیعی مردمان این شهر است. در سال ۲۱۹ هجری محمد بن قاسم علوی در خراسان شورش کرد و بعدها در یکی از روستاهای مرو ساکن شد.<ref>جعفریان، تشیع در ایران، ص۲۷۳</ref> | درباره تشیع در مرو در دوره‌های دیگر تاریخ نیز گزارش‌هایی در منابع تاریخی ثبت شده است. مهاجرت [[علویان]] و [[سادات]]<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۹.</ref> و نیز حمایت مردم مردم از برخی قیامهای علوی نشانهای دیگر بر وجود علایق شیعی مردمان این شهر است. در سال ۲۱۹ هجری محمد بن قاسم علوی در خراسان شورش کرد و بعدها در یکی از روستاهای مرو ساکن شد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۳.</ref> | ||
آمدن تعدادی از مردم مرو به حضور [[امام عسکری(ع)]] و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای [[امام مهدی(عج)]] از نشانه وجود گروه‌های شیعی در این شهر است.<ref>حسین زاده شانه چی، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، ص۵۲</ref> | آمدن تعدادی از مردم مرو به حضور [[امام عسکری(ع)]] و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای [[امام مهدی(عج)]] از نشانه وجود گروه‌های شیعی در این شهر است.<ref>حسین زاده شانه چی، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، ص۵۲</ref> | ||
درباره حضور شیعیان در شهر مرو در قرون بعدی نیز گزارش‌هایی در منابع تاریخی نقل شده است.<ref>جعفریان، تشیع در ایران، ص۳۳۹</ref> | درباره حضور شیعیان در شهر مرو در قرون بعدی نیز گزارش‌هایی در منابع تاریخی نقل شده است.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۳۳۹.</ref> | ||
==زیارتگاه== | ==زیارتگاه== | ||
بقایای خانه [[امام رضا(ع)]] در مجموعه تاریخی مرو قدیم که نزد مردم ترکمنستان به قدمگاه امام رضا(ع) مشهور است زیارتگاه پیروان و دوستداران اهل بیت(ع) به شمار میآید. از سال ۱۳۸۹ش در روز میلاد [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] مراسم جشنی در این مکان توسط مسئولان [[ایران]] و [[ترکمنستان]] و با حضور شخصیتهای دینی، فرهنگی و سیاسی دو کشور و پیروان [[اهل بیت(ع)]] برگزار میشود. قرار است در محل قدمگاه امام رضا(ع) مکانی برای رفاه حال زائرین احداث گردد.<ref>[http://dhaka.icro.ir/index.aspx?siteid=162&pageid=11652&newsview=555158 برگزاری همایش امام رضا (ع) در محل قدمگاه آن حضرت در مرو، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد]{{-}} [http://fa.abna24.com/service/ab/archive/2015/08/27/692118/story.html مراسم میلاد امام رضا(ع) در «مرو قدیم» برگزار شد، خبرگزاری ابنا].</ref> | بقایای خانه [[امام رضا(ع)]] در مجموعه تاریخی مرو قدیم که نزد مردم ترکمنستان به قدمگاه امام رضا(ع) مشهور است زیارتگاه پیروان و دوستداران اهل بیت(ع) به شمار میآید. از سال ۱۳۸۹ش در روز میلاد [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] مراسم جشنی در این مکان توسط مسئولان [[ایران]] و [[ترکمنستان]] و با حضور شخصیتهای دینی، فرهنگی و سیاسی دو کشور و پیروان [[اهل بیت(ع)]] برگزار میشود. قرار است در محل قدمگاه امام رضا(ع) مکانی برای رفاه حال زائرین احداث گردد.<ref>[http://dhaka.icro.ir/index.aspx?siteid=162&pageid=11652&newsview=555158 برگزاری همایش امام رضا (ع) در محل قدمگاه آن حضرت در مرو، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد]{{-}} [http://fa.abna24.com/service/ab/archive/2015/08/27/692118/story.html مراسم میلاد امام رضا(ع) در «مرو قدیم» برگزار شد، خبرگزاری ابنا].</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع|2}} | {{منابع|2}} | ||
*قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، | *قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | ||
*دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۷، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | *دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۷، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | ||
*دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۱۳، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | *دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۱۳، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | ||
*یعقوبی، احمد بن اسحاق، البلدان، مترجم: آیتی، | *یعقوبی، احمد بن اسحاق، البلدان، مترجم: محمد ابراهیم آیتی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶ش. | ||
*اکبری، امیر، | *اکبری، امیر، «نقش حضور امام رضا(ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو»، مجله فرهنگ رضوی، بهار ۱۳۹۲ش. | ||
* مفتخری، | *مفتخری، حسین، «اولین تکاپوهای تشیع در خراسان»، تاریخ اسلام، شماره۱، بهار ۱۳۷۹ش. | ||
* حسین زاده شانه چی، حسن، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، شیعه شناسی، شماره۱۰، تابستان ۱۳۸۴ش. | *حسین زاده شانه چی، حسن، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، شیعه شناسی، شماره۱۰، تابستان ۱۳۸۴ش. | ||
*جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، تهران، نشر علم، چاپ دوم، ۱۳۸۷ش. | |||
*[http://dhaka.icro.ir/index.aspx?siteid=162&pageid=11652&newsview=555158 برگزاری همایش امام رضا (ع) در محل قدمگاه آن حضرت در مرو، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد.] | *[http://dhaka.icro.ir/index.aspx?siteid=162&pageid=11652&newsview=555158 برگزاری همایش امام رضا (ع) در محل قدمگاه آن حضرت در مرو، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد.] | ||
*[http://fa.abna24.com/service/ab/archive/2015/08/27/692118/story.html مراسم میلاد امام رضا(ع) در «مرو قدیم» برگزار شد، خبرگزاری ابنا.] | *[http://fa.abna24.com/service/ab/archive/2015/08/27/692118/story.html مراسم میلاد امام رضا(ع) در «مرو قدیم» برگزار شد، خبرگزاری ابنا.] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
{{ستون|۲}} | |||
* منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com دانشنامه جهان اسلام] | * منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/۲۰۱۲۰۶۱۴۱۹۳۶۵۱-۷۱۰۰-۳۵.pdf مرو در دورۀ خلفای راشدین از سقوط ساسانیان تا بنی امیه] | |||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/۲۰۱۲۰۶۱۴۱۹۳۶۵۲-۷۱۰۰-۳۶.pdf مرو در عهد بنی امیه از آغاز حکومت معاویه تا قیام ابومسلم خراسانی] | |||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/۲۰۱۲۰۶۱۴۱۹۳۶۵۳-۷۱۰۰-۳۷.pdf نگاهی به مرو از حمله مغول تا پایان دولت نادری] | |||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/۲۰۱۲۰۳۲۶۱۶۱۶ff۱ii-۴۰۲۴-۵۶۳.pdf شهر مرو] | |||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/۲۰۱۲۰۵۱۴۰۸۴۰۲۹-۷۰۲۶-۳.pdf فرآیند جدایی مرو از ایران] | |||
{{پایان}} | |||
{{مشهد}} | {{مشهد}} | ||
{{آسیای مرکزی}} | {{آسیای مرکزی}} | ||