چندهمسری: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[انجیل|اناجیل چهارگانه]]، دربارۀ تعدد زوجات بیان روشنی مبتنی بر [[جواز]] یا [[حرام|تحریم]] به چشم نمی‌خورد، ولی بررسی تاریخی نشان می‌دهد برخی از پادشاهان [[مسیحی]] زنان متعدد داشته‌اند؛<ref>منتسکیو، روح القوانین، ۱۳۴۹ق، ص۴۳۴؛ لحام، تعدد الزوجات، ۱۴۲۲ق، ص۲۹.</ref> هر چند در قرن اخیر [[کلیسا]] تعدد زوجات را تحریم کرده است و برخی نظام تک همسری را از ویژگی‌های مسیحیت تلقی کرده‌اند.<ref>عبدالفتاح، تعدد الزوجات فی الاسلام، ۱۴۰۸ق، ص۳۵۹؛ لحام، تعدد الزوجات، ۱۴۲۲ق، ص۲۹.</ref>

چندهمسری،‌ در [[اسلام]] با استناد به [[قرآن]]، [[سنت]]، [[اجماع]] [[مجتهد|فقیهان]] مذاهب اسلامی و [[سیره متشرعه|سیرۀ قطعی مسلمانان]] امری پذیرفته شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۷ش، ج۳۰، ص۲؛ کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۳۷۳؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۷، ۳۵؛ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش، ج۱۹، ص۳۰۳، ۳۵۷</ref> در [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن|قرآن کریم]] به تعدد زوجات اشاره شده است<ref>رجوع کنید به: سوره تحریم، آیه ۱؛ سوره احزاب، آیه ۳۲ و ۵۰</ref> که مهم‌ترین آنها، [[آیه عدد|آیه سوم سوره نساء]] است که از نظر مشهور [[تفسیر قرآن|مفسران]]، بر جواز تعدد زوجات تا چهار همسر با رعایت شرایط آن دلالت دارد.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۵۱۷؛ طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۴، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref> در [[حدیث|احادیث]] متعدد از منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] نیز این مسئله مطرح شده است.<ref>حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۳۹۸؛ بیهقی، السنن الکبری، ۱۳۷۶ق، ج۱۷، ص۱۸۱-۱۸۲.</ref>

تعدد زوجات در کلام [[مجتهد|فقها]] و منابع اولیه فقهی تا قبل از قرن پنجم قمری فقط به صورت [[فتوا]] بیان شده و هیچ بحث استدلالی برای جواز تعدد و حرمت مازاد بر چهار زن ذکر نشده است.<ref>عبدی‌پور، تعدد زوجات، ۱۳۸۸، ص۱۱.</ref> برای اولین بار [[شیخ طوسی]] (قرن پنجم) در کتاب [[الخلاف فی الاحکام (کتاب)|خلاف]] در بحث نکاح، برای استدلال به [[اجماع]] و [[حدیث|روایات]] استناد کرده است و دلالت آیه سوم سوره نساء را بر این حکم ناتمام دانسته<ref>شیخ طوسی الخلاف، ۱۴۱۱ق، ج۴، ص۲۹۴.</ref> و بعد از او نیز تا [[علامه حلی]]، در هیچ کتاب فقهی دلیلی غیر از این استدلال، برای این حکم ذکر نشده است.<ref>عبدی‌پور، تعدد زوجات، ۱۳۸۸، ص۱۱.</ref> علامه حلی علاوه بر اجماع و سنت، به آیه سوم [[سوره نساء]] استناد کرد که براساس آن [[خدا|خداوند]] مردان [[مسلمان]] را مورد خطاب قرار می‌دهد و آنها را در انتخاب چند زن مجاز می‌داند، مشروط به این که بتوانند در میان همسران، [[عدالت (فقه)|عدالت]] را به اجرا بگذارند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۸ق، ج۷، ص۸۲.</ref> بعد از علامه حلی نیز [[شهید ثانی]] و [[محقق کرکی]] و دیگران به این دلایل استناد کرده‌اند.<ref>کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۳۷۴؛ طباطبائی، ریاض المسائل، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۲۱۷؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۷ش، ج۳۰، ص۳.</ref>

[[مجتهد|فقها]] با تمسک به تصریح آیه سوم سوره نساء مبنی بر جواز تعدد زوجات و نیز روایاتی که [[ازدواج]] بیش از چهار همسر را جایز نمی‌دانند، جواز تعدد را اثبات کرده‌اند.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۳۴۷؛ طباطبائی، سید علی، ریاض المسائل، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۲۱۷.</ref> علاوه بر آن، فقیهان و مفسران این آیه را مهم‌ترین دلیل بر محدودیت تعدد ازدواج تا حداکثر چهار زن دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۱؛ طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۴۶.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] مفسر بزرگ شیعی چند همسری را مختص به مردانی می‌داند که اطمینان به رعایت [[عدل (ابهام‌زدایی)|عدالت]] و دغدغه تامین خوشبختی خود وخانواده خود را دارند اما نسبت به مردانی که زن را تنها مخلوقی برای شهوترانی و لذت جویی می‌دانند و برای آن ارزشی جز کامجویی قائل نیستند، براین باور است که تنها حق گرفتن یک همسر دارند و شاید همین حق را هم نداشته باشند. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۴، ص۱۹۱.</ref>