احمد بن علی نجاشی: تفاوت میان نسخه‌ها

در کتب رجال و تراجم (زندگی نامه‌ها)، به محل ولادت وی اشاره نشده است؛ اما گفته شده وی در [[صفر]] [[سال ۳۷۲ هجری قمری]] به دنیا آمد.<ref>علامه حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۷۳.</ref> برخی او را [[بغداد|بغدادی]] و پدرش را [[کوفه|کوفی]] دانسته‌اند و گفته‌اند که از نجاشی تعبیر به «‌ابن کوفی‌» شده است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۱، ص۱۷۲؛ کحالة، معجم المؤلفین، بیروت، ج۱، ص۳۱۷.</ref> وی نسب خویش را به عدنان، جد بیستم [[پیامبر(ص) #نسب، کنیه و القاب|پیامبر(ص)]]، می‌رساند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶، ص۲۱۳.</ref> آن گونه که خودش گفته جدش عبدالله، والی [[منصور دوانیقی]] در [[اهواز]] بوده و نامه ‏ای به [[امام صادق]](ع) نوشته و امام(ع) در جواب، «‌رساله اهوازیه‌» را برای او نوشته است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۱۰۱.</ref>

از نجاشی با [[کنیه|کنیه‌های]] ابوالحسین و ابوالعباس یاد شده است. چون یکی از نیاکان احمد بنام عبدالله بر اهواز حکومت می کرد و به نجاشی شهرت داشت به او نجاشی می‌گفتند.<ref>جمعی از نویسندگان، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج ۱، ص ۷۰.</ref>

نجاشی در [[سال ۴۵۰ هجری قمری]] در مطر آبد یا مطیر آباد در نزدیکی [[سامرا]] درگذشت. اولین کسی که به تاریخ و محل وفات او اشاره کرده، [[علامه حلی]] (متوفای ۷۲۶ هجری) در [[خلاصة الاقوال]]‌ است و قبل از او هیچ اشاره‏‌ای در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] به تاریخ وفات نجاشی دیده نمی‌‏شود. اما ظاهرا این تاریخ درست نیست و مرگ او مدت‌ها بعد از این تاریخ بوده است. [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]] می‌گوید: «نجاشی وفات ابویعلی [[محمد بن حسن بن حمزه جعفری]] را در [[رمضان]] [[سال ۴۶۳ هجری قمری]] ضبط کرده است بنابراین ممکن نیست وفات نجاشی در ۴۵۰ باشد».<ref>رک: شبیری زنجانی، «ابوالعباس نجاشی و عصر وی»، ۱۳۶۴ش.</ref>

{{ستون-شروع|2}}

# احمد بن محمد بن عمران معروف به «‌[[ابن جندی]] ». [[آقا بزرگ تهرانی]] او را اولین استاد نجاشی می‌داند.<ref>آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۴۴۹.</ref>

# احمد بن محمد بن موسی معروف به «‌[[ابن صلت اهوازی]]‌»

# احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز معروف به «‌[[ابن عبدون]]‌» یا «‌ابن حاشر‌»

# حسن بن احمد بن محمد معروف به «‌[[ابن هیثم عجلی]]‌»

# حسین بن جعفر بن محمد مخزومی معروف به «‌[[ابن خمری]]‌»

# عباس بن عمر بن عباس معروف به «‌[[ابن ابی مروان]]‌»

# عبدالله بن محمد بن عبدالله معروف به «‌ابومحمد [[حذاء دعلجی]]‌»

# علی بن احمد بن محمد قمی معروف به «‌[[ابن ابی جید]]‌»

# محمدبن جعفر ادیب معروف به «‌[[ابوالحسن تمیمی]]‌»

# محمد بن عثمان بن حسن معروف به «‌[[نصیبی معدل]]‌»

# محمد بن علی بن یعقوب معروف به «‌[[ابوالفرح قنائی کاتب]] ».<ref>به نقل از: نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق.</ref>

او بیشتر عمر خویش را در [[بغداد]] گذراند و تنها در چند مورد مسافرت نموده و از بغداد خارج شد که بیشتر برای [[زیارت]] [[عتبات عالیات]] بوده است. از جمله سفرهای او می‌‏توان به سفر او در سال ۴۰۰ هجری به [[نجف اشرف]] اشاره نمود، که مدتی نیز در جوار [[امیرالمؤمنین]](ع) باقی ماند. سفری نیز به [[سامراء]] داشته و به زیارت [[عسکریین]](ع) مشرف شده است. وی سفرهایی به [[مکه]] و [[بصره]] نیز داشته و البته چند بار هم به وطن اصلی خویش، کوفه، مراجعت نموده و در آنجا حدیث شنیده و اجازه گرفته یا اجازه داده است.<ref>رک: مجیدی‌‌نسب، «تاریخ نگاری شیعه در کتاب رجال نجاشی»، ۱۳۸۷ش.</ref>

[[پرونده:کتاب رجال نجاشی.jpg|بندانگشتی|180px|کتاب رجال نجاشی]]

* ''[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]]'' معروف به ''رجال نجاشی''. مهمترین کاری که نجاشی در عمر خویش انجام داده تألیف کتاب «‌فهرست اسماء مصنفین‌» یا همان «‌رجال نجاشی‌» است که پس از گذشت نزدیک به هزار سال از تألیف آن و نوشته شدن صدها کتاب رجال دیگر، هنوز هم مهمترین منبع برای شناخت وثاقت و عدم وثاقت راویان حدیث می‌‏باشد. به اعتراف بزرگان علم رجال و فقها و محدثین، «‌رجال نجاشی‌» حرف اول را در میان کتب رجال می‌‏زند و در هنگام معارضه، قول نجاشی بر دیگران مقدم است و دیگر کتب را یارای مقابله با رجال نجاشی نیست.

از جمله مسائل قابل توجه پيرامون نجاشى آن است كه وى تنها از موثقين و افراد معتبر روايت نقل كرده و با اينكه روايات فراوانى از افراد ضعيف يا متهم به ضعف و طعن در اختيار داشته آنها را اصلا نقل نكرده است.

در موارد فراوانى می ‏گويد:

:::در فلان موضوع رواياتى در اختيار دارم كه از شخصى ضعيف يا كتابى ضعيف و مطعون است لذا آنها را نقل نمی ‏كنم.

احتياط و توجه او به حدى بوده كه حتى حاضر به شنيدن حديث از افراد ضعيف هم، نبوده است. اين نكته، ارزش منقولات بزرگانى چون نجاشى را دو چندان کرده و انسان را نسبت به روايات آنها مطمئن می ‏سازد.

{{پانویس2}}

* [[آقا بزرگ تهرانی|تهرانی]]، آقا بزرگ، ''[[الذریعه|الذریعة الی تصانیف الشیعة]]''. بیروت: دار الاضواء.

* شبیری زنجانی، سید موسی، «ابوالعباس نجاشی و عصر وی»، نور علم، ش ۱۱، ۱۳۶۴ش.

* زرکلی، خیرالدین، ''الاعلام''. بیروت: دار العلم، ۱۹۸۰ م.