پرش به محتوا

قطب‌الدین راوندی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۱۰۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱ اوت ۲۰۲۲
جز
افزودن بخش اندیشه فقهی و مطالب مفصل دیگر
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز (افزودن بخش اندیشه فقهی و مطالب مفصل دیگر)
خط ۳۱: خط ۳۱:
| وبگاه رسمی        =
| وبگاه رسمی        =
}}
}}
'''سعید بن هبةالله راوندی کاشانی'''  معروف به '''قطب راوندی''' (درگذشت: [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳ق]]) [[محدث]]، [[مفسر]]، [[متکلم]]، [[فقیه]] و مورخ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[طبرسی]] صاحب تفسیر [[مجمع البیان]] است. معروف‌ترین آثار وی کتاب [[الخرائج و الجرائح]] و [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]]  هستند. [[ابن شهر آشوب مازندرانی]] و [[منتجب الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند.
'''سعید بن هبةالله راوندی کاشانی'''  معروف به '''قطب راوندی''' (درگذشت: [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳ق]]) [[محدث]]، [[مفسر]]، [[متکلم]]، [[فقیه]] و مورخ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[طبرسی]] صاحب تفسیر [[مجمع البیان]] است. معروف‌ترین آثار وی کتاب [[الخرائج و الجرائح]] و [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]]  هستند. [[ابن شهرآشوب مازندرانی]] و [[منتجب‌الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند.
==جایگاه و اهمیت==
==جایگاه و اهمیت==
قطب‌الدین راوندی، فقیه، حدیث‌شناس، مفسر و متکلم شیعه است. [[عبدالحسین امینی]] او را از پیشوایان علمای شیعه، یکی از اساتید [[فقه]] و [[حدیث]] و از نوابغ و رجال علم و ادب دانسته است.<ref>امینی، الغدیر، ج۵، ص۳۷۹.</ref> صاحب [[روضات الجنات]] او را فقیه، فردی شاخص و [[وثاقت|موثق]] توصیف می‌کند، <ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۴، ص۶ و ۷.</ref> و [[افندی اصفهانی]] نیز او را شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، [[محدث]]، [[متکلم]]، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر معرفی کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۱۹.</ref> چنان که [[شیخ عباس قمی]] وی را از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] می‌داند.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۷۲.</ref> و [[ابن حجر عسقلانی]] ازعالمان [[اهل سنت]] از او با عنوان فاضل و صاحب تصنیف در جمیع علوم تعبیر کرده است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref>
قطب‌الدین راوندی، فقیه، حدیث‌شناس، مفسر و متکلم شیعه است. [[عبدالحسین امینی]] او را از پیشوایان علمای شیعه، یکی از اساتید [[فقه]] و [[حدیث]] و از نوابغ و رجال علم و ادب دانسته است.<ref>امینی، الغدیر، ج۵، ص۳۷۹.</ref> صاحب [[روضات الجنات]] او را فقیه، فردی شاخص و [[وثاقت|موثق]] توصیف می‌کند، <ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۴، ص۶ و ۷.</ref> و [[افندی اصفهانی]] نیز او را شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، [[محدث]]، [[متکلم]]، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر معرفی کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۱۹.</ref> چنان که [[شیخ عباس قمی]] وی را از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] می‌داند.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۷۲.</ref> و [[ابن حجر عسقلانی]] ازعالمان [[اهل سنت]] از او با عنوان فاضل و صاحب تصنیف در جمیع علوم تعبیر کرده است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref>


راوندی در بین علمای شیعه، نگارنده نخستین کتاب [[آیات الاحکام]] با ترتیب ابواب فقهی به نام [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> کتاب او زمینه‌ساز نگارش کتاب‌های آیات الاحکام در بین فقهای شیعه شده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> هم‌چنین یکی از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه معجزات [[امامان شیعه|امامان]] به نام [[الخرائج و الجرائح (کتاب)|الخرائج و الجرائح]] اثر اوست.
راوندی در بین علمای شیعه، نگارنده نخستین کتاب [[آیات الاحکام]] با ترتیب ابواب فقهی به نام [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> کتاب او زمینه‌ساز نگارش کتاب‌های آیات الاحکام در بین فقهای شیعه شده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> هم‌چنین یکی از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه معجزات [[امامان شیعه|امامان]] به نام [[الخرائج و الجرائح (کتاب)|الخرائج و الجرائح]] اثر اوست. او هم‌چنین جزو نخستین شارحان نهج البلاغه است به گونه‌ای که [[ابن‌ابی الحدید]] شارح معروف نهج‌البلاغه شرح او را قدیمی‌ترین شرح بر نهج‌البلاغه دانسته‌ است. <ref>ابن‌ ابی‌الحدید، شرح نهج البللاغه، چاپ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱، ص۵.</ref> هر چند [[سید عبدالعزیز طباطبایی|عبدالعزیز طباطبایی]] تراث‌پژوه سرشناس این مدعا را نادرست ارزیابی کرده‌ است.<ref>طباطبایی، «فی رحاب نهج‌البلاغه (۵)»، ص ۱۵۹-۱۶۰.</ref>


آرای فقهی راوندی مورد توجه فقیهان پس از او قرار گرفته است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۲.</ref> به گفته گریوانی پژوهش‌گر آثار فقهی، [[ابن ادریس]]،‌ [[محقق حلی]]،‌ [[علامه حلی]]، [[فاضل آبی]] و [[شهید اول]] آراء او را نقل و نقد کرده‌اند.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۳.</ref>  [[محقق کرکی]] کتاب او، فقه القرآن را به عنوان منبعی برای روش اجتهاد از قرآن معرفی کرده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۳.</ref>  
آرای فقهی راوندی مورد توجه فقیهان پس از او قرار گرفته است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۲؛ پاکتچی،‌ «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> به گفته گریوانی پژوهش‌گر آثار فقهی، [[ابن ادریس]]،‌ [[محقق حلی]]،‌ [[علامه حلی]]، [[فاضل آبی]] و [[شهید اول]] آراء او را نقل و نقد کرده‌اند.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۳.</ref>  [[محقق کرکی]] کتاب او، فقه القرآن را به عنوان منبعی برای روش اجتهاد از قرآن معرفی کرده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۳.</ref>  


==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
خط ۷۴: خط ۷۴:
==تألیفات==
==تألیفات==
{{اصلی|فهرست آثار قطب‌الدین راوندی}}
{{اصلی|فهرست آثار قطب‌الدین راوندی}}
آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰ کتاب و رساله گزارش شده که در موضوعات مختلف دینی است. در میان تألیفات راوندی، کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، مشهورترین اثر اوست که در بیان [[معجزات پیامبر(ص)]] و امامان شیعه است. وی شرحی هم بر کتاب نهج‌البلاغه دارد که [[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه (قطب راوندی)|منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه]] نام دارد.<ref>افندی، ریاض العلماء، مطبعة الخیام، ج۲، ص۴۱۹.</ref>
پاکتچی راوندی را مؤلفی پرنویس توصیف کرده است که در حوزه‌های مختلف دانشی قلم زده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref>
آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰ کتاب و رساله گزارش شده است. در میان تألیفات راوندی، کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، مشهورترین اثر اوست که در بیان [[معجزات پیامبر(ص)]] و امامان شیعه است. وی شرحی هم بر کتاب نهج‌البلاغه دارد که [[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه (قطب راوندی)|منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه]] نام دارد.<ref>رک: افندی، ریاض العلماء، مطبعة الخیام، ج۲، ص۴۲۰-۴۳۱.</ref>
==اندیشه فقهی==
به گفته احمد پاکتچی پژوهش‌گر علوم دینی، با آنکه راوندی در روزگاری می‌زیست که اکثر فقیهان تحت تأثیر شیخ طوسی و سید مرتضی بودند ولی او در اندیشه فقهی مکتبی مستقل دارد. <ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> چنان‌که او نخستین عالمی است<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref>  که دستگاه چهار‌گانه مرکب از کتاب، سنت، عقل و اجماع را در بین شیعیان مطرح کرده است،<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶.</ref>. با این حال با تألیف کتاب فقه القرآن تلاش کرده است که حجیت ظواهر قرآن را در فقه تقویت کند<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> او هم‌چنین به قرائت‌های مختلف قرآن توجه کرده و معتقد است اگر از یک آیه دو قرائت صحیح داشته باشد هر دو حجت است.<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۵۵.</ref> بنا به پژوهش پاکتچی راوندی در موارد مختلف نشان داده است که عمومات کتاب را نمی‌توان با خبر واحد تخصیص زد. <ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref>
 


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
== منابع ==
== منابع ==
* ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی. بی‌تا.
* افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، بی‌تا.
* افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، بی‌تا.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
* امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
* امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
* خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
* خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
* پاکتچی، احمد، «راوندی، قطب‌الدین»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲۴. مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، ۱۳۹۸ش.
* طباطبایی، سید عبدالعزیز، «فی رجاب نهج البلاغه(۵)- نهج‌البلاغه عبر القرون»، مجله تراثنا، شماره ۳۵-۳۶، ۱۴۱۴ق.
* عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، بیروت، الاعلمی، ۱۳۹۰ ق.
* عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، بیروت، الاعلمی، ۱۳۹۰ ق.
* قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران، مکتبة الصدر، بی‌تا.
* قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران، مکتبة الصدر، بی‌تا.
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۹۵۷

ویرایش