پرش به محتوا

سید محسن امین: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
| وب‌گاه رسمی =
| وب‌گاه رسمی =
}}
}}
'''سید محسن امین حسینی عامِلی''' ([[سال ۱۲۸۴ هجری قمری|۱۲۸۴]]- [[سال ۱۳۷۱ هجری قمری|۱۳۷۱]]ق‌)، [[فقیه]]، ادیب و شرح حال نگار [[شیعی]] اهل [[جبل عامل]] [[لبنان]] که نسب وی به [[حسین ذی الدمعه]] فرزند [[زید شهید]] می‌رسد.<ref>امین‌، اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۳۳.</ref> او برای پیگیری علوم دینی به‌ [[نجف اشرف]] هجرت‌ کرد و سطح‌ و [[درس خارج|خارج]] [[فقه]] و [[اصول]] را آموخت‌ و به‌ درجه [[اجتهاد]] رسید و خود نیز شاگردانی‌ تربیت‌ کرد. وی‌ افزون‌ بر علوم‌ دینی‌، در ادب‌ نیز دستی‌ داشت‌ و شعر می‌سرود و نقد شعر می‌کرد.<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷''.</ref>
'''سید محسن امین حسینی عامِلی''' ([[سال ۱۲۸۴ هجری قمری|۱۲۸۴]]- [[سال ۱۳۷۱ هجری قمری|۱۳۷۱]]ق‌)، [[فقیه]]، ادیب و شرح حال نگار [[شیعی]] اهل [[جبل عامل]] [[لبنان]] که نسب وی به [[حسین ذی الدمعه]] فرزند [[زید شهید]] می‌رسد.<ref>امین‌، اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص۳۳۳.</ref> او برای پیگیری علوم دینی به‌ [[نجف اشرف]] هجرت‌ کرد و سطح‌ و [[درس خارج|خارج]] [[فقه]] و [[اصول]] را آموخت‌ و به‌ درجه [[اجتهاد]] رسید و خود نیز شاگردانی‌ تربیت‌ کرد. وی‌ افزون‌ بر علوم‌ دینی‌، در ادب‌ نیز دستی‌ داشت‌ و شعر می‌سرود و نقد شعر می‌کرد.<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷''.</ref>


[[اعیان الشیعه]] مهمترین‌ اثر دانشنامه‌ای‌ مشتمل‌ بر معرفی علما و بزرگان‌ [[شیعه]] است و با هدف‌ شناساندن‌ هویت‌ فرهنگی‌ شیعه‌ و یادآوری‌ نقش‌ [[امامیه|امامیه‌]] در اعتلای‌ [[تمدن اسلامی]] تدوین‌ شده‌ است‌. وی برای‌ تأمین‌ منابع‌ تحقیق‌ و تألیف‌، به‌ نقاطی‌ چون‌ [[سوریه]]، ‌[[اردن]]، [[فلسطین]]، [[مصر]]، [[عراق]] ‌و ‌[[ایران]] سفر کرد.<ref>شریف‌ رازی‌، گنجینه دانشمندان‌، ج۱، ص۲۴۷؛ فضل‌الله‌،السید محسن‌ الامین‌، ۱۶۸- ۱۶۶.</ref>
[[اعیان الشیعه]] مهمترین‌ اثر دانشنامه‌ای‌ مشتمل‌ بر معرفی علما و بزرگان‌ [[شیعه]] است و با هدف‌ شناساندن‌ هویت‌ فرهنگی‌ شیعه‌ و یادآوری‌ نقش‌ [[امامیه|امامیه‌]] در اعتلای‌ [[تمدن اسلامی]] تدوین‌ شده‌ است‌. وی برای‌ تأمین‌ منابع‌ تحقیق‌ و تألیف‌، به‌ نقاطی‌ چون‌ [[سوریه]]، ‌[[اردن]]، [[فلسطین]]، [[مصر]]، [[عراق]] ‌و ‌[[ایران]] سفر کرد.<ref>شریف‌ رازی‌، گنجینه دانشمندان‌، ج۱، ص۲۴۷؛ فضل‌الله‌،السید محسن‌ الامین‌، ۱۶۸- ۱۶۶.</ref>


وی در سال [[سال ۱۳۷۱ هجری قمری|۱۳۷۱ق]] ([[سال ۱۳۳۰ هجری شمسی|۱۳۳۰ش]]) در [[دمشق]] درگذشت و در مقابل [[حرم حضرت زینب]] (س)، مقابل درب بزرگ دفن شد.<ref>امین‌،اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۸۳.</ref>
وی در سال [[سال ۱۳۷۱ هجری قمری|۱۳۷۱ق]] ([[سال ۱۳۳۰ هجری شمسی|۱۳۳۰ش]]) در [[دمشق]] درگذشت و در مقابل [[حرم حضرت زینب]](س)، مقابل درب بزرگ دفن شد.<ref>امین‌،اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص۳۸۳.</ref>


== ولادت و نسب ==
== ولادت و نسب ==
او که فرزند ‌[[عبدالکریم‌ عاملی‌]] است در سال [[سال ۱۲۸۴ هجری قمری|۱۲۸۴ق]] در خاندانی‌ مشهور از سادات‌ در قریه شقرا از [[جبل عامل]] [[لبنان]] زاده‌ شد. مادرش دختر شیخ محمد حسن فلحة المیسی از عالمان صالح عصر خویش بود. نسب وی به حسین ذی الدمعه فرزند [[زید شهید]] می ‏رسد.<ref>امین‌،اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۳۳.</ref>
او که فرزند ‌[[عبدالکریم‌ عاملی‌]] است در سال [[سال ۱۲۸۴ هجری قمری|۱۲۸۴ق]] در خاندانی‌ مشهور از سادات‌ در قریه شقرا از [[جبل عامل]] [[لبنان]] زاده‌ شد. مادرش دختر شیخ محمد حسن فلحة المیسی از عالمان صالح عصر خویش بود. نسب وی به حسین ذی الدمعه فرزند [[زید شهید]] می‌رسد.<ref>امین‌،اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص۳۳۳.</ref>


== تحصیلات و اساتید ==
== تحصیلات و اساتید ==
پس‌ از آموزش‌های‌ مقدماتی‌ در زادگاه خود، [[علم منطق|منطق]] ‌، [[علم نحو|نحو]] و [[علم بیان|بیان]] را در یکی از روستاهای [[جبل عامل]] فراگرفت‌. او سپس‌ در [[بنت جبیل|بنت‌ جُبیل]] از درس‌ [[موسی‌ شراره]] بهره‌ گرفت‌.<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷.</ref>
پس‌ از آموزش‌های‌ مقدماتی‌ در زادگاه خود، [[علم منطق|منطق]]، [[علم نحو|نحو]] و [[علم بیان|بیان]] را در یکی از روستاهای [[جبل عامل]] فراگرفت‌. او سپس‌ در [[بنت جبیل|بنت‌ جُبیل]] از درس‌ [[موسی‌ شراره]] بهره‌ گرفت‌.<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷.</ref>


وی سپس در ۱۳۰۸ق‌/۱۸۹۱م‌ به‌ نجف‌ هجرت‌ کرد و تا ۱۳۱۹ق‌/ ۱۹۰۱م‌ از محضر بزرگانی‌ چون‌ [[محمد طه‌ نجف]] ‌، [[حاج‌آقا رضا همدانی]] و [[آخوند خراسانی]] بهره‌ جست‌. وی همچنین نزد [[محمد باقر نجم‌آبادی‌]] و [[سیداحمد کربلایی]] سطوح‌ و [[خارج فقه]] و [[اصول]] را آموخت‌ و به‌ درجه [[اجتهاد]] نائل‌ شد و خود نیز شاگردانی‌ تربیت‌ کرد.
وی سپس در ۱۳۰۸ق‌/۱۸۹۱م‌ به‌ نجف‌ هجرت‌ کرد و تا ۱۳۱۹ق‌/ ۱۹۰۱م‌ از محضر بزرگانی‌ چون‌ [[محمد طه‌ نجف]]، [[حاج‌آقا رضا همدانی]] و [[آخوند خراسانی]] بهره‌ جست‌. وی همچنین نزد [[محمد باقر نجم‌آبادی‌]] و [[سیداحمد کربلایی]] سطوح‌ و [[خارج فقه]] و [[اصول]] را آموخت‌ و به‌ درجه [[اجتهاد]] نائل‌ شد و خود نیز شاگردانی‌ تربیت‌ کرد.
<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷.</ref>
<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷.</ref>
وی‌ افزون‌ بر علوم‌ دینی‌، مطالعات وسیع ادبی داشت و در سرودن‌ شعر و نقد شعر نیز توانا بود.<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷.</ref>
وی‌ افزون‌ بر علوم‌ دینی‌، مطالعات وسیع ادبی داشت و در سرودن‌ شعر و نقد شعر نیز توانا بود.<ref>امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۴-۳۳۳ و ۳۴۱ و ۳۵۲-۳۵۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۱۸- ۱۱۷.</ref>


== شاگردان ==
== شاگردان ==
{{ستون-شروع|3}}
{{ستون-شروع|۳}}
# سید حسن فرزند عمویش سید محمود
# سید حسن فرزند عمویش سید محمود
# سید مهدی ابن سید حسن آل ابراهیم حسینی عاملی‏
# سید مهدی ابن سید حسن آل ابراهیم حسینی عاملی
# شیخ منیر عسیران‏
# شیخ منیر عسیران
# سید امین ابن سید علی احمد حسینی عاملی‏
# سید امین ابن سید علی احمد حسینی عاملی
# شیخ علی بن شیخ محمد مروه عاملی حداثی‏
# شیخ علی بن شیخ محمد مروه عاملی حداثی
# شیخ عبد اللطیف شبلی ناصر عاملی حداثی‏
# شیخ عبد اللطیف شبلی ناصر عاملی حداثی
# استاد ادیب تقی دمشقی‏
# استاد ادیب تقی دمشقی
# شیخ مصطفی خلیل صوری‏
# شیخ مصطفی خلیل صوری
# شیخ علی صوری‏
# شیخ علی صوری
# شیخ حسین سمرو حمّصی غوری‏
# شیخ حسین سمرو حمّصی غوری
# شیخ علی شمیع حمصی غوری‏
# شیخ علی شمیع حمصی غوری
# شیخ علی جمال دمشقی.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۷۱.</ref>
# شیخ علی جمال دمشقی.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص۳۷۱.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۶۲: خط ۶۲:


امین‌ در ۱۳۶۱ق‌/۱۹۴۲م‌ به‌ عضویت‌ «مجمع‌ علمی‌ عربی‌» دمشق‌ درآمد و تا پایان‌ عمر از شخصیت‌های‌ فعال‌ این‌ مجمع‌ بود.<ref>نک: مجله المجمع‌ العلمی‌ العربی‌، ص۶۲۰.</ref>او همچنین‌ برای‌ اعتلای‌ فرهنگ‌ جوانان‌ [[شیعه]] مدارسی‌ تأسیس‌ کرد و خود به‌ تألیف‌ برخی‌ کتابهای‌ درسی‌ اقدام‌ نمود.<ref>نک: مجله المجمع‌ العلمی‌ العربی‌، ص۶۱۹.</ref>
امین‌ در ۱۳۶۱ق‌/۱۹۴۲م‌ به‌ عضویت‌ «مجمع‌ علمی‌ عربی‌» دمشق‌ درآمد و تا پایان‌ عمر از شخصیت‌های‌ فعال‌ این‌ مجمع‌ بود.<ref>نک: مجله المجمع‌ العلمی‌ العربی‌، ص۶۲۰.</ref>او همچنین‌ برای‌ اعتلای‌ فرهنگ‌ جوانان‌ [[شیعه]] مدارسی‌ تأسیس‌ کرد و خود به‌ تألیف‌ برخی‌ کتابهای‌ درسی‌ اقدام‌ نمود.<ref>نک: مجله المجمع‌ العلمی‌ العربی‌، ص۶۱۹.</ref>
امین‌ برای‌ تأمین‌ منابع‌ تحقیق‌ و تألیف‌، به‌ نقاطی‌ چون‌ [[سوریه]] ، ‌[[اردن]]، [[فلسطین]] ‌، [[مصر]] ، [[عراق]] و ‌[[ایران]] سفر کرد.<ref>شریف‌ رازی‌، گنجینه دانشمندان‌، ج۱، ص۲۴۷؛ فضل‌الله‌،السید محسن‌ الامین‌، ۱۶۸- ۱۶۶.</ref>
امین‌ برای‌ تأمین‌ منابع‌ تحقیق‌ و تألیف‌، به‌ نقاطی‌ چون‌ [[سوریه]]، ‌[[اردن]]، [[فلسطین]]، [[مصر]]، [[عراق]] و ‌[[ایران]] سفر کرد.<ref>شریف‌ رازی‌، گنجینه دانشمندان‌، ج۱، ص۲۴۷؛ فضل‌الله‌،السید محسن‌ الامین‌، ۱۶۸- ۱۶۶.</ref>
===تلاش برای اصلاح شعائر حسینی===
===تلاش برای اصلاح شعائر حسینی===
سید محسن امین از پیشگامان اصلاح اندیشه شیعی در دوران معاصر به شمار می‌رود. او پس از بازگشت به جبل عامل، متوجّه رواج خرافات بسیار و نادرستی‌هایی در نقل تاریخ [[عاشورا]] و سوگواری‌ها شد و به اصلاح این مسائل همت گماشت. در این مسیر، وی کتاب‌هایی تألیف کرد تا جایگزین کتاب‌های رایج مقتل - که به نظر او سرشار از دروغ و تحریف بود - شود.
سید محسن امین از پیشگامان اصلاح اندیشه شیعی در دوران معاصر به شمار می‌رود. او پس از بازگشت به جبل عامل، متوجّه رواج خرافات بسیار و نادرستی‌هایی در نقل تاریخ [[عاشورا]] و سوگواری‌ها شد و به اصلاح این مسائل همت گماشت. در این مسیر، وی کتاب‌هایی تألیف کرد تا جایگزین کتاب‌های رایج مقتل - که به نظر او سرشار از دروغ و تحریف بود - شود.
# [[لواعج الاشجان فی مقتل الحسین (کتاب)|لواعج الأشجان فی مقتل الإمام الحسین]] منتشر شده در سال ۱۹۱۱م
# [[لواعج الاشجان فی مقتل الحسین (کتاب)|لواعج الأشجان فی مقتل الإمام الحسین]] منتشر شده در سال ۱۹۱۱م
# أصدق الأخبار فی قصّة الأخذ بالثار در شرح حال توابین، منتشرشده در سال ۱۹۱۲م
# أصدق الأخبار فی قصّة الأخذ بالثار در شرح حال توابین، منتشرشده در سال ۱۹۱۲م
# الدرّ النضید فی مراثی السبط الشهید؛ شامل اشعاری در رثای سید الشهداء. بعدها این سه کتاب، در یک مجلّد به وسیله انتشارات العرفان روانه بازار گشت و مجله العرفان نوشت که هیچ شیعی ای از این کتاب، بی نیاز نخواهد بود.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی؛ علماء جبل عامل وأدباؤه من نهایة الدولة العثمانیة إلی بدایه استقلال لبنان، ص ۳۰۱. این کتاب از جدّی‌ترین کتاب‌ها در نوع خود است و گزارشی از آن، به وسیله آقای سید مصطفی مطبعه‌چی در ماه‌نامه کتاب دین، شماره بهمن ماه سال ۱۳۸۴ آمده است.</ref>
# الدرّ النضید فی مراثی السبط الشهید؛ شامل اشعاری در رثای سید الشهداء. بعدها این سه کتاب، در یک مجلّد به وسیله انتشارات العرفان روانه بازار گشت و مجله العرفان نوشت که هیچ شیعی‌ای از این کتاب، بی‌نیاز نخواهد بود.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی؛ علماء جبل عامل وأدباؤه من نهایة الدولة العثمانیة إلی بدایه استقلال لبنان، ص۳۰۱. این کتاب از جدّی‌ترین کتاب‌ها در نوع خود است و گزارشی از آن، به وسیله آقای سید مصطفی مطبعه‌چی در ماه‌نامه کتاب دین، شماره بهمن ماه سال ۱۳۸۴ آمده است.</ref>
# المجالس السنیة فی مصائب ومناقب العترة النبویة در پنج جلد. در مقدمه جلد اوّل آن، به درستی و مشروعیت عزاداری اشاره کرد. لیکن در همان جا طی «مقدمة مهمّة» به روایاتی که روضه خوانان جعل می‌کنند و به سینه زنی و قمه زنی اشاره کرد و آن‌ها را خلاف شرع دانست و حرام شمرد.<ref>المجالس السنیة فی مناقب ومصائب العترة الطاهرة، ج ۱، ص ۷</ref>
# المجالس السنیة فی مصائب ومناقب العترة النبویة در پنج جلد. در مقدمه جلد اوّل آن، به درستی و مشروعیت عزاداری اشاره کرد. لیکن در همان جا طی «مقدمة مهمّة» به روایاتی که روضه خوانان جعل می‌کنند و به سینه زنی و قمه زنی اشاره کرد و آن‌ها را خلاف شرع دانست و حرام شمرد.<ref>المجالس السنیة فی مناقب ومصائب العترة الطاهرة، ج ۱، ص۷</ref>
# إقامة اللائم علی إقامة المآتم.
# إقامة اللائم علی إقامة المآتم.


کتاب المجالس السنیة، با این هدف نوشته شد تا به جای مقاتل نادرست و تحریف شده در مجالس عزای حسینی خوانده شود. خواندن و شنیدن گزارش‌های نادرست و دروغین، مشوّق او در نگارش این کتاب بود.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی، ص ۳۰۲</ref>
کتاب المجالس السنیة، با این هدف نوشته شد تا به جای مقاتل نادرست و تحریف شده در مجالس عزای حسینی خوانده شود. خواندن و شنیدن گزارش‌های نادرست و دروغین، مشوّق او در نگارش این کتاب بود.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی، ص۳۰۲</ref>
این حرکت اصلاحی، در همین حد متوقّف نماند و او فرصتی به دست آورد تا تعزیه و شبیه خوانی را، که در بنیاد با آن مخالف بود و به صراحت هر عملی، جز اعمال پنجگانه پیش گفته را نادرست می‌دانست، تحریم کند. ظاهراً در سال ۱۹۲۴ در یکی از مراسم شبیه خوانی، نزاعی در گرفت که به کشته شدن دو تن انجامید و امین از این فرصت پیش آمده، استفاده کرد و شبیه خوانی و دیگر اعمالی چون خودزنی را حکماً و عملاً تحریم کرد و از نیروهای دولتی برای تحقّق خواست خود، بهره گرفت.
این حرکت اصلاحی، در همین حد متوقّف نماند و او فرصتی به دست آورد تا تعزیه و شبیه خوانی را، که در بنیاد با آن مخالف بود و به صراحت هر عملی، جز اعمال پنجگانه پیش گفته را نادرست می‌دانست، تحریم کند. ظاهراً در سال ۱۹۲۴ در یکی از مراسم شبیه خوانی، نزاعی در گرفت که به کشته شدن دو تن انجامید و امین از این فرصت پیش آمده، استفاده کرد و شبیه خوانی و دیگر اعمالی چون خودزنی را حکماً و عملاً تحریم کرد و از نیروهای دولتی برای تحقّق خواست خود، بهره گرفت.


او در راه زنده کردن دین جدّش [[شهید]] شد. با فتوای تحریم [[شبیه خوانی]] تا زمانی که امین زنده بود، این مراسم در [[دمشق]] متوقّف شد.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی، ص ۳۰۴</ref> اندک مدّتی بعد، یکی از نشریات بیروت به تحلیل آرای امین، در این زمینه پرداخت و به این ترتیب، به گسترش ایده او کمک کرد.
او در راه زنده کردن دین جدّش [[شهید]] شد. با فتوای تحریم [[شبیه خوانی]] تا زمانی که امین زنده بود، این مراسم در [[دمشق]] متوقّف شد.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی، ص۳۰۴</ref> اندک مدّتی بعد، یکی از نشریات بیروت به تحلیل آرای امین، در این زمینه پرداخت و به این ترتیب، به گسترش ایده او کمک کرد.


در همان زمان، مقالاتی از سید مهدی موسوی قزوینی علیه [[قمه زنی]] چاپ شد. این مقالات با واکنش فراوانی روبرو شد و چالشی بزرگ برانگیخت. علیه قزوینی و امین ردیه هایی نوشته شد. در این هنگام، سید محسن امین در روستای خود، شقراء در لبنان بود و حملات بر ضدّ او، بویژه در جبل عامل، افزایش می‌یافت و به نوشته جعفر الخلیلی، عبد الحسین صادق در نبطیه و عبد الحسین شرف الدین در صور با او مخالفت می‌کردند.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی، ص ۳۰۸</ref>
در همان زمان، مقالاتی از سید مهدی موسوی قزوینی علیه [[قمه زنی]] چاپ شد. این مقالات با واکنش فراوانی روبرو شد و چالشی بزرگ برانگیخت. علیه قزوینی و امین ردیه‌هایی نوشته شد. در این هنگام، سید محسن امین در روستای خود، شقراء در لبنان بود و حملات بر ضدّ او، بویژه در جبل عامل، افزایش می‌یافت و به نوشته جعفر الخلیلی، عبد الحسین صادق در نبطیه و عبد الحسین شرف الدین در صور با او مخالفت می‌کردند.<ref>حرکة الإصلاح الشیعی، ص۳۰۸</ref>


امین در پاسخ به ردیه ها، [[التنزیه لاعمال الشبیه (کتاب)|التنزیه لأعمال الشبیه]] را نوشت.
امین در پاسخ به ردیه ها، [[التنزیه لاعمال الشبیه (کتاب)|التنزیه لأعمال الشبیه]] را نوشت.


==تألیفات و آثار ==
==تألیفات و آثار ==
[[پرونده:کتاب اعیان الشیعة.jpg|بندانگشتی|150px|[[اعیان الشیعة]]]]
[[پرونده:کتاب اعیان الشیعة.jpg|بندانگشتی|۱۵۰px|[[اعیان الشیعة]]]]
{{اصلی|آثار سید محسن امین}}
{{اصلی|آثار سید محسن امین}}
از سید محسن امین به جهت کثر التألیف بودن، آثار فراوانی بر جای مانده است. نقل شده که وی در [[شوال]] سال ۱۳۷۰ق که به ۸۶ سالگی رسیده بود، چنین گفت:
از سید محسن امین به جهت کثر التألیف بودن، آثار فراوانی بر جای مانده است. نقل شده که وی در [[شوال]] سال ۱۳۷۰ق که به ۸۶ سالگی رسیده بود، چنین گفت:
خط ۸۹: خط ۸۹:
=== اعیان الشیعه ===
=== اعیان الشیعه ===
{{اصلی|اعیان الشیعة (کتاب) }}
{{اصلی|اعیان الشیعة (کتاب) }}
[[اعیان الشیعة|اعیان الشیعه]] مهم‌ترین‌ اثر محسن امین‌ و دانشنامه‌ای‌ گسترده‌، مشتمل‌ بر شرح حال بزرگان و رجال [[شیعه]] ‌است و بخش قابل توجهی از آن به زندگانی [[امامان شیعه]] می ‏پردازد. سرگذشت‌، بررسی‌ آراء و آثار ۱۱۷۳۳ نفر - با توسعی‌ که در مفهوم‌ [[امامیه|شیعه اثنی عشری‌]] وجود دارد- دراین کتاب، که‌ با هدف‌ شناساندن‌ هویت‌ فرهنگی‌ شیعه‌ و یادآوری‌ نقش‌ امامیه‌ در اعتلای‌ [[تمدن‌ اسلامی]] تدوین‌ شده‌ است‌، جای‌ گرفته‌ است.‌ <ref>برای‌ فهرستی‌ از آثار وی‌، نک: مشار، مؤلفین‌ کتب‌ چاپی‌ فارسی‌ و عربی‌، ج۵، ص۲۱۰-۲۰۶.</ref>
[[اعیان الشیعة|اعیان الشیعه]] مهم‌ترین‌ اثر محسن امین‌ و دانشنامه‌ای‌ گسترده‌، مشتمل‌ بر شرح حال بزرگان و رجال [[شیعه]] ‌است و بخش قابل توجهی از آن به زندگانی [[امامان شیعه]] می‌پردازد. سرگذشت‌، بررسی‌ آراء و آثار ۱۱۷۳۳ نفر - با توسعی‌ که در مفهوم‌ [[امامیه|شیعه اثنی عشری‌]] وجود دارد- دراین کتاب، که‌ با هدف‌ شناساندن‌ هویت‌ فرهنگی‌ شیعه‌ و یادآوری‌ نقش‌ امامیه‌ در اعتلای‌ [[تمدن‌ اسلامی]] تدوین‌ شده‌ است‌، جای‌ گرفته‌ است.‌<ref>برای‌ فهرستی‌ از آثار وی‌، نک: مشار، مؤلفین‌ کتب‌ چاپی‌ فارسی‌ و عربی‌، ج۵، ص۲۱۰-۲۰۶.</ref>


این کتاب یک دائرةالمعارف بزرگ، در شرح حال بزرگان شیعه، از صدر اسلام تا زمان حیات مؤلف، اعم از [[صحابه]]، [[تابعین]] و اهالی هر فن می باشد، به گونه ای که از راویان، محدثان، قاریان، مفسران، فقیهان، حکیمان، متکلمان، واعظان و شاعران، تا دانشمندانِ علوم لغت، صرف، نحو، بیان، منطق، ریاضیات، طب و نجوم و حتی پادشاهان و وزیران را شامل می شود.<ref>مهرداد عباسی، کوشش های حسن الامین در به ثمر رساندن اعیان الشیعه و تألیف مستدرکات آن.</ref>
این کتاب یک دائرةالمعارف بزرگ، در شرح حال بزرگان شیعه، از صدر اسلام تا زمان حیات مؤلف، اعم از [[صحابه]]، [[تابعین]] و اهالی هر فن می‌باشد، به گونه‌ای که از راویان، محدثان، قاریان، مفسران، فقیهان، حکیمان، متکلمان، واعظان و شاعران، تا دانشمندانِ علوم لغت، صرف، نحو، بیان، منطق، ریاضیات، طب و نجوم و حتی پادشاهان و وزیران را شامل می‌شود.<ref>مهرداد عباسی، کوشش‌های حسن الامین در به ثمر رساندن اعیان الشیعه و تألیف مستدرکات آن.</ref>


كتاب اعیان الشیعه مشتمل بر ده جلد رحلی بزرگ است، که جلد اول و بخشی از جلد دومِ آن، شامل مقدمه و شرح زندگی [[پیامبر اکرم]] (ص) ، [[فاطمه زهرا]] (س) و [[امامان شیعه]] (ع) است و از اواسط جلد دوم تا آخر جلد دهم شرح حال شخصیت های شیعه آمده است. مستدرکات اعیان الشیعه، بعدها توسط فرزندش [[حسن الامین]] منتشر گردید.
کتاب اعیان الشیعه مشتمل بر ده جلد رحلی بزرگ است، که جلد اول و بخشی از جلد دومِ آن، شامل مقدمه و شرح زندگی [[پیامبر اکرم]](ص)، [[فاطمه زهرا]](س) و [[امامان شیعه]](ع) است و از اواسط جلد دوم تا آخر جلد دهم شرح حال شخصیت‌های شیعه آمده است. مستدرکات اعیان الشیعه، بعدها توسط فرزندش [[حسن الامین]] منتشر گردید.


اثر دیگر امین، ‌[[حق‌ الیقین‌ فی‌ لزوم‌ التألیف‌ بین‌ المسلمین‌]] است، که آن‌ را با تکیه‌ بر ضرورت‌ هم‌آوایی‌ مسلمانان‌، تبیین‌ کرده‌ است.‌<ref>نک: زراقط،الجانب‌ الاصلاحی‌ للعلامه السید محسن‌ الامین‌ العاملی: المصلح‌ الاسلامی‌ السید محسن‌ الامین‌، ۱۸۵- ۱۸۴.</ref>
اثر دیگر امین، ‌[[حق‌ الیقین‌ فی‌ لزوم‌ التألیف‌ بین‌ المسلمین‌]] است، که آن‌ را با تکیه‌ بر ضرورت‌ هم‌آوایی‌ مسلمانان‌، تبیین‌ کرده‌ است.‌<ref>نک: زراقط،الجانب‌ الاصلاحی‌ للعلامه السید محسن‌ الامین‌ العاملی: المصلح‌ الاسلامی‌ السید محسن‌ الامین‌، ۱۸۵- ۱۸۴.</ref>


اثر دیگر وی، [[کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب]] است، که در آن به‌ رد عقاید [[وهابیت]] پرداخته‌ است.‌<ref>نک: هاشمی‌، الکلیه، ص ۴۰۱.</ref> این كتاب با نام '' «تاریخ و نقد وهابیت» '' توسط علی اكبر فائزی پور به فارسی ترجمه و منتشر شده است. كتاب دیگری با عنوان '' «فراسوی پرده‌ها» '' نیز منتشر شده كه تلخیص و ترجمه كشف الارتیاب است.
اثر دیگر وی، [[کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب]] است، که در آن به‌ رد عقاید [[وهابیت]] پرداخته‌ است.‌<ref>نک: هاشمی‌، الکلیه، ص۴۰۱.</ref> این کتاب با نام '' «تاریخ و نقد وهابیت» '' توسط علی اکبر فائزی پور به فارسی ترجمه و منتشر شده است. کتاب دیگری با عنوان '' «فراسوی پرده‌ها» '' نیز منتشر شده که تلخیص و ترجمه کشف الارتیاب است.


اثر معروف دیگر او [[لواعج الاشجان فی مقتل الحسین]] است كه در آن به تاریخ [[واقعه عاشورا]] پرداخته است. این كتاب با دو عنوان '' «اشك و ماتم در سوگ سبط نبی خاتم» '' و '' «امام حسین (ع) و حماسه كربلا» '' به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
اثر معروف دیگر او [[لواعج الاشجان فی مقتل الحسین]] است که در آن به تاریخ [[واقعه عاشورا]] پرداخته است. این کتاب با دو عنوان '' «اشک و ماتم در سوگ سبط نبی خاتم» '' و '' «امام حسین(ع) و حماسه کربلا» '' به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
[[پرونده:کشف‌ الارتیاب‌ فی اتباع محمد بن عبدالوهاب، اثر سید محسن امین.jpg|بندانگشتی|150px|[[کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب]] در نقد [[وهابیت]] ]]
[[پرونده:کشف‌ الارتیاب‌ فی اتباع محمد بن عبدالوهاب، اثر سید محسن امین.jpg|بندانگشتی|۱۵۰px|[[کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب]] در نقد [[وهابیت]]]]
از دیگر آثار قابل توجه وی كتاب [[التنزیه لاعمال الشبیه]] است كه در نقد شیوه‌های رایج [[عزاداری]] در بین [[شیعیان]] نوشته شده و اعمالی مثل [[قمه‌زنی]] را خلاف شرع دانسته است. این كتاب در سال ۱۳۲۲ ه.ش توسط [[جلال آل احمد]] با عنوان [[عزاداری‌های نامشروع]] به فارسی ترجمه و منتشر شد. ولی‌ نسخه‌های آن توسط عده‌ای از مخالفان كتاب خریداری و سوزانده شد.<ref>جلال آل احمد، یک چاه و دو چاله، ص۴۹</ref>
از دیگر آثار قابل توجه وی کتاب [[التنزیه لاعمال الشبیه]] است که در نقد شیوه‌های رایج [[عزاداری]] در بین [[شیعیان]] نوشته شده و اعمالی مثل [[قمه‌زنی]] را خلاف شرع دانسته است. این کتاب در سال ۱۳۲۲ ه‍.ش توسط [[جلال آل احمد]] با عنوان [[عزاداری‌های نامشروع]] به فارسی ترجمه و منتشر شد. ولی‌ نسخه‌های آن توسط عده‌ای از مخالفان کتاب خریداری و سوزانده شد.<ref>جلال آل احمد، یک چاه و دو چاله، ص۴۹</ref>


== شخصیت و ویژگی علمی ==
== شخصیت و ویژگی علمی ==
او را باید عالمی‌ پر جرأت‌ در بیان‌ نظریات‌ خویش‌ به‌ حساب‌ آورد، چنانکه‌ اقدام‌ برای‌ تصحیح‌ روش‌ [[عزاداری محرم|عزاداری‌]] در سوگ‌ [[امام حسین (ع)]]، او را در مقابله‌ای‌ سخت‌ و اتهام‌ انگیز قرار داد.<ref>نک: امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۶۳-۳۶۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۲۳-۱۲۱.</ref>
او را باید عالمی‌ پر جرأت‌ در بیان‌ نظریات‌ خویش‌ به‌ حساب‌ آورد، چنانکه‌ اقدام‌ برای‌ تصحیح‌ روش‌ [[عزاداری محرم|عزاداری‌]] در سوگ‌ [[امام حسین(ع)]]، او را در مقابله‌ای‌ سخت‌ و اتهام‌ انگیز قرار داد.<ref>نک: امین‌، اعیان‌ الشیعه، ج۱۰، ص۳۶۳-۳۶۱؛ حمود،الرجل‌ و العقیدة، ۱۲۳-۱۲۱.</ref>
در شخصیت‌ علمی‌ امین‌، دو ویژگی‌ نقد برخی‌ مذاهب‌ و گرایشها و کوشش‌ در ایجاد همبستگی‌ اسلامی‌، در کنار یکدیگر دیده‌ می‌شود. وی‌ در حالی‌ که‌ در آثاری‌ چون‌ [[کشف الارتیاب]] و [[العقود الدریه]] به‌ رد عقاید [[وهابیت]] پرداخته‌ است، <ref>نک: هاشمی‌، الکلیة، ص ۴۰۱.</ref> در اثر دیگرش‌ [[حق‌ الیقین‌ فی‌ لزوم‌ التألیف‌ بین‌ المسلمین‌]]، بر ضرورت‌ هم‌آوایی‌ مسلمانان‌ تأکید کرده‌ است.‌ <ref>نک: زراقط،الجانب‌ الاصلاحی‌ للعلامه السید محسن‌ الامین‌ العاملی: المصلح‌ الاسلامی‌ السید محسن‌ الامین‌، ۱۸۵- ۱۸۴.</ref>
در شخصیت‌ علمی‌ امین‌، دو ویژگی‌ نقد برخی‌ مذاهب‌ و گرایش‌ها و کوشش‌ در ایجاد همبستگی‌ اسلامی‌، در کنار یکدیگر دیده‌ می‌شود. وی‌ در حالی‌ که‌ در آثاری‌ چون‌ [[کشف الارتیاب]] و [[العقود الدریه]] به‌ رد عقاید [[وهابیت]] پرداخته‌ است،<ref>نک: هاشمی‌، الکلیة، ص۴۰۱.</ref> در اثر دیگرش‌ [[حق‌ الیقین‌ فی‌ لزوم‌ التألیف‌ بین‌ المسلمین‌]]، بر ضرورت‌ هم‌آوایی‌ مسلمانان‌ تأکید کرده‌ است.‌<ref>نک: زراقط،الجانب‌ الاصلاحی‌ للعلامه السید محسن‌ الامین‌ العاملی: المصلح‌ الاسلامی‌ السید محسن‌ الامین‌، ۱۸۵- ۱۸۴.</ref>


== وفات ==
== وفات ==
سید محسن در نیمه شب [[یکشنبه]] [[۴ رجب]] سال ۱۳۷۱ قمری (۱۳۳۰ ش) در [[دمشق]] درگذشت و در [[دمشق]]، مقابل مقبره [[حضرت زینب]] (س)مقابل درب بزرگ مدفون شد.<ref>امین‌،اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۸۳.</ref>
سید محسن در نیمه شب [[یکشنبه]] [[۴ رجب]] سال ۱۳۷۱ قمری (۱۳۳۰ ش) در [[دمشق]] درگذشت و در [[دمشق]]، مقابل مقبره [[حضرت زینب]](س)مقابل درب بزرگ مدفون شد.<ref>امین‌،اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص۳۸۳.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس۲}}
== منابع ==
== منابع ==
{{ستون-شروع}}
{{ستون-شروع}}
*امین‌، محسن‌، [[اعیان الشیعه]]، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/ ۱۹۸۳م‌.
*امین‌، محسن‌، [[اعیان الشیعه]]، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/ ۱۹۸۳م‌.
*امین‌، محسن‌، آینن سوگواری، ترجمه اقناع اللائم، نشر حبیب.
*امین‌، محسن‌، آینن سوگواری، ترجمه اقناع اللائم، نشر حبیب.
*حمود، محمد، «الرجل‌ و العقیدة» ، الثقافة الاسلامیه، دمشق‌، ۱۴۰۷ق‌، شم ۱۲.
*حمود، محمد، «الرجل‌ و العقیدة»، الثقافة الاسلامیه، دمشق‌، ۱۴۰۷ق‌، شم ۱۲.
*زراقط، عبدالمجید، «الجانب‌ الاصلاحی‌ للعلامه السید محسن‌ الامین‌ العاملی‌» ، المصلح‌ الاسلامی‌ السید محسن‌ الامین‌، دمشق‌، ۱۴۱۲ق‌/۱۹۹۲م‌.
*زراقط، عبدالمجید، «الجانب‌ الاصلاحی‌ للعلامه السید محسن‌ الامین‌ العاملی‌»، المصلح‌ الاسلامی‌ السید محسن‌ الامین‌، دمشق‌، ۱۴۱۲ق‌/۱۹۹۲م‌.
*شریف‌ رازی‌، محمد، گنجینه دانشمندان‌، تهران‌، ۱۳۵۲ش‌.
*شریف‌ رازی‌، محمد، گنجینه دانشمندان‌، تهران‌، ۱۳۵۲ش‌.
*عباسی، مهرداد، کوشش‌های حسن الامین در به ثمر رساندن اعیان الشیعه و تألیف مستدرکات آن.
*عباسی، مهرداد، کوشش‌های حسن الامین در به ثمر رساندن اعیان الشیعه و تألیف مستدرکات آن.
*فضل‌الله‌، هادی‌، «السید محسن‌ الامین‌» ، الثقافة الاسلامیه، دمشق‌، ۱۴۱۰ق‌، شم ۲۹.
*فضل‌الله‌، هادی‌، «السید محسن‌ الامین‌»، الثقافة الاسلامیه، دمشق‌، ۱۴۱۰ق‌، شم ۲۹.
*مجله المجمع‌ العلمی‌ العربی‌، دمشق‌، ۱۳۷۲ق‌/۱۹۵۲م‌، شم (۴) ۲۷.
*مجله المجمع‌ العلمی‌ العربی‌، دمشق‌، ۱۳۷۲ق‌/۱۹۵۲م‌، شم (۴) ۲۷.
*مشار، خانبابا، مؤلفین‌ کتب‌ چاپی‌ فارسی‌ و عربی‌، تهران‌، ۱۳۴۳ش‌.
*مشار، خانبابا، مؤلفین‌ کتب‌ چاپی‌ فارسی‌ و عربی‌، تهران‌، ۱۳۴۳ش‌.
خط ۱۲۷: خط ۱۲۷:


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* [http://ensani.ir/fa/content/53848/default.aspx بایسته‌‏هاى تربیتى و آموزشى حوزه‏‌ها از نگاه علامه سید محسن امین]
* [http://ensani.ir/fa/content/53848/default.aspx بایسته‌های تربیتی و آموزشی حوزهها از نگاه علامه سید محسن امین]
* [http://ensani.ir/fa/content/53499/default.aspx زندگینامه خودنوشت علامه سید محسن امین عاملى]
* [http://ensani.ir/fa/content/53499/default.aspx زندگی‌نامه خودنوشت علامه سید محسن امین عاملی]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4771دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4771دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [http://www.andisheqom.com/Files/olamabio.php?level=4&scid=31088 سایت اندیشه قم]
* [http://www.andisheqom.com/Files/olamabio.php?level=4&scid=31088 سایت اندیشه قم]
{{مورخان شیعه}}
{{مورخان شیعه}}
{{رجالیان شیعه}}
{{رجالیان شیعه}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۷۲

ویرایش