اربعین حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{درباره ۲|روز اربعین|راهپیمایی اربعین|پیاده‌روی اربعین (آیین)|}}

'''اربعین حسینی''' [[چهل|چهلمین]] روز پس از [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] در [[روز عاشورا|روز عاشورای]] سال ۶۱ق که با [[۲۰ صفر]] مصادف است. براساس برخی از نقل‌ها، [[اسیران کربلا]] روز ۲۰ صفر [[سال ۶۱ قمری]] در بازگشت از [[شام]]، برای زیارت [[حرم امام حسین(ع)|مدفن امام حسین(ع)]] به [[کربلا]] رفتند؛ البته گروهی از علما همچون [[شیخ مفید]] و [[شیخ طوسی]] تصریح کرده‌اند که اسرا در بازگشت از شام به [[مدینه]] رفتند. همچنین [[جابر بن عبدالله انصاری]]، در این روز به‌عنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) حاضر شده است.

۲۰ صفر در [[ایران]] تعطیل رسمی است و [[شیعه|شیعیان]] در این روز [[عزاداری]] می‌کنند. [[پیاده‌روی اربعین (آیین)|پیاده‌روی اربعین]] شیعیان به سوی کربلا، یکی از  گسترده‌ترین مراسم عزاداری شیعیان بوده و در زمره بزرگترین اجتماعات مذهبی جهان قرار گرفته است.

== ریشه تاریخی ==

اربعین به معنای [[چهل|چهلم]] است و [[۲۰ صفر]] را که چهل روز بعد از شهادت [[امام حسین(ع)]] در [[روز عاشورا]] است، اربعین حسینی یا روز اربعین می‌نامند.<ref>انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۳۱۲؛ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۴۵.</ref> طبق نقل‌های تاریخی، [[جابر بن عبدالله انصاری]]،‌ [[صحابه|صحابی پیامبر اسلام(ص)]]، به همراه [[عطیه بن سعد بن جناده عوفی|عطیه عوفی]] در اولین چهلم شهادت امام حسین(ع) به‌عنوان اولین زائر بر سر [[مزار امام حسین(ع)]] حاضر شده و قبر امام حسین را زیارت کرده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۸۷؛ قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۳۸۳.</ref> بنابه نقل کتاب «[[اللهوف علی قتلی الطفوف (کتاب)|لهوف]]»، [[اسیران کربلا|بازماندگان حادثه کربلا]] نیز در این روز به [[کربلا]] بازگشته و قبر امام حسین(ع) و سایر [[شهدای کربلا]] را زیارت کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به ابن طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ۱۴۱۴ق، ص۲۲۵.</ref>

=== بازگشت اسیران کربلا ===

{{اصلی|اسیران کربلا}}

[[سید ابن طاووس]] در [[لهوف]] نقل کرده است هنگامی که [[اسیران کربلا]] در راه بازگشت از [[شام]]، به [[عراق]] رسیدند، به راهنمایشان گفتند «ما را از راه کربلا ببر». پس هنگامی که آنها به [[قتلگاه]] رسیدند، [[جابر بن عبدالله انصاری]] و برخی از [[بنی‌هاشم]] را دیدند که برای زیارت [[قبر امام حسین|قبر امام حسین(ع)]] آمده بودند. پس با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به [[مدینه]] بازگشتند.<ref>ابن طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ۱۴۱۴ق، ص۲۲۵.</ref> البته سید بن طاووس تاریخ ورود به کربلا را ذکر نکرده است و در کتاب [[اقبال الاعمال]] ورود اسرا به کربلا در اربعین را بعید دانسته است.<ref>ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۰۰ و ۱۰۱.</ref>

[[سید محمدعلی قاضی طباطبایی]] (۱۲۹۳-۱۳۵۸ش) در کتاب [[تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء(ع)]]، بازگشت اسرا به کربلا در اولین اربعین را درست دانسته است. برخی نیز با توجه به شواهد و قراینی همچون درستی احتمال الحاق [[سر امام حسین|سر امام حسین(ع)]] به بدنش در روز اربعین، محل دفن سر مطهر و وجه استحباب زیارت اربعین حضور اسرا در کربلا را پذیرفتنی دانسته‌اند.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۹۱ش، ج۲، ص۳۰۶-۳۰۸.</ref>

[[شیخ مفید]]<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۴۶.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>طوسى، مصباح المتهجّد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۸۷.</ref> تصریح کرده‌اند که کاروان اهل بیت (ع)، پس از برگشت از شام، به مدینه رفته‌اند نه کربلا.  

گروهی مانند [[محدث نوری]]<ref>نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۸-۲۰۹.</ref> و [[شیخ عباس قمی]]<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۲ش، ص۵۲۴-۵۲۵.</ref> نیز معتقدند به دلیل دوری مسافت، ممکن نیست بازماندگان کربلا چهل روز بعد از عاشورا به کربلا بازگشته باشند؛ زیرا پیمودن مسیر [[کوفه]] تا [[شام]] و سپس بازگشت به کربلا در مدت زمان ۴۰ روز، برای کاروان اسرای کربلا ممکن نبوده است. علاوه بر این برخی بر این باورند که گزارش معتبری نیز بر اثبات این رویداد در دست نیست.<ref>نک: سبحانی‌نیا، «تحقیقی درباره اربعین حسینی»؛ رنجبر، «پژوهشی در اربعین حسینی»، ۱۳۸۴ش، ص۱۶۸-۱۷۲.</ref>

شیخ صدوق<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۶۸.</ref> و پس از او، فتال نیشابوری<ref> فتال نیشابوری، روضة الواعظین، منشورات الرضی، ص‌۱۹۲.</ref> در این باره می‌نویسند: «[[امام سجاد|علی بن حسین]] همراه زنان (از شام) خارج شد و سر حسین(ع) را به [[کربلا]] باز گرداند». سید مرتضی در این باره می‌گوید: «روایت کرده‌اند که سر امام حسین علیه‌السلام با جسد در کربلا دفن شد».<ref>سید مرتضی، رسائل المرتضی، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۳۰.</ref> [[ابن شهر آشوب]] بعد از نقل سخن فوق از سید مرتضی، از قول [[شیخ طوسی]] نقل کرده است که به سبب ملحق شدن سر امام به بدن و دفن آن، [[زیارت اربعین]] توصیه شده است.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، انتشارات علامه، ج۴، ص۷۷ «قال الطوسی رحمة ‌الله: و منه زیارة الاربعین».</ref>

== زیارت اربعین ==

{{اصلی|زیارت اربعین}}