آل بویه: تفاوت میان نسخه‌ها

| اقدامات مهم    = برگزاری مراسم عزاداری در روز عاشورا، برگزاری جشن [[عید غدیر]]، بازسازی قبور [[امامان شیعه|امامان]] و رواج [[حی علی خیر العمل|حی علی خیرالعمل]] و [[شهادت ثالثه|اشهد ان علیا ولی الله]] در اذان

* '''اذان گفتن''': از سال ۳۵۶ق گفتن فراز [[حی علی خیر العمل]] در اذان مرسوم شد و تا اوایل غلبه[[سلجوقیان]] ادامه داشت.<ref> مقریزی، السلوک، ۱۹۴۲م، ج۴، ص۱۸۴؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۳۵۸ق، ج۸، ص۱۶۴؛ ابن خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۴۶۰.</ref>

* '''ترویج استفاده از [[مهر نماز|مهر]] و [[تربت|تربت امام حسین(ع)]]''': در دوران آل بویه، افرادی از تربت امام حسین(ع) [[تسبیح (سبحه)|تسبیح]] و مُهر تهیه می‌کردند و به مردم هدیه می‌دادند.<ref>ثعالبی، یتیمة الدهر، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۸۳.</ref>

*[[معزالدوله دیلمی|احمد بن بویه]] ملقب به معزالدوله دیلمی برادر علی و حسن بن بویه بود که در سال ۳۳۴ق [[بغداد]] را فتح کرد. او به برپایی مراسم عزاداری در [[روز عاشورا]]<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸، ج۳، ص۵۲۷.</ref> و جشن [[عید غدیر]]<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ش، ج۸، ص۵۴۹.</ref> در [[بغداد]] فرمان داد.

*[[عضدالدوله دیلمی]] فرزند حسن بن بویه بود که پس از درگذشت عمویش عمادالدوله جانشین وی در فارس شد. او از قدرتمندترین امیران [[شیعه|شیعی]] [[ایران]] بود که بر مناطق وسیعی از سرزمین‌های [[اسلام|اسلامی]] و [[ایران]] حکمرانی کرد. از جمله اقدامات وی، بازسازی خرابی‌های بغداد<ref>ابن‌مسکویه، تجارب‌الامم، ج۶، ص۴۷۷ و ۴۷۸.</ref> احداث آب‌انبارهای بزرگ در فارس،<ref>فرشاد، تاریخ علم در ایران، ج۲، ص۷۹۰.</ref> جلوگیری از اختلاف بین [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] در [[بغداد]]،{{مدرک}} ساخت [[بیمارستان عضدی]] در [[بغداد]]،<ref>فرشاد، تاریخ علم در ایران، ج۲، ص۸۴۹-۸۵۱.</ref> بازسازی [[حرم امام علی(ع)|حرم علوی]]<ref>مظفر، تاریخ شیعه، ص۲۹۸.</ref> و [[حرم امام حسین(ع)|حسینی]]<ref>جعفریان، تاریخ تشیع، ص۱۶۵.</ref> و [[حرم کاظمین|کاظمین]]<ref>آل یاسین، تاریخ حرم کاظمین، ص۲۷ -۲۹.</ref> و [[حرم عسکریین|عسکریین]]<ref>محلاتی، مآثر الکبراء، ص۲۶۴.</ref> و همچنین کشیدن حصار به دور شهر [[مدینه]]<ref> سمهودی، وفاء الوفاء باخبار‌دار المصطفی، ج۲، ص۷۶۶.</ref> است.

در سال ۳۲۱ق مرداویج زیاری بر جرجان و طبرستان مسلط شد علی و حسن با جلب نظر ماکان به مرداویج پیوستند. او علی را به حکومت کرج گمارد<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۹۹ق، ج۸، ص۲۶۷.</ref> علی به کرج رفت و با تصرف دژهای اطراف مایه بیمناکی مرداویج گردید او ابتدا قصد تصرف اصفهان را داشت اما از سپاه برادر مرداویج شکست خود و پس از چندی اَرَّجان و نوبندجان را تصرف کرد و برادرش حسن نیز به دستور او کازرون را تصرف نمود.<ref>مقریزی، السلوک، ۱۹۴۲م، ج۱، ص۲۷.</ref> علی در سال ۳۲۲ق بر [[شیراز]] چیره شد و دولت آل بویه را در آنجا بنیان نهاد.<ref>ابن تغری، النجوم الزاهره، ۱۳۹۲ق، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref> با این حال به گفته صادق سجادی برخی از تاریخ‌نگاران فتح ارجان ([[سال ۳۲۱ هجری قمری|۳۲۱ق]]/۹۳۲م) را آغاز پایه‌گذاری دولت آل بویه دانسته‌اند.<ref>سجادی، «آل بویه»، ج۱، ص۶۲۹.</ref> طی ۱۲ سال پس از آن، حسن و احمد نیز به ترتیب بر [[ری]]، [[کرمان]] و [[عراق]] چیره شدند و دولت آل بویه به سه شاخه بزرگ و یک شعبه کوچک در [[کرمان]] و [[عمان]] تقسیم شد.<ref>سجادی، «آل بویه»، ج۱، ص۶۲۹.</ref>

*شیبی، کامل مصطفی، الصلة بین التصوف و التشیع، دار الاندلس، بیروت، ۱۹۸۲م.

*فقیهی، علی‌اصغر، تاریخ آِل بویه، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اسلامی دانشگاهها (سمت)، ۱۳۷۸ش.

*مقریزی، احمد، السلوک، قاهره، لجنة تألیف والترجمة والنشر، ۱۹۴۲م.

*همدانی، محمد بن عبدالملک، تکلمة تاریخ الطبری، به کوشش آلبرت یوسف کنعان، بیروت، المطبعةالکاتولیکیة، ۱۹۶۱م.