confirmed، templateeditor
۱۱٬۶۱۹
ویرایش
کوه ابوقبیس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
ابوقبیس بنابر منابع تاریخ محلی | ابوقبیس بنابر منابع تاریخ محلی [[مکه]]، محل فرود آمدن [[حضرت آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] و مدفن حضرت آدم است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۵ـ۶.</ref> فاکهی از مورخان قرن سوم هجری از وجود [[مسجد]]ی به نام «ابراهیم» بر ابوقبیس خبر داده است؛ اما در اینکه مراد از نام این مسجد، [[حضرت ابراهیم]] خلیل باشد، اختلاف است.<ref>ر.ک: ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۹۱؛ جعفریان، آثار و اماکن اسلامی مکه و مدینه، ص۱۲۶.</ref> در دوره‌های بعد بناهای دیگری بر آن ساخته شد. این کوه و بناهای برفراز آن از قدیم زیارتگاه [[حج|حج‌گزاران]] و زائران، به‌ویژه [[شیعیان]] [[ایران]]ی بوده است.<ref>برای نمونه ر.ک: جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۸، صص۲۸۳ و ۴۱۹.</ref> | ||
== موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های ظاهری== | == موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های ظاهری== | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*مسجدالحرام در چند صدمتری ابوقبیس قرار داد. | *مسجدالحرام در چند صدمتری ابوقبیس قرار داد. | ||
*[[صفا]] و [[مروه]] که برخی [[مناسک]] [[حج]] در آنها انجام می‌شود، در دامن كوه ابوقبيس و كوه قعيقعان قرار دارند.<ref>جعفریان، آثار و اماکن اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۵.</ref> | *[[صفا]] و [[مروه]] که برخی [[مناسک]] [[حج]] در آنها انجام می‌شود، در دامن كوه ابوقبيس و كوه قعيقعان قرار دارند.<ref>جعفریان، آثار و اماکن اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۵.</ref> | ||
*امروزه با وسیع‌شدن [[مسعی]] در صفا و | *امروزه با وسیع‌شدن [[مسعی]] در [[صفا]] و [[مروه]]، بخشی از دامنه کوه ابوقبیس برداشته شده و جزئی از آنها شده<ref>جعفریان، آثار و اماکن اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۵.</ref> و بخش‌های دیگر کوه نیز دستخوش تغییرات اساسی و خاک‌برداری شده و بناهایی روی آن ساخته شده است. | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
===اهمیت مذهبی=== | ===اهمیت مذهبی=== | ||
*از علل اهمیت این کوه، نزدیکی آن به [[کعبه]] است. ابوقبیس نزدیک‌ترین کوه به [[مسجدالحرام]] است.<ref>ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۹۸.</ref> | *از علل اهمیت این کوه، نزدیکی آن به [[کعبه]] است. ابوقبیس نزدیک‌ترین کوه به [[مسجدالحرام]] است.<ref>ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۹۸.</ref> | ||
*در روایات [[مکه]] آمده است که ابوقبیس نخستین کوهی است که خداوند آفریده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۲.</ref> | *در روایات [[مکه]] آمده است که ابوقبیس نخستین کوهی است که [[خداوند]] آفریده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۲.</ref> | ||
*گویند هنگامی که [[آدم(ع)]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] رانده شدند، بر کوه ابوقبیس نزدیک غاری فرود آمدند که آدم آن را غار کنز نامید و از [[خدا]] خواست که این کوه را مقدس بدارد.<ref>یعقوبی، تاریخ بعقوبی، ج۱، ص۵-۶.</ref> | *گویند هنگامی که [[آدم(ع)]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] رانده شدند، بر کوه ابوقبیس نزدیک غاری فرود آمدند که آدم آن را غار کنز نامید و از [[خدا]] خواست که این کوه را مقدس بدارد.<ref>یعقوبی، تاریخ بعقوبی، ج۱، ص۵-۶.</ref> | ||
*در حکایات و روایات درباره قبرآدم(ع) اختلاف است. بر اساس برخی گزارش‌ها، فرزندش [[شیث]] او را در [[غار کنز]] واقع در ابوقبیس به خاک سپرد، و [[حوا]] و [[شیث]] نیز در این غار [[دفن]] شده‌اند.<ref>طبری، تاریخ، ص۱، ۱۶۱-۱۶۲؛ ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۷۹.</ref> بنابر گزارش‌های تأیید نشده، اجساد آنان تا هنگام [[طوفان نوح|طوفان]] در غار کنز قرار داشت تا آنکه [[نوح(ع)]] پیش از طوفان، اجساد را بیرون آورد و در تابوت نهاد و با خود به [[کشتی نوح|کشتی]] برد و چون [[طوفان نوح|طوفان]] فرونشست، دوباره اجساد را به جایگاه نخستین در کوه ابوقبیس بازگرداند.<ref>طبری، تاریخ، ص۱، ۱۶۱-۱۶۲؛ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۷۹.</ref> برخی نیز نقل کرده‌اند که آدم (ع) کتاب‌های خود یا صحایف مُنزَلِه را در غار کنز کوه ابوقبیس دفن کرده است.<ref>یاقوت حموی، البلدان، ج۳، ص۷۶۸</ref> ابن ظهیره مورخ اهل مکه در قرن دهم هجری، این اخبار را با تردید نقل کرده و نوشته است که در روزگار او، محل این غار معلوم نیست.<ref>ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۹۷.</ref> | *در حکایات و روایات درباره قبرآدم(ع) اختلاف است. بر اساس برخی گزارش‌ها، فرزندش [[شیث]] او را در [[غار کنز]] واقع در ابوقبیس به خاک سپرد، و [[حوا]] و [[شیث]] نیز در این غار [[دفن]] شده‌اند.<ref>طبری، تاریخ، ص۱، ۱۶۱-۱۶۲؛ ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۷۹.</ref> بنابر گزارش‌های تأیید نشده، اجساد آنان تا هنگام [[طوفان نوح|طوفان]] در غار کنز قرار داشت تا آنکه [[نوح(ع)]] پیش از طوفان، اجساد را بیرون آورد و در تابوت نهاد و با خود به [[کشتی نوح|کشتی]] برد و چون [[طوفان نوح|طوفان]] فرونشست، دوباره اجساد را به جایگاه نخستین در کوه ابوقبیس بازگرداند.<ref>طبری، تاریخ، ص۱، ۱۶۱-۱۶۲؛ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۷۹.</ref> برخی نیز نقل کرده‌اند که آدم (ع) کتاب‌های خود یا صحایف مُنزَلِه را در غار کنز کوه ابوقبیس دفن کرده است.<ref>یاقوت حموی، البلدان، ج۳، ص۷۶۸</ref> ابن ظهیره مورخ اهل مکه در قرن دهم هجری، این اخبار را با تردید نقل کرده و نوشته است که در روزگار او، محل این غار معلوم نیست.<ref>ابن ظهیره، الجامع اللطيف، ص۲۹۷.</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
*در نیمه دوم سده ۶ ق. [[مکثر بن عیسی بن قاسم]] (درگذشت ۵۸۹ق)، حاکم مکه، بر کوه ابوقبیس قلعه‌ای ساخت<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۴، ص۱۳۵؛ سباعی، ص۲۸۱.</ref> که امروزه از آن چیزی بر جای نمانده است. | *در نیمه دوم سده ۶ ق. [[مکثر بن عیسی بن قاسم]] (درگذشت ۵۸۹ق)، حاکم مکه، بر کوه ابوقبیس قلعه‌ای ساخت<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۴، ص۱۳۵؛ سباعی، ص۲۸۱.</ref> که امروزه از آن چیزی بر جای نمانده است. | ||
*گزارشی حاکی است که در زمان ۷ سالگی [[پیامبر(ص)]] ، [[عبدالمطلب]] به درخواست مردم با گروهی از اشراف و بزرگان [[قریش]] به کوه ابوقبیس رفت و برای رفع خشکسالی دست به دعا برداشت.<ref>خواندمیر، حبیب السیر، ج۱، ص۳۰۲</ref> | *گزارشی حاکی است که در زمان ۷ سالگی [[پیامبر(ص)]] ، [[عبدالمطلب]] به درخواست مردم با گروهی از اشراف و بزرگان [[قریش]] به کوه ابوقبیس رفت و برای رفع خشکسالی دست به دعا برداشت.<ref>خواندمیر، حبیب السیر، ج۱، ص۳۰۲</ref> | ||
* گاه وقت سحری در ماه رمضان را از دامنه کوه به گوش مردم می‌رسانده‌اند و کسی بر دامنه آن بالا می‌رفته و جار می‌کشیده است.<ref>مقدسی، ''احسن التقاسیم''، ج۱، ص۱۴۲.</ref> | * گاه وقت [[سحری]] در [[ماه رمضان]] را از دامنه کوه به گوش مردم می‌رسانده‌اند و کسی بر دامنه آن بالا می‌رفته و جار می‌کشیده است.<ref>مقدسی، ''احسن التقاسیم''، ج۱، ص۱۴۲.</ref> | ||
== بناهای کوه ابوقبیس == | == بناهای کوه ابوقبیس == | ||