پرش به محتوا

آیات الاحکام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ویرایش جزیی
imported>Salvand
جز (←‏کتاب‎‌شناسی: افزودن واژه احکام القرآن)
جز (ویرایش جزیی)
خط ۱: خط ۱:
'''آیات الاحکام''' یا '''فقه القرآن''' [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن]] هستند که در آنها [[احکام شرعی|حکم شرعی]] بیان شده یا بتوان از آنها حکم شرعی استخراج و استنباط کرد. مراد از حکم شرعی احکام عملی است (مثل حکم [[نماز]]، [[زکات]] و [[جهاد]]) نه احکام اعتقادی و [[اخلاق|اخلاقی]]. معروف است پانصد آیه از قرآن، جزو آیات الاحکام‌اند و موضوعات فقهی در آنها بیان شده است.
'''آیات الاحکام''' یا '''فقه القرآن''' [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن]] هستند که در آنها [[احکام شرعی|حکم شرعی]] بیان شده یا از آنها حکم شرعی استنباط می‌شود. مراد از حکم شرعی احکام عملی است (مثل حکم [[نماز]]، [[زکات]] و [[جهاد]]) نه احکام اعتقادی و [[اخلاق|اخلاقی]]. معروف است پانصد آیه از قرآن، جزو آیات الاحکام‌اند و موضوعات فقهی در آنها بیان شده است.


قرآن نخستین و اساسی‌ترین منبع برای [[فقه]] است. بنابر [[حدیث|روایات]]، از همان زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، مراجعه به قرآن و برداشت احکام از آیات آن، در میان [[صحابه|اصحاب پیامبر]] و یاران امامان معمول و متعارف بوده است. در مواردی نیز امامان حکم شرعی را با استناد به آیات قرآن برای مردم بیان می‌کردند. نخستین اثر درباره آیات الاحکام را محمد بن سائب کلبی (درگذشت ۱۴۶ق) از یاران [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر]] و [[امام صادق علیه السلام|امام صادق(ع)]] نوشته است.
قرآن نخستین و اساسی‌ترین منبع برای [[فقه]] است. بنابر [[حدیث|روایات]]، از همان زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، مراجعه به قرآن و برداشت احکام از آیات آن، در میان [[صحابه|اصحاب پیامبر]] و یاران امامان معمول و متعارف بوده است. در مواردی نیز امامان حکم شرعی را با استناد به آیات قرآن برای مردم بیان می‌کردند. نخستین اثر درباره آیات الاحکام را محمد بن سائب کلبی (درگذشت ۱۴۶ق) از یاران [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر]] و [[امام صادق علیه السلام|امام صادق(ع)]] نوشته است.
خط ۶: خط ۶:


==تعریف==
==تعریف==
به [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن]] که در آنها (صریحاً) [[احکام شرعی|حکم شرعی]] بیان شده یا بتوان از آنها، حکمی شرعی استخراج و استنباط کرد، '''آیات الاحکام''' <ref>معینی، «آیات الاحکام»، ص۱.</ref> یا به عبارتی ديگر '''فقه القرآن'''<ref>فاکر ميبدی، «درآمدی بر آیات الاحکام»، ص۴۱.</ref>  گفته می‌شود. منظور از حکم شرعی احکام عملی است (مثل حکم [[نماز]]، [[روزه]]، [[جهاد]]، [[زکات]])، نه احکام [[اخلاق|اخلاقی]] یا اعتقادی.<ref>فخلعی، «جستاری در تاریخ تفسیر آیات الاحکام»، ص۳۴۸.</ref> گفتنی است واژه «آیات الاحکام» عنوان بسیاری از کتاب‌هایی قرار گرفته است که درباره آیات الاحکام بحث کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به: آقابزرگ تهرانی، الذریعه، دار الاضواء، ج۱، ص۴۴-۴۲.</ref>
به [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن]] که در آنها (صریحاً) [[احکام شرعی|حکم شرعی]] بیان شده یا بتوان از آنها، حکمی شرعی استخراج و استنباط کرد، آیات الاحکام<ref>معینی، «آیات الاحکام»، ص۱.</ref> یا به عبارتی ديگر فقه القرآن<ref>فاکر ميبدی، «درآمدی بر آیات الاحکام»، ص۴۱.</ref>  گفته می‌شود. منظور از حکم شرعی احکام عملی است (مثل حکم [[نماز]]، [[روزه]]، [[جهاد]]، [[زکات]])، نه احکام [[اخلاق|اخلاقی]] یا اعتقادی.<ref>فخلعی، «جستاری در تاریخ تفسیر آیات الاحکام»، ص۳۴۸.</ref> گفتنی است واژه «آیات الاحکام» عنوان بسیاری از کتاب‌هایی قرار گرفته است که درباره آیات الاحکام بحث کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به: آقابزرگ تهرانی، الذریعه، دار الاضواء، ج۱، ص۴۴-۴۲.</ref>


نمونه‌ای از آیات الاحکام قرآن که به [[آیه وضو]] مشهور است: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که به نماز می‌ایستید، صورت و دست‌ها را تا آرنج‌ها بشویید و سر و پاها را تا مفصل‌ها مسح کنید...».<ref>«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَیدِیكُمْ إِلَی الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَی الْكَعْبَین...» (سوره مائده، آیه ۶).</ref>
نمونه‌ای از آیات الاحکام قرآن که به [[آیه وضو]] مشهور است: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که به نماز می‌ایستید، صورت و دست‌ها را تا آرنج‌ها بشویید و سر و پاها را تا مفصل‌ها مسح کنید...».<ref>«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَیدِیكُمْ إِلَی الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَی الْكَعْبَین...» (سوره مائده، آیه ۶).</ref>