پرش به محتوا

اسماء دختر عمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۷۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ دسامبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
| زادروز/زادگاه =
| زادروز/زادگاه =
| محل زندگی = [[مکه]] • [[مدینه]]
| محل زندگی = [[مکه]] • [[مدینه]]
| مهاجر/انصار = مهاجر
| مهاجر/انصار = [[مهاجران|مهاجر]]
| نسب/قبیله =[[خثعم]]
| نسب/قبیله =[[خثعم]]
| خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابی‌طالب]] • [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابی‌بکر]]
| خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابی‌طالب]] • [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابی‌بکر]]
خط ۲۴: خط ۲۴:
| آثار =
| آثار =
}}
}}
'''اَسْماء بِنت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] که در غسل دادن جنازه [[فاطمه(س)]] به امام علی(ع) کمک کرد. اسماء همسر [[جعفر بن ابی‌طالب]] بود و پس از شهادت جعفر، به ازدواج [[ابوبکر بن ابی‌قحافه]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] شد. او مادر [[محمد بن ابی‌بکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن او را غسل داد.
'''اَسْماء بِنت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] که در غسل دادن جنازه [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] کمک کرد. اسماء همسر [[جعفر بن ابی‌طالب]] بود و پس از شهادت جعفر، به ازدواج [[ابوبکر بن ابی‌قحافه]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر امام علی(ع) شد. او مادر [[محمد بن ابی‌بکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن او را غسل داد.


اسما از نخستین مسلمانان بود و به همراه همسرش جعفر به حبشه و مدینه مهاجرت کرد.
اسما از نخستین مسلمانان بود او به همراه همسرش جعفر به حبشه و مدینه مهاجرت کرد.
== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref>
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶-۳۵۸.</ref>


اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد. او جزو نخستین مسلمانان بود و قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم بن ابی‌ارقم|خانه ارقم]] اسلام آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء در [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد.{{مدرک}} پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] در سال ۸ قمری شهید شد،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref>
اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد. او جزو نخستین مسلمانان بود و قبل از ورود [[پیامبر(ص)]] به [[خانه ارقم بن ابی‌ارقم|خانه ارقم]] اسلام آورد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء در [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد.{{مدرک}} پس از آنکه جعفر در سال ۸ قمری در [[جنگ موته]] شهید شد،<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref>


در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، اسماء از زنان بهشتی شمرده شده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۶۳.</ref>
==همکاری در غسل جنازه فاطمه(س) ==
==همکاری در غسل جنازه فاطمه(س) ==
اسماء بنا به وصیت فاطمه(س) به کمک علی بن ابی‌طالب(ع) جنازه [[حضرت فاطمه(س)]] را غسل داد<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۰۵.</ref> گفته‌اند او در مراسم [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج امام علی(ع) با حضرت فاطمه(س)]] نیز حاضر بود؛ اما با توجه به تاریخ ازدواج در ۲ یا ۳ قمری و بازگشت اسماء از [[حبشه]] در سال ۷ قمری این مطلب بعید به نظر می‌رسد.{{مدرک}}
اسماء بنا به وصیت فاطمه(س) به کمک علی بن ابی‌طالب(ع)، جنازه [[حضرت فاطمه(س)]] را غسل داد<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۰۵.</ref> گفته‌ شده او در مراسم [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج امام علی(ع) با حضرت فاطمه(س)]] نیز حاضر بود.{{مدرک}} اما با توجه به ازدواج فاطمه در سال ۲ یا ۳ قمری و بازگشت اسماء از [[حبشه]] در سال ۷ قمری در این گفته تردید شده است.{{مدرک}}


در روایتی از امام صادق وی از زنان بهشتی شمرده شده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۶۳.</ref> همچنین اسماء به هنگام بیماری [[پیامبر(ص)]] بر بالین او حاضر بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۵۴۵.</ref>
همچنین اسماء به هنگام بیماری [[پیامبر(ص)]] بر بالین او حاضر بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۵۴۵.</ref>
== نقل حدیث ==
== نقل حدیث ==
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷.</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۹۷.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref> عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، المسند، ج۱، ص۱۵۸.</ref> و از وی فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷.</ref> همچنین [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۹۷.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref> عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.


[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۱.</ref> اما با توجه به سکوت منابع درباره آن، در صحت انتسابش تردید شده است.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>
[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۱.</ref> اما با توجه به سکوت منابع درباره آن، در صحت انتساب این کتاب تردید شده است.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>
== فرزندان ==
== فرزندان ==
اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون را برای [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> او همچنین [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را برای ابوبکر و یحیی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  
اسماء، [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون را برای [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> او همچنین [[محمد بن ابی‌بکر]] را برای ابوبکر و یحیی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> اما یحیی در کودکی از دنیا رفت.<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  
== درگذشت ==
== درگذشت ==
ابن کثیر دمشقی درگذشت اسما را در حوادث [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] ذکر کرده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۱۸.</ref> همچنین در برخی منابع به درگذشت او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ۱۴۰۶ق، ص۷۴۳.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}}
ابن‌کثیر دمشقی (درگذشته ۷۷۴ق) تاریخ‌نگار، درگذشت اسما را در حوادث [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] آورده است.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۱۸.</ref> البته در برخی منابع، به درگذشت او پس از شهادت امام علی(ع) اشاره شده است.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ۱۴۰۶ق، ص۷۴۳.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] در دمشق به وی منسوب است.{{مدرک}}
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}


== منابع ==
== منابع ==
*شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م
* ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م.
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م.
* ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، تحقیق محمد عوامة، دار الرشید، سوریا، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
* ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
* ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م
* ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
* ابن‌هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م.
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق.
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق.
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش.
* کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
* کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش.
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
* ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، تحقیق محمد عوامة، دار الرشید، سوریا، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
*شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش.
*عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق.
*عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق.
{{چپ‌چین}}
{{چپ‌چین}}