پرش به محتوا

اسماء دختر عمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۷۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref>
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref>


اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد. او جزو نخستین مسلمانان بود و قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم بن ابی‌ارقم|خانه ارقم]] اسلام آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء در [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابی‌طالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد.{{مدرک}} پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] در سال ۸ قمری شهید شد،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref>
اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد. او جزو نخستین مسلمانان بود و قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم بن ابی‌ارقم|خانه ارقم]] اسلام آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء در [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد.{{مدرک}} پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] در سال ۸ قمری شهید شد،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref>


==همکاری در غسل جنازه حضرت فاطمه(س) ==
اسماء بنا به وصیت فاطمه(س) به کمک علی بن ابی‌طالب(ع) جنازه [[حضرت فاطمه(س)]] را غسل داد<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۰۵.</ref> گفته‌اند او در مراسم [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج امام علی(ع) با حضرت فاطمه(س)]] نیز حاضر بود؛ اما با توجه به تاریخ ازدواج در ۲ یا ۳ قمری و بازگشت اسماء از [[حبشه]] در سال ۷ قمری این مطلب بعید به نظر می‌رسد.{{مدرک}}
در روایتی از امام صادق وی از زنان بهشتی شمرده شده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۶۳.</ref> همچنین اسماء به هنگام بیماری [[پیامبر(ص)]] بر بالین او حاضر بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۵۴۵.</ref>
== نقل حدیث ==
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷.</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۹۷.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref> عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.
[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۱.</ref> اما با توجه به سکوت منابع، صحت انتساب آن مورد تردید برخی از محققان قرار گرفته است.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>
== فرزندان ==
== فرزندان ==
اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون را برای [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> او همچنین [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را برای ابوبکر و یحیی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  
اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون را برای [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> او همچنین [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را برای ابوبکر و یحیی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  
== درگذشت ==
== درگذشت ==
ابن کثیر دمشقی درگذشت او را در حوادث سال [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] ذکر کرده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۱۸.</ref> همچنین در برخی منابع به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}}
ابن کثیر دمشقی درگذشت او را در حوادث سال [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] ذکر کرده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۱۸.</ref> همچنین در برخی منابع به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ۱۴۰۶ق، ص۷۴۳.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}}
 
== حضور در مراسم غسل شبانه حضرت فاطمه(س) ==
اسماء بنا به وصیت فاطمه(س) به کمک علی بن ابی‌طالب(ع) جنازه [[حضرت فاطمه(س)]] را غسل داد<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۵.</ref> گفته‌اند او در مراسم [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج امام علی(ع) با حضرت فاطمه(س)]] نیز حاضر بود؛ اما با توجه به تاریخ ازدواج در ۲ یا ۳ قمری و بازگشت اسماء از [[حبشه]] در سال ۷ قمری این مطلب بعید به نظر می‌رسد.{{مدرک}}
 
ظاهراً به‌دلیل پیوند نزدیک او با خاندان امام علی(ع) بوده که در منابع [[شیعه|شیعی]] از او به نیکی یاد شده است، چنانکه بر اساس روایاتی، [[امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] او را ستوده‌اند.<ref>نک: کشی، معرفة الرجال، اختیار طوسی، ص۶۳-۶۴؛ ابن بابویه، الخصال، ج۲، ص۳۶۳.</ref>
 
همچنین اسماء به هنگام بیماری [[پیامبر(ص)]] بر بالین او حاضر بود.<ref> نک: کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۰۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۴۵، </ref>
== نقل حدیث ==
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب (بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.
 
[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۱، </ref> از آنجا که اسماء، از نزدیکان پیامبر(ص) آن حضرت به شمار می‌رفت، قدمت وجود چنین متنی در نهایت درجه اهمیت و ارزش قرار می‌گیرد، اما با توجه به سکوت منابع، دقت بیشتر در جزئیات این متن و صحت انتساب آن، امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>
 
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}


== منابع ==
== منابع ==
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش.
*شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش.
* ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ب کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م
خط ۵۹: خط ۵۴:
* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م.
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م.
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق.
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق.
* ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
* کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
* کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش.
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش.
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
* مزی، یوسف، تحفه الاشراف، بمبئی، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
* ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، تحقیق محمد عوامة، دار الرشید، سوریا، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
*عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق.
*عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق.
{{چپ‌چین}}
{{چپ‌چین}}
خط ۹۲: خط ۸۵:
  | ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد
  | ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->از منبع خوب
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد