ابوالعاص بن ربیع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَبوالْعاص بن ربیع بن عبدالعزّی بن عبد شمس''' (درگذشت ذیحجه 12/ فوریه 634)، داماد [[پیامبر (ص)]] و خواهرزاده [[خدیجه کبری]]، که در [[جنگ بدر]] به اسارت مسلمانان در آمد و حدود سال 6هجری [[اسلام]] آورد.

درباره نام او در منابع اختلاف است. عده ای او را قاسم یا مقسّم<ref>ابن قتیبه، ص141</ref> و بعضی هشیم یا مهشم (یا مُهَشِّم) گفته اند، اما بیشتر او را لَقیط نامیده اند.<ref>بلاذری، ج1، ص397؛ ابن اثیر، ج5، ص237؛ ابن حجر، ج4، ص121.</ref>

ابوالعاص پیش از [[بعثت]] پیامبر (ص)، با [[زینب دختر پیامبر (ص)|زینب]] دختر بزرگ آن حضرت ازدواج كرد. پس از بعثت، با آنكه خدیجه و دخترانش ایمان آوردند، ابوالعاص همچنان در [[شرک]] باقی ماند.<ref>ابن سعد، ج8، ص30-31</ref> وی كه بازرگانی ثروتمند و امین و از جمله مشاهیر [[مكه]] بود<ref>ابن هشام، ج2، ص306</ref>، در [[جنگ بدر]] در صف مشركان حضور داشت و به اسارت مسلمانان درآمد.<ref>واقدی، ج1، ص139؛ ابن هشام، ج2، ص306</ref>

هنگامی كه مردم مكه برای آزادی اسیران، به تأدیه [[فدیه]] پرداختند، زینب هم فدیه ای برای ابوالعاص به [[مدینه]] فرستاد كه ضمن آن گردن بندی از آن خدیجه بود و گفته اند كه چون چشم پیامبر (ص) بر آن افتاد، متاثر شد و پس از كسب موافقت مسلمانان، ابوالعاص را آزاد ساخت و اموال زینب را نیز پس فرستاد و از ابوالعاص پیمان گرفت كه زینب را آزاد گذارد.<ref>ابن هشام ، ج2، ص307، 308؛ واقدی، ج1، ص130ـ131؛ بلاذری، ج1، ص397</ref> او نیز پس از بازگشت به مكه، زینب را همراه با یاران پیامبر (ص) به مدینه فرستاد.<ref>نك‍: ابن هشام، ج2، ص308ـ310.</ref>

ابوالعاص در مكه به كار خود مشغول بود تا اینكه در [[جمادی الاول]] سال 6 ق همراه با كاروانی از مردان و اموال مردم [[قریش]] برای تجارت راهی [[شام]] شد.<ref>بلاذری، ج1، ص377، 398</ref> این كاروان در برابر حمله مسلمانان به فرماندهی [[زید بن حارثه]] تاب مقاومت نیاورد؛ برخی گریختند وبرخی دیگر گرفتار شدند و اموالشان به دست مسلمانان افتاد. ابوالعاص نیز گریخت و شبانه خود را به [[مدینه]] رسانید و به خانه زینب رفت و به او پناهنده شد. زینب او را پناه داد و آن واقعه را در مسجد در حضور مسلمانان به اطلاع [[پیامبر (ص)]] رساند. پیامبر(ص) نیز پناهندگی او را پذیرفت و هنگامی كه به درخواست زینب دستور داد اموال كاروان را به مشركان باز گردانند، ابوالعاص نیز همراه با اموال به مكه بازگشت و ضمن بازگرداندن اموال به مردم گفت كه به اسلام گرویده است.

ابوالعاص پس از چندی به مدینه بازگشت و پیامبر (ص) در [[محرم]] سال 7 ق زینب را با همان عقد زناشویی پیشین نزد او فرستاد.<ref>واقدی، ج2، ص553 ـ 554؛ ابن هشام، ج2، ص312 ـ 314؛ ابن سعد، ج8، ص33</ref> بعضی گفته اند كه زینب با مهر و نكاح جدید به زوجیت ابوالعاص درآمد. <ref>نك‍ : ابن حجر، ج4، ص122</ref>

زینب برای ابوالعاص پسری به نام «علی» و دختری به نام [[امامه بنت ابوالعاص|امامه]] به دنیا آورد. امامه بعدها به ازدواج علی(ع) درآمد.<ref>ابن سعد، ج8، ص31</ref>

{{پانویس|2}}

*ابن اثیر، علی بن محمد، سد الغاب‍ـه، قاهره، 1285ق.

*ابن حجر عسقلانی، احمدبن علی، الاصابــه‌ فی تمییز الصحاب‍ـه، قاهره، 1328ق.

*ابن سعد، محمد، طبقات الكبری، بیروت، دار صادر.

*ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، 1969م.

*ابن هشام، عبدالملك، السیره النبوی‍ـه، به كوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، 1375ق/ 1955م.

*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، به كوشش محمد حمیدالله، قاهره، 1959م.

*واقدی، محمدبن عمر، المغازی، به كوشش مارسدن جونز، لندن، 1966م.

 

*منبع مقاله با تلخیص: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5746 دايرة المعارف بزرگ اسلامی]