پرش به محتوا

مرتضی مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۸۸ بایت حذف‌شده ،  دیروز در ‏۱۲:۱۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹۰: خط ۹۰:


==دیدگاه‌ها==
==دیدگاه‌ها==
مطهری برای تبیین اندیشه‌ها و آموزه‌های [[شیعه]] تلاش فراوانی کرد و آثار متعددی پدید آورد. او در این زمینه دیدگاه‌های خاص خود را نیز مطرح می‌کرد که گاه با باورهای رایج در فضای مذهبی [[شیعیان]] ایران هم‌خوانی نداشت و برخی از علمای سنتی نظریات او را نمی‌پسندیدند.
برخی از دیدگاه‌های مطهری عبارتند از:
===ولایت فقیه===
===ولایت فقیه===
از دیدگاه شهید مطهری در عصر غیبت [[ مجتهد|فقیهان]] واجد شرایط از سوی [[امامان شیعه| امام معصوم]] به ولایت نصب شده و نایبان آنان به شمار می‌روند. او معتقد بود در عصر [[غیبت امام مهدی(عج) |غیبت]] که حاکمیت به عنوان «فقیه جامع شرایط» واگذار شده، مردم مصادیق این عنوان را شناسایی کرده و از میان آنان یک نفر را انتخاب می‌کنند؛ بدین ترتیب بر اساس آموزه‌های دینی منطبق با نیاز روزِ جامعه، نظامی با هویت و اصالت دینی و برخاسته از خواست و اراده مردم مؤمن شکل می‌گیرد. چنانکه وی در تفسیر فرمان امام به نخست وزیر [[دولت موقت ایران| دولت موقت]] که نوشته بودند: «بر حَسَب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای‏‎ ‎‏اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که ... نسبت به رهبری جنبش ابراز شده است،... جنابعالی را...‎ ‎‏مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم»،<ref>رک:امام خمینی، صحیفه امام، ج۶ ٬ ص۵۴</ref> می‌نویسد: «ولایت فقیه، یک ولایت ایدئولوژیکی است و اساساً فقیه را خود مردم انتخاب می‌کنند و این امر عین دموکراسی است. اگر انتخاب فقیه انتصابی بود و هر فقیهی٬ فقیه بعد از خود را تعیین می‌کرد، جا داشت که بگوییم این امر خلاف [[دموکراسی]] است.» <ref>مطهری٬ پیرامون انقلاب اسلامی، صدار٬ ص۸۶.</ref>
شهید مطهری معتقد است نقش فقیه در یک کشور اسلامی نظارت بر اجرای صحیح نظریه‌های اسلام و ارزیابی صلاحیت مجریان قانون است، نه اینکه خود ریاست دولت را به عهده گیرد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86215 ولایت فقیه از دیدگاه شهید مطهری]، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref>
===فرهنگ اسلامی===
مطهری معتقد بود اصول عقاید و جهان بینی  اسلامی باید در تمام صحنه های زندگی و در تمام کارها و فعالیت های فردی و اجتماعی، فکری و علمی نمایان شود


شهید مطهری معتقد است [[ولایت فقیه| ولی فقیه]] مانند رییس جمهور یا نخست وزیر رییس دولت نیست؛ بلکه به عنوان یک ایدئولوگ از بالا جریانات را هدایت و کنترل می‌کند و بر آنها نظارت دارد: «ولایت فقیه به این معنا نیست که فقیه خود در راس دولت قرار بگیرد و عملا [[حکومت]] کند. نقش فقیه در یک کشور اسلامی؛ یعنی، کشوری که در آن مردم، [[اسلام]] را به عنوان یک ایدیولوژی پذیرفته و به آن ملتزم و متعهد هستند، نقش یک ایدیولوگ است، نه نقش یک حاکم. وظیفه ایدئولوگ این است که بر اجرای درست و صحیح ایدئولوژی نظارت داشته باشد. او صلاحیت مجری قانون و کسی را که می خواهد رییس دولت بشود و کارها را در کادر ایدیولوژی اسلام به انجام برساند، مورد نظارت و بررسی قرار دهد».<ref>مطهری٬ پیرامون انقلاب اسلامی، صدار٬ ص۸۵. (جهت آگاهی و مطالعه بیشتر رک : کتاب اندیشه سیاسی آیت الله مطهری نوشته نجف لک زایی. )</ref>
===فرهنگی غربی===
به گفته برخی نویسندگان مطهری به فرهنگ غربی و رشته‌های مختلف آن مثل فلسفه، روانشناسی، جامعه شناسی و اقتصاد آشنا بود به همین علت تمام شبهات را جواب می‌داد.<ref>سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۰ش، ص۵۰.</ref>


===تحریفات عاشورا===
===تحریفات عاشورا===
خط ۱۰۰: خط ۱۰۳:
مطهری کتاب [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]] را با نگاهی انتقادی به باورهای رایج درباره عاشورا و [[سوگواری|عزاداری‌ها]] و حتی تاریخ عاشورا منتشر کرد. او در کتاب خود برخی از نقل‌های تاریخی معروف مثل [[عروسی قاسم| عروسی قاسم بن حسن]] در [[کربلا]] را نفی کرد؛<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج١٧ ص٩١.</ref> و نیز وجود دختری به نام [[رقیه دختر امام حسین(ع)|رقیه]] را تحریف شمرد.<ref>مطهرى، يادداشت‌هاى استاد مطهرى، ١٣٧٨ش، ج٢، ص٨٠.</ref>
مطهری کتاب [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]] را با نگاهی انتقادی به باورهای رایج درباره عاشورا و [[سوگواری|عزاداری‌ها]] و حتی تاریخ عاشورا منتشر کرد. او در کتاب خود برخی از نقل‌های تاریخی معروف مثل [[عروسی قاسم| عروسی قاسم بن حسن]] در [[کربلا]] را نفی کرد؛<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج١٧ ص٩١.</ref> و نیز وجود دختری به نام [[رقیه دختر امام حسین(ع)|رقیه]] را تحریف شمرد.<ref>مطهرى، يادداشت‌هاى استاد مطهرى، ١٣٧٨ش، ج٢، ص٨٠.</ref>


او معتقد بود که باور مردم نسبت به [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] گرفتار تحریف معنوی شده و بیشتر مردم به جای الگوگیری از [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] معتقد شده‌اند که امام حسین فدا شده تا آنها به [[بهشت]] بروند.
===مساله حجاب===
برخی از محققان می‌گویند مطهری موضوع پوشش زن را به عنوان یک مسئله بررسی کرده است.<ref>سوزنچی، [https://www.mehrnews.com/news/3578620 فلسفه حجاب از دیدگاه مطهری]، خبرگزاری مهر.</ref>
مسأله پوشش زن فقط درباره این نیست که او در اجتماع چطور ظاهر شود، بلکه مربوط به این است که آیا مردان باید حق داشته باشند از زنان بدون هیچ قید و شرطی استفاده کنند یا نه. در واقع، باید بررسی شود که آیا احترام و حقوق زنان باید حفظ شود یا خیر
اسلام كه به روح مسائل مى‏نگرد جواب مى‏دهد: خير، مردان فقط در محيط خانوادگى و در كادر قانون ازدواج و همراه با يك سلسله تعهدات سنگين مى‏توانند از زنان به عنوان همسران قانونى كامجويى كنند، اما در محيط اجتماع استفاده از زنان‏ بيگانه ممنوع است. و زنان نيز از اينكه مردان را در خارج از كانون خانوادگى كامياب سازند به هر صورت و به هر شكل ممنوع مى‏باشند


===مساله حجاب===
پوشش زن در اسلام اين است كه زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه‌‏گرى و خودنمايى نپردازد.ص431
مطهری در کتاب مساله حجاب با نگاهی سهل‌گیرتر نسبت به [[حجاب]] اظهار نظر کرده است و همین باعث شد تا برخی از علمای سنتی او را مورد انتقاد قرار دهند. مطهری خود برخی از این انتقادات را در چاپ‌های بعدی کتاب منتشر کرد.


===نقد روحانیت===
===نقد روحانیت===
خط ۱۱۰: خط ۱۱۵:
===اختلاف با شریعتی===
===اختلاف با شریعتی===
{{همچنین ببینید|علی شریعتی}}
{{همچنین ببینید|علی شریعتی}}
شهید مطهری اولین کسی بود که به هنرمندی و قدرت بیان دکتر شریعتی پی برد و او و پدرش [[محمدتقی شریعتی]] را برای همکاری در [[حسینیه ارشاد]] دعوت کرد. دیدگاه شهید مطهری درباره دکتر شریعتی سیر نزولی داشت؛ یعنی پس از تحولات حسینیه ارشاد و انتشار آثار دکتر شریعتی، از خوش‌بینی و امیدواری به آینده او، به بدبینی و ناامیدی تنازل کرد. ولی شهید مطهری به خاطر اینکه رژیم شاه بهره‌برداری نکند، هیچگاه علنا اظهار نظر نمی‌کرد بلکه امیدوار بود که وی را به اصلاح آثارش ترغیب کند و تا حدی نیز موفق شد؛ حتی دکتر شریعتی قول اصلاح آثار خود را داده بود. بعد از اینکه شریعتی در [[۲۹ خرداد]] ۱۳۵۶ در لندن از دنیا رفت به دنبال بحث‌هایی که در مورد آثار او در جامعه مطرح بود، در [[آذر]] ۱۳۵۶ اعلامیه‌ای با امضای مطهری و [[مهدی بازرگان|مهندس بازرگان]] منتشر شد که در آن ضمن اشاره به نقاط مثبت آثار او، نقاط منفی آثار وی نیز تذکر داده شده بود.<ref>رجوع کنید به: سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۲۲۹ـ۲۰۸.</ref>


[[سید هادی خسروشاهی]] تاریخ نگار شیعه‌؛ گفته است مهمترین اختلاف مطهری و شریعتی در مورد فلسفه تاریخ بوده است.<ref>خسروشاهی،[https://motahari.org/3527-2/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C/ دیدگاه استاد درباره شریعتی]، سایت انتشارات صدرا.</ref>
به نقل از [[علی احمدی میانجی]] فقیه شیعه؛ مطهری گفته است آمریکا برای ترویج اسلام منهای روحانیت کسی بهتر از شریعتی را پیدا نکرده است.<ref>احمدی میانجی،[https://motahari.org/3527-2/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C/ دیدگاه استاد درباره شریعتی]، سایت انتشارات صدرا.</ref>
==آثار مکتوب==
==آثار مکتوب==
{{اصلی|فهرست آثار مرتضی مطهری}}
{{اصلی|فهرست آثار مرتضی مطهری}}
confirmed
۷۲۴

ویرایش