نهضت تنباکو: تفاوت میان نسخه‌ها
←ماجرا
جز (تمیزکاری) |
(←ماجرا) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==ماجرا== | ==ماجرا== | ||
{{قاجار}} | {{قاجار}} | ||
در سدۀ ۱۳ق/۱۹م، ایران صحنۀ رقابت‌های سیاسی و اقتصادی میان دو دولت [[روسیه]] تزاری و [[انگلیس]] بود. هر یک از دو دولت نیرومند می‌کوشیدند با گرفتن امتیازها و انحصارهای | در سدۀ ۱۳ق/۱۹م، ایران صحنۀ رقابت‌های سیاسی و اقتصادی میان دو دولت [[روسیه]] تزاری و [[انگلیس]] بود. هر یک از دو دولت نیرومند می‌کوشیدند با گرفتن امتیازها و انحصارهای گوناگون همچون امتیاز کشتی رانی، امتیاز راه آهن، امتیاز تلگرافخانه نفوذ خود را در [[ایران]] گسترش دهند.<ref>نک: بهار، میراث خوار استعمار، صص۵۱۲-۵۱۵؛ کدی، تحریم تنباکو در ایران، صص۴۰-۴۵؛ تیموری، تحریم تنباکو، جم.</ref> از جملۀ این امتیازات، انحصار بازرگانی توتون و تنباکو بود که به عرصه‌ای برای ابراز نارضایی عمومی از دستگاه حکومت، و مخالفت اصولی علمای دینی با نفوذ بیگانگان تبدیل شد. | ||
کشت توتون و تنباکو و استعمال دخانیات در ایران از دوران [[شاه عباس اول]] آغاز شد<ref>تیموری، تحریم تنباکو، ص۱۳.</ref> و کم کم به حدی رواج یافت که در زمان [[قاجار]] کالایی پرمصرف محسوب می‌شد.<ref>نک: تیموری، تحریم تنباکو، ص۱۴.</ref> آنتوان کتابچی<ref>نک: ناطق، بازرگانان در داد و ستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، ص۶۵؛ اعتمادالسلطنه، روزنامۀ خاطرات، ص۵۴۰.</ref> و [[محمدحسن اعتماد السلطنه]] اولین کسانی بودند که برای ایجاد محل درآمدی جدید برای دولت به فکر استفاده از انحصار دخانیات افتادند.<ref> (اعتمادالسلطنه، روزنامۀ خاطرات، صص۴۶۱، ۴۷۸.</ref> | کشت توتون و تنباکو و استعمال دخانیات در ایران از دوران [[شاه عباس اول]] آغاز شد<ref>تیموری، تحریم تنباکو، ص۱۳.</ref> و کم کم به حدی رواج یافت که در زمان [[قاجار]] کالایی پرمصرف محسوب می‌شد.<ref>نک: تیموری، تحریم تنباکو، ص۱۴.</ref> آنتوان کتابچی<ref>نک: ناطق، بازرگانان در داد و ستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، ص۶۵؛ اعتمادالسلطنه، روزنامۀ خاطرات، ص۵۴۰.</ref> و [[محمدحسن اعتماد السلطنه]] اولین کسانی بودند که برای ایجاد محل درآمدی جدید برای دولت به فکر استفاده از انحصار دخانیات افتادند.<ref> (اعتمادالسلطنه، روزنامۀ خاطرات، صص۴۶۱، ۴۷۸.</ref> | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
شاید صریح‌ترین و دقیق‌ترین کلام در این باره گزارش لاسلز، وزیر مختار انگلستان در تهران، باشد که در همان روزها در توضیح علل نهضت، به سالیسبوری، نخست وزیر انگلستان نوشته است: | شاید صریح‌ترین و دقیق‌ترین کلام در این باره گزارش لاسلز، وزیر مختار انگلستان در تهران، باشد که در همان روزها در توضیح علل نهضت، به سالیسبوری، نخست وزیر انگلستان نوشته است: | ||
::: «کسانی که مدت زیادی در ایران اقامت دارند، به من گفته‌اند که آنان از این تنفیذ قدرت ملایان [روحانیون]، هم از جهت مخالفت با دولت و هم از جهت اطاعت بی‌چون و چرای مردم از اوامر آنان در موردی که شرع آن را حرام شمرده، دچار شگفتی شده‌اند... برای من توضیح داده‌اند که اگر نارضایی عمومی که بر سراسر ایران مستولی است، نبود، محال بود که ملایان [روحانیون] چنین قدرتی را کسب کنند. همین نارضایی مردم را بدان جا رهنمون شد که امیدوار شوند با پیروی از ملایان [روحانیون] برای ظلم و جوری که بی‌گمان بر آنان می‌رود، درمانی پیدا خواهد شد...».<ref>نک: کدی، تحریم تنباکو در ایران، ص۱۳۰.</ref> | :::«کسانی که مدت زیادی در ایران اقامت دارند، به من گفته‌اند که آنان از این تنفیذ قدرت ملایان [روحانیون]، هم از جهت مخالفت با دولت و هم از جهت اطاعت بی‌چون و چرای مردم از اوامر آنان در موردی که شرع آن را حرام شمرده، دچار شگفتی شده‌اند... برای من توضیح داده‌اند که اگر نارضایی عمومی که بر سراسر ایران مستولی است، نبود، محال بود که ملایان [روحانیون] چنین قدرتی را کسب کنند. همین نارضایی مردم را بدان جا رهنمون شد که امیدوار شوند با پیروی از ملایان [روحانیون] برای ظلم و جوری که بی‌گمان بر آنان می‌رود، درمانی پیدا خواهد شد...».<ref>نک: کدی، تحریم تنباکو در ایران، ص۱۳۰.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||