confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
ترجمه قرآن (الهی قمشه‌ای): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (تمیزکاری) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| وبسایت ناشر = | | وبسایت ناشر = | ||
| محل نشر = | | محل نشر = | ||
| تاریخ نشر =۱۳۲۳ش (چاپ اول) | | تاریخ نشر =[[سال ۱۳۲۳ هجری شمسی|۱۳۲۳ش]] (چاپ اول) | ||
| مجموعه = | | مجموعه = | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| مشخصات نشر = | | مشخصات نشر = | ||
}} | }} | ||
'''ترجمه قرآن''' توسط [[مهدی الهی قمشه‌ای|مهدی الهی قُمشه‌ای]] پرتیراژترین و مشهورترین ترجمه قرآن به زبان فارسی شمرده می‌شود. الهی قمشه‌ای را آغازگر ترجمه آزاد دانسته‌اند که در این نوع ترجمه، تفسیر در متنِ ترجمه آمیخته است. نثر ترجمه قمشه‌ای را روان، شیوا و همه‌فهم توصیف کرده‌اند. این ترجمه برای نخستین بار در سال ۱۳۲۳ش به چاپ رسید. | '''ترجمه قرآن''' توسط [[مهدی الهی قمشه‌ای|مهدی الهی قُمشه‌ای]] پرتیراژترین و مشهورترین [[ترجمه قرآن]] به زبان فارسی شمرده می‌شود. الهی قمشه‌ای را آغازگر ترجمه آزاد دانسته‌اند که در این نوع ترجمه، تفسیر در متنِ ترجمه آمیخته است. نثر ترجمه قمشه‌ای را روان، شیوا و همه‌فهم توصیف کرده‌اند. این ترجمه برای نخستین بار در سال ۱۳۲۳ش به چاپ رسید. | ||
ترجمه الهی قمشه‌ای با وجود شهرتی که دارد، بنا به گفته محققان ترجمه قرآن، غلط‌های علمی و اشکالات ادبیِ فراوانی دارد که همین باعث شده نقدهای زیادی بر این ترجمه نوشته شود. [[بهاءالدین خرمشاهی]]، مترجم قرآن، در نقدی مفصل، ۱۲۰ ایراد از این ترجمه گرفته است. عدم توجه به مفرد و جمع بودن ضمایر، عدم وحدت در معادل‌ها، تغییر ساختار و قالب واحدهای دستور زبانی، نقص ویرایشی و ضعف ادبی از جمله ایراداتی است که بر این ترجمه گرفته شده است. | ترجمه الهی قمشه‌ای با وجود شهرتی که دارد، بنا به گفته محققان ترجمه قرآن، غلط‌های علمی و اشکالات ادبیِ فراوانی دارد که همین باعث شده نقدهای زیادی بر این ترجمه نوشته شود. [[بهاءالدین خرمشاهی]]، مترجم قرآن، در نقدی مفصل، ۱۲۰ ایراد از این ترجمه گرفته است. عدم توجه به مفرد و جمع بودن ضمایر، عدم وحدت در معادل‌ها، تغییر ساختار و قالب واحدهای دستور زبانی، نقص ویرایشی و ضعف ادبی از جمله ایراداتی است که بر این ترجمه گرفته شده است. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==معرفی و جایگاه== | ==معرفی و جایگاه== | ||
ترجمه قرآن اثر مهدی الهی قمشه‌ای را آغازگر عصر ترجمه آزاد شمرده‌اند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۸؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۸.</ref> جایگاه این ترجمه را در تأسیس ترجمهٔ بروز و روان قرآن به نثر معیار مهم تلقی کرده‌اند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۲۰.</ref> محققان ترجمه قرآن گفته‌اند قمشه‌ای بر خلاف روش ترجمه تحت‌اللفظی (ترجمه واژه به واژه) که پیش از او مرسوم بود، ترجمه‌ای نوین<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۵.</ref> با نثری شیوا ارائه داد.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۸.</ref> ترجمه قمشه‌ای به سبب اینکه افزوده‌های تفسیری با متن آمیخته است، ترجمه آزاد شناخته می‌شود.<ref>بستانی، و حویدر، «الهی قمشه‌ای و ترجمه قرآن»، ص۲۵.</ref> [[بهاءالدین خرمشاهی]] این ترجمه را به سبب متن تفسیری‌اش روان‌تر و خوش‌خوان‌تر از ترجمه‌های پیش از خود دانسته است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۸.</ref> | ترجمه قرآن اثر [[مهدی الهی قمشه‌ای]] را آغازگر عصر ترجمه آزاد شمرده‌اند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۸؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۸.</ref> جایگاه این ترجمه را در تأسیس ترجمهٔ بروز و روان قرآن به نثر معیار مهم تلقی کرده‌اند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۲۰.</ref> محققان [[ترجمه قرآن]] گفته‌اند قمشه‌ای بر خلاف روش ترجمه تحت‌اللفظی (ترجمه واژه به واژه) که پیش از او مرسوم بود، ترجمه‌ای نوین<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۵.</ref> با نثری شیوا ارائه داد.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۸.</ref> ترجمه قمشه‌ای به سبب اینکه افزوده‌های تفسیری با متن آمیخته است، ترجمه آزاد شناخته می‌شود.<ref>بستانی، و حویدر، «الهی قمشه‌ای و ترجمه قرآن»، ص۲۵.</ref> [[بهاءالدین خرمشاهی]] این ترجمه را به سبب متن تفسیری‌اش روان‌تر و خوش‌خوان‌تر از ترجمه‌های پیش از خود دانسته است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۸.</ref> | ||
قلم روان و رَسا، که فهم عبارات قرآنی را آسان کرده،<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۵.</ref> و توضیحات کوتاه میان پرانتز، که فهم آیه را روشن می‌کند، از ویژگی‌های مثبت ترجمه قمشه‌ای شمرده شده است.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه ای»، ص۱۵۰.</ref> این ترجمه با توجه به این ویژگی‌های مثبت و هم از نظر متن تفسیری‌اش با استقبال زیادی مواجه شده است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3470392/نظر-کارشناسان-در-مورد-ترجمه-الهی‌قمشه‌ای نظر کارشناسان در مورد ترجمه الهی قمشه‌ای]»، ایکنا.</ref> محققان ترجمه قرآن این ترجمه را با وجود شهرت و محبوبیتش دارای غلط‌های زیاد علمی و معنایی دانسته‌اند.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۸؛ بستانی، و حویدر، «الهی قمشه‌ای و ترجمه قرآن»، ص۲۳.</ref> | قلم روان و رَسا، که فهم عبارات قرآنی را آسان کرده،<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۵.</ref> و توضیحات کوتاه میان پرانتز، که فهم آیه را روشن می‌کند، از ویژگی‌های مثبت ترجمه قمشه‌ای شمرده شده است.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه ای»، ص۱۵۰.</ref> این ترجمه با توجه به این ویژگی‌های مثبت و هم از نظر متن تفسیری‌اش با استقبال زیادی مواجه شده است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3470392/نظر-کارشناسان-در-مورد-ترجمه-الهی‌قمشه‌ای نظر کارشناسان در مورد ترجمه الهی قمشه‌ای]»، ایکنا.</ref> محققان ترجمه قرآن این ترجمه را با وجود شهرت و محبوبیتش دارای غلط‌های زیاد علمی و معنایی دانسته‌اند.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۸؛ بستانی، و حویدر، «الهی قمشه‌ای و ترجمه قرآن»، ص۲۳.</ref> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==مترجم== | ==مترجم== | ||
{{نوشتار اصلی|مهدی الهی قمشه‌ای}} | {{نوشتار اصلی|مهدی الهی قمشه‌ای}} | ||
محمدمهدی الهی قمشه‌ای (۱۲۸۰-[[۱۳۵۲ش]])، ملقّب به مُحی‌الدین، حکیم، [[عرفان نظری|عارف]]، شاعر و مترجم [[قرآن]] و [[صحیفه سجادیه]] است.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۸، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref> الهی قمشه‌ای علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، آثاری در زمینه‌های فلسفه و حکمت و سایر علوم اسلامی نگاشته است.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۴۹.</ref> | محمدمهدی الهی قمشه‌ای (۱۲۸۰-[[۱۳۵۲ش]])، ملقّب به مُحی‌الدین، حکیم، [[عرفان نظری|عارف]]، شاعر و مترجم [[قرآن]] و [[صحیفه سجادیه]] است.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۸، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref> الهی قمشه‌ای علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، آثاری در زمینه‌های فلسفه و حکمت و سایر علوم اسلامی نگاشته است.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۴۹.</ref> | ||
==نقد و ایرادها== | ==نقد و ایرادها== | ||
بر ترجمه الهی قمشه‌ای نقدهایی نگاشته شده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۱.</ref> [[ابوالقاسم پاینده]] و [[حسین استادولی]]، مترجم قرآن، از مشهورترین افرادی هستند که ترجمه قمشه‌ای را مورد نقد قرار دادند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۱.</ref> [[بهاءالدین | بر ترجمه الهی قمشه‌ای نقدهایی نگاشته شده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۱.</ref> [[ابوالقاسم پاینده]] و [[حسین استادولی]]، مترجم قرآن، از مشهورترین افرادی هستند که ترجمه قمشه‌ای را مورد نقد قرار دادند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۱.</ref> [[بهاءالدین خرمشاهی]] که ترجمه الهی قمشه‌ای را مقبول‌ترين ترجمه‌ی قرآن در عصر جدید و پر اشتباه‌ترین دانسته <ref>سایت راسخون،https://rasekhoon.net/article/show/938059</ref>، نیز در حدود هشتاد صفحه در قطع وزیری که مفصل‌ترین نقد محسوب می‌شود ۱۲۰ ایراد بر این ترجمه گرفته است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۶.</ref> گفته شده الهی قمشه‌ای از اصول علمی و نظری ترجمه قرآن چندان آگاه نبوده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای» ص۲۰.</ref> در یکی از نقدها به ترجمه وی بیان شده که به سبب آمیخته‌بودن افزوده‌های تفسیری در متن، جداسازی یا به درون پرانتز و قلاب بردن آن، و ویرایش اساسی این ترجمه ممکن نیست.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۲۰.</ref> از جمله ایرادهایی که بر این ترجمه گرفته‌اند عبارت است از:<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۸.</ref>{{ستون|۲}} | ||
*بی‌دقتی: مانند عدم توجه به ضمایر مفرد یا جمع<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۵۰.</ref> و مذکر و مؤنث بودن آن. و بی‌توجهی به معلوم و مجهول بودن اَفعال.<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۹.</ref> | *بی‌دقتی: مانند عدم توجه به ضمایر مفرد یا جمع<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۵۰.</ref> و مذکر و مؤنث بودن آن. و بی‌توجهی به معلوم و مجهول بودن اَفعال.<ref>بیات مختاری، «نقد: کفایت‌ها و کاستی‌های ترجمه استاد الهی قمشه‌ای»، ص۹۹.</ref> | ||
*ضعف ادبی: مانند اینکه صفت و موصوف به صورت مضاف و مضاف‌الیه معنا است.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه ای»،ص۱۵۰ و ۱۵۱.</ref> | *ضعف ادبی: مانند اینکه صفت و موصوف به صورت مضاف و مضاف‌الیه معنا است.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه ای»،ص۱۵۰ و ۱۵۱.</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
==ویرایش و چاپ‌ها== | ==ویرایش و چاپ‌ها== | ||
نخستین چاپ ترجمه الهی قمشه‌ای در سال ۱۳۲۳ش انجام گرفته و از سوی [[کتاب‌فروشی اسلامیه]] منتشر شده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۸.</ref> این ترجمه برای اول بار در تاریخ ترجمه فارسی، شاید به اقتباس از بعضی ترجمه‌های اروپایی قرآن کریم، به صورت صفحه به صفحه، نه زیرنویس، یا بین سطرها، چاپ شده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۸.</ref> این ترجمه به علت اینکه مترجم آن حق‌التألیف نمی‌گرفت، به دست ناشران مختلفی به چاپ رسید و به صدها چاپ رسیده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۹.</ref> با توجه به اینکه هر ناشر در این ترجمه اِعمال سلیقه کرده است نسخه‌های مختلف آن با یکدیگر هماهنگ نیست.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3470392/نظر-کارشناسان-در-مورد-ترجمه-الهی‌قمشه‌ای نظر کارشناسان در مورد ترجمه الهی قمشه‌ای]»، ایکنا.</ref> در سال ۱۳۹۴ش طبق یک خبر غیررسمی ممنوعیت چاپ قرآن با ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد که واکنش‌های مثبت و منفی زیادی را در پی داشت.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3470392/نظر-کارشناسان-در-مورد-ترجمه-الهی‌قمشه‌ای نظر کارشناسان در مورد ترجمه الهی قمشه‌ای]»، ایکنا؛ «[https://www.khabaronline.ir/news/497873/چرا-باید-چاپ-ترجمۀ-قرآن-حکیم-الهی-قمشه-ای-ممنوع-شود چرا باید چاپ ترجمۀ قرآن حکیم الهی قمشه‌ای ممنوع شود؟]»، خبرآنلاین.</ref> | نخستین چاپ ترجمه الهی قمشه‌ای در [[سال ۱۳۲۳ هجری شمسی|سال ۱۳۲۳ش]] انجام گرفته و از سوی [[کتاب‌فروشی اسلامیه]] منتشر شده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۸.</ref> این ترجمه برای اول بار در تاریخ ترجمه فارسی، شاید به اقتباس از بعضی ترجمه‌های اروپایی قرآن کریم، به صورت صفحه به صفحه، نه زیرنویس، یا بین سطرها، چاپ شده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۸.</ref> این ترجمه به علت اینکه مترجم آن حق‌التألیف نمی‌گرفت، به دست ناشران مختلفی به چاپ رسید و به صدها چاپ رسیده است.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۹.</ref> با توجه به اینکه هر ناشر در این ترجمه اِعمال سلیقه کرده است نسخه‌های مختلف آن با یکدیگر هماهنگ نیست.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3470392/نظر-کارشناسان-در-مورد-ترجمه-الهی‌قمشه‌ای نظر کارشناسان در مورد ترجمه الهی قمشه‌ای]»، ایکنا.</ref> در سال ۱۳۹۴ش طبق یک خبر غیررسمی ممنوعیت چاپ قرآن با ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد که واکنش‌های مثبت و منفی زیادی را در پی داشت.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3470392/نظر-کارشناسان-در-مورد-ترجمه-الهی‌قمشه‌ای نظر کارشناسان در مورد ترجمه الهی قمشه‌ای]»، ایکنا؛ «[https://www.khabaronline.ir/news/497873/چرا-باید-چاپ-ترجمۀ-قرآن-حکیم-الهی-قمشه-ای-ممنوع-شود چرا باید چاپ ترجمۀ قرآن حکیم الهی قمشه‌ای ممنوع شود؟]»، خبرآنلاین.</ref> | ||
از ویرایش‌هایی که بر این ترجمه انجام گرفته، ویرایش [[حسین الهی قمشه‌ای]]، فرزند الهی قمشه‌ای، است که توسط انتشارات امبیرکبیر به چاپ رسیده است؛ اما گفته شده این ویرایش در حد اصلاح بعضی الفاظ و غلط‌های خیلی مشهور است و ویرایشی اساسی نیست.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۵۳.</ref> همچنین برخی چاپ‌های دیگر این ترجمه مانند چاپ انتشارات اوقاف در سال ۱۳۶۹ش که مورد تأیید حسین الهی قمشه‌ای بوده و نیز ویرایش [[محمدباقر بهبودی]](۱۳۰۷ـ۱۳۹۳ش) پژوهشگر دینی، و دیگران، هیچکدام ویرایشی کامل که از غلط‌های فراوان این ترجمه کاسته باشد شمرده نمی‌شوند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۹.</ref> | از ویرایش‌هایی که بر این ترجمه انجام گرفته، ویرایش [[حسین الهی قمشه‌ای]]، فرزند الهی قمشه‌ای، است که توسط انتشارات امبیرکبیر به چاپ رسیده است؛ اما گفته شده این ویرایش در حد اصلاح بعضی الفاظ و غلط‌های خیلی مشهور است و ویرایشی اساسی نیست.<ref>استادولی، «گزارشی از ویرایش جدید و کامل ترجمه قرآن شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۱۵۳.</ref> همچنین برخی چاپ‌های دیگر این ترجمه مانند چاپ انتشارات اوقاف در سال ۱۳۶۹ش که مورد تأیید حسین الهی قمشه‌ای بوده و نیز ویرایش [[محمدباقر بهبودی]](۱۳۰۷ـ۱۳۹۳ش) پژوهشگر دینی، و دیگران، هیچکدام ویرایشی کامل که از غلط‌های فراوان این ترجمه کاسته باشد شمرده نمی‌شوند.<ref>خرمشاهی، «نقد ترجمهٔ شادروان مهدی الهی قمشه‌ای»، ص۹.</ref> | ||