Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱
ویرایش
آیه مودت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←متن و ترجمه آیه) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| آیات مرتبط= | | آیات مرتبط= | ||
}} | }} | ||
'''آیه مَوَدَّت''' بخشی از [[آیه]] ۲۳ [[سوره شوری]] است که پاداش | '''آیه مَوَدَّت''' بخشی از [[آیه]] ۲۳ [[سوره شوری]] است که پاداش رسالت پیامبر اکرم(ص) را تنها [[مودت اهلبیت(ع)|دوستی و محبت اهلبیت وی]] معرفی می‌کند و به‌گفته مفسران شیعه، دلالت بر فضیلت اهلبیت پیامبر(ص) دارد. بنابر [[حدیث|روایات]] نقل شده از مفسران شیعه و اهل سنت، آیه مودت زمانی نازل شد که پس از [[هجرت به مدینه|هجرت پیامبر به مدینه]]، گروهی از [[انصار]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] خواستند، در صورت نیاز از اموال آنان استفاده کند. | ||
عالمان [[شیعه]] و برخی از [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] به‌استناد روایاتی گفته‌اند که منظور از «القربی» در این آیه، [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهلبیت پیامبر(ص)]]، یعنی [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] و [[امامان شیعه]] از نسل آنها هستند. به‌گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، فلسفه سفارش پیامبر به محبت و مودت اهلبیت(ع)، ارجاع مردم به آنان برای آگاهی از معانی و [[تفسیر قرآن]] و دین بوده است. | |||
==متن و ترجمه آیه== | |||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
|عرض=65 | |عرض=65 | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۲: | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
آیه مودت از جمله آیاتی است که به باور [[شیعیان]] درباره فضیلت | آیه مودت از جمله آیاتی است که به باور [[شیعه|شیعیان]] درباره فضیلت اهلبیت پیامبر(ص) و موقعیت ویژه آنان نازل شده و حاکی از لزوم محبت ورزیدن به آنها است.<ref>بابایی، «پژوهشی در آیه مودّت»، ص۶۳.</ref> همچنین برخی این آیه را از جمله دلایل امامت حضرت علی(ع) شمرده‌‌اند.<ref>علامه حلی، نهج الحق، دارالکتب اللبنانی، ص۱۷۵.</ref> | ||
==معنای واژگان== | ==معنای واژگان== | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۸: | ||
==شأن نزول== | ==شأن نزول== | ||
[[شیعه|مفسران شیعه]]<ref>برای نمونه رجوع کنید: ابوحمزه ثمالی، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۲۹۴؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۴۴؛ حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۸۷.</ref> و [[ | [[شیعه|مفسران شیعه]]<ref>برای نمونه رجوع کنید: ابوحمزه ثمالی، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۲۹۴؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۴۴؛ حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۸۷.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]<ref>برای نمونه رجوع کنید: آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۳۸؛ دروزة، التفسیر الحدیث، قاهره، ۱۳۸۳ق، ج۴، ص۴۵۷.</ref> به نقل از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] آورده‌اند، پس از [[هجرت به مدینه|هجرت پیامبر(ص) به مدینه]] و استحکام پایههای [[اسلام]]، گروهی از [[انصار]] از پیامبر(ص) خواستند در صورت بروز مشکلات مالی از اموال آنها بدون هیچ قید و شرطی استفاده کند که آیه مودت نازل شد و مزد رسالت را فقط [[مودت اهلبیت(ع)|مودت اهل بیت پیامبر]] دانست. | ||
==مصادیق قربی== | ==مصادیق قربی== | ||
عالمان شیعه با استناد به | |||
*[[امام حسن(ع)]] پس از | === دیدگاه شیعه === | ||
*از [[امام سجاد(ع)]] راجع به | عالمان شیعه با استناد به روایاتی معتقدند که منظور از «القربی» در آیه مودت، [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت پیامبر(ص)]]، یعنی [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و یازده [[امامت|امام]] از نسل آنها هستند و طبق این تفسیر، مراد از «المَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی»، دوست داشتن اهلبیت رسول خدا(ص) است.<ref>برای نمونه رجوع کنید: فرات کوفی، تفسیر فرات کوفی، ۱۴۱۰ق، ص۱۹۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۴۴؛ حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۷۲و ۵۷۳.</ref> به‌گفته [[فضل بن حسن طبرسی]]، روایات متواتری که از طریق شیعه و اهل‌سنت درباره وجوب محبت اهلبیت(ع) نقل شده، این تفسیر را تأیید می‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۴۴.</ref> همچنین احادیث متعددی از [[چهارده معصوم|معصومان(ع)]] در تفسیر آیه در این باره صادر شده است؛ از جمله: | ||
*از [[امام باقر(ع)]] نقل شده است که | *[[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] پس از شهادت پدرش امام علی(ع)، برای مردم [[خطبه]] خواند و در ضمن آن فرمود: ما از اهلبیت و خاندانی هستیم که [[خدا|خداوند]] محبت آنها را بر هر [[مسلمان|مسلمانی]] [[واجب]] کرد؛ آنجا که می‌فرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی...»<ref>علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر، ۱۴۰۹ق، ص۳۲۸.</ref> | ||
*از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] راجع به آیه مودّت سوال شد و امام(ع) فرمود: مراد از این آیه دوست داشتن ما اهلبیت پیامبر(ص) است.<ref>کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۹۲.</ref> | |||
*از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است که ائمه معصومین مصداق آیه مودت هستند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۱۳، ح۷.</ref> | |||
===دیدگاه اهل‌سنت=== | ===دیدگاه اهل‌سنت=== | ||
عالمان اهل‌سنت در تفسیر مصادیق «قربی» اختلاف‌نظر دارند؛ [[حاکم حسکانی]] از محدثان اهل‌سنت در قرن پنجم | عالمان اهل‌سنت در تفسیر مصادیق «قربی» اختلاف‌نظر دارند؛ [[حاکم حسکانی]] از محدثان اهل‌سنت در [[قرن پنجم هجری قمری]]، در کتاب [[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شواهد التنزیل]]، هفت روایت را نقل کرده که بر اساس آنها منظور از «القربی» حضرت علی(ع)، فاطمه(س) و [[حسنین|حَسَنَین(ع)]] است،<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۸۹-۱۹۶.</ref> به‌باور زمخشری نیز واژه «قربی» به‌معنای قرابت و خویشاوندی است نه خویشاوند و خویشاوندان،<ref>زمخشری، الکشاف، دارالمعرفه، ج۴، ص۲۱۹.</ref> و بدین ترتیب یعنی خداوند به پیامبر دستور می‌دهد که از قریش بخواهد اگر ایمان نمی‌آورند، حداقل به‌دلیل قرابت و خویشاوندی، با پیامبر دشمنی نکنند.<ref>طبری، جامع البیان، دارالمعرفه، ج۲۵، ص۱۵.</ref> | ||
بنابر آنچه آلوسی، از مفسران اهل‌سنت، ذکر کرده، نظرات دیگری نیز در این باره وجود دارد که مقصود از «قربی» [[آمنه بنت وهب|آمنه]] مادر پیامبر بوده،<ref>آلوسی، روح المعانی، دارالکتب العلمیه، ج۱۳، ص۳۰.</ref> یا آنکه مراد از مودت به قربی، دوستی مسلمانان با خویشان خودشان است؛ یعنی [[صله رحم|صلۀ رحم]].<ref>آلوسی، روح المعانی، دارالکتب العلمیه، ج۱۳، ص۳۱.</ref> | بنابر آنچه آلوسی، از مفسران اهل‌سنت، ذکر کرده، نظرات دیگری نیز در این باره وجود دارد که مقصود از «قربی» [[آمنه بنت وهب|آمنه]] مادر پیامبر بوده،<ref>آلوسی، روح المعانی، دارالکتب العلمیه، ج۱۳، ص۳۰.</ref> یا آنکه مراد از مودت به قربی، دوستی مسلمانان با خویشان خودشان است؛ یعنی [[صله رحم|صلۀ رحم]].<ref>آلوسی، روح المعانی، دارالکتب العلمیه، ج۱۳، ص۳۱.</ref> | ||
==فلسفه مودت اهل بیت== | ==فلسفه مودت اهل بیت== | ||
[[سید محمدحسین طباطبائی]]، از مفسران [[شیعه]]، با اتکا به روایاتی از جمله [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث سفینه]]، دلیل [[وجوب]] مودت و محبت به | [[سید محمدحسین طباطبائی]]، از مفسران [[شیعه]]، با اتکا به روایاتی از جمله [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث سفینه]]، دلیل [[واجب|وجوب]] مودت و محبت به اهلبیت را از این‌رو دانسته است که اهلبیت مرجع علمی مردم قرار گیرند و بدین ترتیب مودت به اهلبیت چیزی جز بقا و تداوم رسالت پیامبر(ص) نیست و گرچه محبت به اهلبیت، «اجر» خوانده شده، اما در حقیقت نفعی است که عاید خود بشر می‌شود، نه آنکه به اهلبیت نفعی رسانده شود.<ref>طباطبایی، المیزان، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ج۱۸، ص۴۶.</ref> همانطور که در آیه ۴۷ [[سوره سبأ]] درخواست اجر در قبال رسالت را به نفع خود مسلمانان می‌داند.<ref>سوره سبأ، آیه ۴۷.</ref> | ||
==تک‌نگاری‌ها== | ==تک‌نگاری‌ها== | ||