پرش به محتوا

محور مقاومت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''محور مقاومت''' یا '''جبهه مقاومت''' عنوانی است برای اشاره به یک ائتلاف منطقه‌ای، شامل نیروهای دولتی و غیردولتی عمدتاً [[شیعه]] است که در کشورهای [[ایران]]، [[سوریه]]، [[عراق]]، [[لبنان]]، [[یمن]] و [[فلسطین]] فعالیت می‌کنند. اهداف محور مقاومت را مبارزه با اشغالگری [[اسرائیل]] و دفاع از آزادی فلسطین، مقابله با نفوذ غرب به‌ویژه [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] در منطقه غرب آسیا، مبارزه با دولت‌های استبدادی و جلوگیری از اقدامات گروه‌های تکفیری مانند [[داعش]] دانسته‌اند. شکل‌گیری محور مقاومت را حاصل توسعه ارزش‌های برآمده از [[انقلاب اسلامی ایران|گفتمان انقلاب اسلامی ایران]] و در نتیجه حمایت [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] از جنبش‌های ضداستبدادی و ضداستعماری می‌دانند.  
'''محور مقاومت''' یا '''جبهه مقاومت''' عنوانی است برای اشاره به یک ائتلاف منطقه‌ای، شامل نیروهای دولتی و غیردولتی عمدتاً [[شیعه]] که در کشورهای [[ایران]]، [[سوریه]]، [[عراق]]، [[لبنان]]، [[یمن]] و [[فلسطین]] فعالیت می‌کنند. اهداف محور مقاومت را مبارزه با اشغالگری [[اسرائیل]] و دفاع از آزادی فلسطین، مقابله با نفوذ غرب به‌ویژه [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] در منطقه غرب آسیا، مبارزه با دولت‌های استبدادی و جلوگیری از اقدامات گروه‌های تکفیری مانند [[داعش]] دانسته‌اند. شکل‌گیری محور مقاومت را حاصل توسعه ارزش‌های برآمده از [[انقلاب اسلامی ایران|گفتمان انقلاب اسلامی ایران]] و در نتیجه حمایت [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] از جنبش‌های ضداستبدادی و ضداستعماری می‌دانند.  


هویت مشترک منطقه‌ای حول ارزش‌ها و هنجارهای مشترک اجتماعی، دینی و فرهنگی و همچنین تأثیرپذیری از [[اسلام سیاسی|گفتمان اسلام سیاسی]] را از ویژگی‌های اصلی محور مقاومت دانسته‌اند که باعث اتحاد اعضای این محور شده است. از راهبردهای اصلی محور مقاومت، افزایش توان نظامی برای مقابله با تهدید‌هایی است که موجودیت این محور را تهدید می‌کند. تقویت جایگاه شیعیان، محدودکردن توسعه‌طلبی‌های رژیم صهیونیستی و شکل‌گیری نظمی نوین در منطقه غرب آسیا، از دستاوردهای اعضای این محور از جمله [[نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه قدس ایران]]، [[حماس]] و [[جنبش جهاد اسلامی فلسطین|جهاد اسلامی]] در فلسطین، [[حشد شعبی|حشدالشعبی عراق]]، [[حزب‌الله لبنان]] و [[جنبش انصارالله یمن|انصارالله یمن]] دانسته شده است.
هویت مشترک منطقه‌ای حول ارزش‌ها و هنجارهای مشترک اجتماعی، دینی و فرهنگی و همچنین تأثیرپذیری از [[اسلام سیاسی|گفتمان اسلام سیاسی]] را از ویژگی‌های اصلی محور مقاومت دانسته‌اند که باعث اتحاد اعضای این محور شده است. از راهبردهای اصلی محور مقاومت، افزایش توان نظامی برای مقابله با تهدید‌هایی است که موجودیت این محور را تهدید می‌کند. تقویت جایگاه شیعیان، محدودکردن توسعه‌طلبی‌های رژیم صهیونیستی و شکل‌گیری نظمی نوین در منطقه غرب آسیا، از دستاوردهای اعضای این محور از جمله [[نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه قدس ایران]]، [[حماس]] و [[جنبش جهاد اسلامی فلسطین|جهاد اسلامی]] در فلسطین، [[حشد شعبی|حشدالشعبی عراق]]، [[حزب‌الله لبنان]] و [[جنبش انصارالله یمن|انصارالله یمن]] دانسته شده است.
خط ۶: خط ۶:


==جایگاه==
==جایگاه==
محور مقاومت (به انگلیسی Axis of resistance) اتحادی منطقه‌ای، حاصل توسعه گفتمان [[انقلاب اسلامی ایران]] در [[جهان اسلام]] محسوب می‌شود که به‌گفته پژوهشگران سیاسی، معادلات حاکم بر منطقه غرب آسیا را دچار دگرگونی کرده<ref>خواجه سروی و سوری، «جمهوری اسلامی ایران، محور مقاومت و شکل‌دهی به نظم منطقه‌ای غرب آسیا»، ص۴۱؛ قاسمی، «ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، ص ۲۸، شیرودی و همکاران، «گفتمان مقاومت و تأثیر آن بر نظم امنیتی غرب آسیا...»، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> و به شکل‌گیری نظم نوینی در این منطقه منجر شده است.<ref>ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۹۴.</ref> حمایت [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] از جنبش‌ها و حرکت‌های ضداستعماری و ضداستبدادی، و همچنین حمایت از [[بیداری اسلامی|مسئله بیداری اسلامی]] در سال‌های اخیر را باعث توسعه محور مقاومت، تقویت [[شیعه|شیعیان]] و ارتقای امنیت ایران و منطقه دانسته‌اند.<ref>قاسمی، ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، ص ۲۹.</ref>
محور مقاومت (به انگلیسی Axis of resistance) اتحادی منطقه‌ای، حاصل توسعه گفتمان [[انقلاب اسلامی ایران]] در [[جهان اسلام]] محسوب می‌شود که به‌گفته پژوهشگران سیاسی، معادلات حاکم بر منطقه غرب آسیا را دچار دگرگونی کرده<ref>خواجه سروی و سوری، «جمهوری اسلامی ایران، محور مقاومت و شکل‌دهی به نظم منطقه‌ای غرب آسیا»، ص۴۱؛ قاسمی، «ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، ص ۲۸، شیرودی و همکاران، «گفتمان مقاومت و تأثیر آن بر نظم امنیتی غرب آسیا...»، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> و به شکل‌گیری نظم نوینی در این منطقه منجر شده است.<ref>ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۹۴.</ref> حمایت [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] از جنبش‌ها و حرکت‌های ضداستعماری و ضداستبدادی، و همچنین حمایت از [[بیداری اسلامی|مسئله بیداری اسلامی]] را باعث توسعه محور مقاومت، تقویت [[شیعه|شیعیان]] و ارتقای امنیت ایران و منطقه دانسته‌اند.<ref>قاسمی، ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، ص ۲۹.</ref>


پژوهشگران سیاسی آنچه محور مقاومت خوانده می‌شود را تحت‌تأثیر آثار و نتایج هنجاری برآمده از [[انقلاب اسلامی ایران]] در جهان خارج می‌دانند که تلاش دارد سلطه قدرت‌های بزرگ را در سیاست بین‌الملل مورد انتقاد قرار دهد.<ref>ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۹۴؛ پوستین‌چی و متقی، «زبان سیاسی مقاومت اسلامی در سیاست بین‌الملل»، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> به گفته آنان، نمادهای انقلاب، مقاومت و هویت در دوران [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] شکل گرفت و پس از جنگ در فرآیند صدور انقلاب، در [[بیداری اسلامی|جنبش‌های بیداری اسلامی]]، انعکاس منطقه‌ای و بین‌المللی یافت.<ref>پوستین‌چی و متقی، «زبان سیاسی مقاومت اسلامی درسیاست بین‌الملل»، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref>
پژوهشگران سیاسی آنچه محور مقاومت خوانده می‌شود را تحت‌تأثیر آثار و نتایج هنجاری برآمده از انقلاب اسلامی ایران در جهان خارج می‌دانند که تلاش دارد سلطه قدرت‌های بزرگ را در سیاست بین‌الملل مورد انتقاد قرار دهد.<ref>ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۹۴؛ پوستین‌چی و متقی، «زبان سیاسی مقاومت اسلامی در سیاست بین‌الملل»، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> به گفته آنان، نمادهای انقلاب، مقاومت و هویت در دوران [[جنگ عراق علیه ایران]] شکل گرفت و پس از جنگ در فرآیند [[صدور انقلاب]]، در جنبش‌های بیداری اسلامی، انعکاس منطقه‌ای و بین‌المللی یافت.<ref>پوستین‌چی و متقی، «زبان سیاسی مقاومت اسلامی درسیاست بین‌الملل»، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref>


قدرت‌گیری [[شیعه|شیعیان]] در منطقه غرب آسیا،<ref>عباسی و محمودزاده، «تحلیلی بر حمایت ایدئولوژیک ایران از محور مقاومت در غرب آسیا»، ص۱۱۷.</ref> تقویت آرمان [[فلسطین]] و احقاق حقوق آنها، مقابله با برتری‌طلبی برخی قدرت‌های منطقه‌ای، تأمین عزت نظام جمهوری اسلامی ایران،<ref>عرب‌ عامری و امامی، «عزت‌طلبی به مثابه سیاست خارجی چارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی ایران و محور مقاومت»، ص۱۰۴-۱۰۵؛ باقری و همکاران، «تبیین منافع ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران در اتحاد موسوم به محور مقاومت»، ص۱۱-۱۷.</ref> سقوط برخی از رژیم‌های دیکتاتوری در منطقه،<ref>قاسمی، ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، ص ۲۹.</ref> افول هژمونی [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] در [[خاورمیانه|منطقه خاورمیانه]]، به چالش کشیده شدن مذاکرات سازش با [[اسرائیل|رژیم صهیونیستی]]، بیرون راندن اسرائیل از جنوب لبنان و شکست این ر‌ژیم در [[جنگ ۳۳ روزه|جنگ‌های ۳۳]] و [[جنگ ۲۲ روزه|۲۲ روزه]]، و مقاومت در برابر جنایات گروه‌های تکفیری مانند [[داعش]] را از نتایج تقویت حضور محور مقاومت در منطقه غرب آسیا دانسته‌اند.<ref>محمودی رجا و همکاران،‌«بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، ص۷-۸ و ۲۳-۲۵.</ref>
قدرت‌گیری [[شیعه|شیعیان]] در منطقه غرب آسیا،<ref>عباسی و محمودزاده، «تحلیلی بر حمایت ایدئولوژیک ایران از محور مقاومت در غرب آسیا»، ص۱۱۷.</ref> احقاق حقوق فلسطینی‌ها، مقابله با برتری‌طلبی برخی قدرت‌های منطقه‌ای، تأمین عزت نظام جمهوری اسلامی ایران،<ref>عرب‌ عامری و امامی، «عزت‌طلبی به مثابه سیاست خارجی چارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی ایران و محور مقاومت»، ص۱۰۴-۱۰۵؛ باقری و همکاران، «تبیین منافع ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران در اتحاد موسوم به محور مقاومت»، ص۱۱-۱۷.</ref> سقوط برخی از رژیم‌های دیکتاتوری در منطقه،<ref>قاسمی، ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، ص ۲۹.</ref> افول هژمونی [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] در [[خاورمیانه|منطقه خاورمیانه]]، به چالش کشیده‌شدن مذاکرات سازش با [[اسرائیل|رژیم صهیونیستی]]، بیرون راندن اسرائیل از جنوب لبنان، شکست این ر‌ژیم در [[جنگ ۳۳ روزه|جنگ‌های ۳۳]] و [[جنگ ۲۲ روزه|۲۲ روزه]]، و مقاومت در برابر گروه‌های تکفیری مانند [[داعش]] را از نتایج تقویت حضور محور مقاومت در منطقه غرب آسیا دانسته‌اند.<ref>محمودی رجا و همکاران،‌«بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، ص۷-۸ و ۲۳-۲۵.</ref>


==شکل‌گیری و نام‌گذاری==
==شکل‌گیری و نام‌گذاری==
خط ۳۶: خط ۳۶:
ارزش‌ها و هنجارهای مشترک اجتماعی، دینی و فرهنگی از عواملی است که به‌گفته پژوهشگران سیاسی، باعث شکل‌گیری هویت مشترکی بین اعضای محور مقاومت شده است و با وجود فاصله جغرافیایی و فقدان مرز مشترک، آنها را حول یک هویت منطقه‌ای منسجم کرده است.<ref>عیوضی و نوازنی، «محور مقاومت به‌مثابه هویت منطقه‌ای»، ص۶-۷.</ref> منطقه‌گرایی را نوعی هویت جدید دانسته‌اند که در میانه ملی‌گرایی و جهان‌گرایی ظهور کرده  و در پی برجسته کردن ارزش‌ها و هنجارهای مشترک اجتماعی و فرهنگی بازیگران منطقه‌ای است.<ref>عیوضی و نوازنی، «محور مقاومت به‌مثابه هویت منطقه‌ای»، ص۸-۹.</ref>  
ارزش‌ها و هنجارهای مشترک اجتماعی، دینی و فرهنگی از عواملی است که به‌گفته پژوهشگران سیاسی، باعث شکل‌گیری هویت مشترکی بین اعضای محور مقاومت شده است و با وجود فاصله جغرافیایی و فقدان مرز مشترک، آنها را حول یک هویت منطقه‌ای منسجم کرده است.<ref>عیوضی و نوازنی، «محور مقاومت به‌مثابه هویت منطقه‌ای»، ص۶-۷.</ref> منطقه‌گرایی را نوعی هویت جدید دانسته‌اند که در میانه ملی‌گرایی و جهان‌گرایی ظهور کرده  و در پی برجسته کردن ارزش‌ها و هنجارهای مشترک اجتماعی و فرهنگی بازیگران منطقه‌ای است.<ref>عیوضی و نوازنی، «محور مقاومت به‌مثابه هویت منطقه‌ای»، ص۸-۹.</ref>  


بر اساس نظریه منطقه‌گرایی، اعضای محور مقاومت با استناد به آموزه‌های دینی همچون [[قاعده نفی سبیل]] و [[ظلم‌ستیزی]] و اتکا به شعارهایی مانند وحدت جهان اسلام و استکبارستیزی، در پی دست‌یابی به اهداف خود هستند.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۷.</ref> همچنین گفته شده شکل‌گیری این هویت منطقه‌ای تحت‌تأثیر مؤلفه‌هایی چون [[شهادت‌طلبی|فرهنگ شهادت‌طلبی]]<ref>قاسمی، «ارزیابی فرهنگ شهادت‌طلبی انقلاب اسلامی ایران در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل»، ص۱۰۶.</ref> حمایت از مظلومان، عدالت‌طلبی، استقلال‌خواهی، حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش، [[مهدویت]]، [[انتظار فرج|آموزه انتظار]] و [[مردم‌سالاری دینی]] است که در فرآیند انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت.<ref>هاشم‌پور و حقیقی، «رابطه انقلاب اسلامی ایران و محور مقاومت در هویت‌بخشی به حوثی‌های یمن»، ص۲۲۱؛ کریمی، «نقش ج.ا.ا در هویت‌بخشی به مجموعه امنیت محور مقاومت»، ص۷-۹.</ref>
بر اساس نظریه منطقه‌گرایی، اعضای محور مقاومت با استناد به آموزه‌های دینی همچون [[قاعده نفی سبیل]] و [[ظلم‌ستیزی]] و اتکا به شعارهایی مانند وحدت جهان اسلام و استکبارستیزی، در پی دست‌یابی به اهداف خود هستند.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۷.</ref> همچنین گفته شده شکل‌گیری این هویت منطقه‌ای تحت‌تأثیر مؤلفه‌هایی چون فرهنگ [[شهادت‌طلبی]]<ref>قاسمی، «ارزیابی فرهنگ شهادت‌طلبی انقلاب اسلامی ایران در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل»، ص۱۰۶.</ref> حمایت از مظلومان، عدالت‌طلبی، استقلال‌خواهی، حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش، [[مهدویت]]، [[انتظار فرج|آموزه انتظار]] و [[مردم‌سالاری دینی]] است که در فرآیند انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت.<ref>هاشم‌پور و حقیقی، «رابطه انقلاب اسلامی ایران و محور مقاومت در هویت‌بخشی به حوثی‌های یمن»، ص۲۲۱؛ کریمی، «نقش ج.ا.ا در هویت‌بخشی به مجموعه امنیت محور مقاومت»، ص۷-۹.</ref>


بعضی از پژوهشگران شکل‌گیری این هویت منطقه‌ای را در تقابل با هویت و ائتلاف دیگری در منطقه غرب آسیا می‌دانند که توسط برخی از کشورهای عربی شکل گرفته و به دنبال سازش با اسرائیل و کاهش نفوذ ایران است.<ref>ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۹۶-۹۷.</ref>
بعضی از پژوهشگران شکل‌گیری این هویت منطقه‌ای را در تقابل با هویت و ائتلاف دیگری در منطقه غرب آسیا می‌دانند که توسط برخی از کشورهای عربی شکل گرفته و به دنبال سازش با اسرائیل و کاهش نفوذ ایران است.<ref>ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۹۶-۹۷.</ref>
خط ۵۷: خط ۵۷:
مقابله با اقدامات رژیم صهیونیستی منحصر به گروه‌های فلسطینی نبود و [[حزب‌الله لبنان]] نیز توانست در سال ۲۰۰۰م به تسلط نظامی ۱۸ ساله اسرائیل بر مناطقی از جنوب لبنان پایان دهد.<ref>مبینی و قاسمی، «دستاوردهای مقاومت اسلامی لبنان در منظومه فکری سید حسن نصرالله و تأثیر آن بر امنیت محور مقاومت»، ص۲۸.</ref>  تقابل میان [[حزب‌الله لبنان]] و اسرائیل در [[جنگ ۳۳ روزه]] نیز ادامه پیدا کرد که از اواخر تیر سال ۱۳۸۵ش تا اواخر مرداد همان سال در جریان بود.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۱۲.</ref> حزب‌الله پس از عملیات طوفان الاقصی نیز برای حمایت از مردم غزه وارد جنگ با اسرائیل شد که تبادل آتش سنگینی میان دو طرف شکل گرفت.<ref>«لحظه به لحظه با دومین روز از عملیات طوفان الاقصیٰ»، شبکه العالم؛ «۱۰۳۸ عملیات حزب الله علیه صهیونیست‌ها طی ۱۳۳ روز جنگ»، شبکه العالم.</ref> در این درگیری‌ها [[سید حسن نصرالله]] سومین دبیرکل حزب‌الله و تعدادی از فرماندهان آن به [[شهادت]] رسیدند.<ref>«شهادة الأمين العام لحزب الله سماحة السيد حسن نصرالله»، سایت المنار.</ref>
مقابله با اقدامات رژیم صهیونیستی منحصر به گروه‌های فلسطینی نبود و [[حزب‌الله لبنان]] نیز توانست در سال ۲۰۰۰م به تسلط نظامی ۱۸ ساله اسرائیل بر مناطقی از جنوب لبنان پایان دهد.<ref>مبینی و قاسمی، «دستاوردهای مقاومت اسلامی لبنان در منظومه فکری سید حسن نصرالله و تأثیر آن بر امنیت محور مقاومت»، ص۲۸.</ref>  تقابل میان [[حزب‌الله لبنان]] و اسرائیل در [[جنگ ۳۳ روزه]] نیز ادامه پیدا کرد که از اواخر تیر سال ۱۳۸۵ش تا اواخر مرداد همان سال در جریان بود.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۱۲.</ref> حزب‌الله پس از عملیات طوفان الاقصی نیز برای حمایت از مردم غزه وارد جنگ با اسرائیل شد که تبادل آتش سنگینی میان دو طرف شکل گرفت.<ref>«لحظه به لحظه با دومین روز از عملیات طوفان الاقصیٰ»، شبکه العالم؛ «۱۰۳۸ عملیات حزب الله علیه صهیونیست‌ها طی ۱۳۳ روز جنگ»، شبکه العالم.</ref> در این درگیری‌ها [[سید حسن نصرالله]] سومین دبیرکل حزب‌الله و تعدادی از فرماندهان آن به [[شهادت]] رسیدند.<ref>«شهادة الأمين العام لحزب الله سماحة السيد حسن نصرالله»، سایت المنار.</ref>


اشغال بخش‌هایی از کشور سوریه، موسوم بلندی‌های جولان، توسط رژیم صهیونیستی در زمان جنگ‌های شش‌روزه اسرائیل و کشورهای عربی در [[سال ۱۳۴۶ هجری شمسی|سال ۱۳۴۶ش]] (۵ ژوئن ۱۹۶۷م)، عامل ایجاد روابط خصمانه میان [[سوریه]] و اسرائیل دانسته شده است.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۱۲.</ref> گفته شده روابط سوریه و اسرائیل پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] و به‌ویژه با شروع ریاست جمهوری حافظ اسد و پسرش بشار در [[سوریه]]، خصمانه‌تر شد و به شکل‌گیری اتحادی نزدیک‌تر میان [[ایران]]، [[سوریه]] انجامید.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۱۲.</ref> به باور پژوهشگران از مهم‌ترین عوامل تقویت اتحاد ایران و سوریه، دیدگاه‌های مشترک دو کشور در مقابله با اسرائیل و همچنین حمایت از حزب‌الله لبنان است.<ref>روستایی، «تحلیلی بر حمایت ایران از محور مقاومت در بحران سوریه با تأکید بر رویکرد آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی»، ص۷۹.</ref>
اشغال بخش‌هایی از کشور سوریه، موسوم بلندی‌های جولان، توسط رژیم صهیونیستی در زمان جنگ‌های شش‌روزه اسرائیل و کشورهای عربی در [[سال ۱۳۴۶ هجری شمسی|سال ۱۳۴۶ش]] (۵ ژوئن ۱۹۶۷م)، عامل ایجاد روابط خصمانه میان [[سوریه]] و اسرائیل شده است.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۱۲.</ref> گفته شده روابط سوریه و اسرائیل پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] و به‌ویژه با شروع ریاست‌جمهوری حافظ اسد و پسرش [[بشار اسد|بشار]] در [[سوریه]]، خصمانه‌تر شد و به شکل‌گیری اتحادی نزدیک‌تر میان [[ایران]]، [[سوریه]] انجامید.<ref>کریمی، «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ص۱۲.</ref> به باور پژوهشگران از مهم‌ترین عوامل تقویت اتحاد ایران و سوریه، دیدگاه‌های مشترک دو کشور در مقابله با اسرائیل و همچنین حمایت از حزب‌الله لبنان است.<ref>روستایی، «تحلیلی بر حمایت ایران از محور مقاومت در بحران سوریه با تأکید بر رویکرد آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی»، ص۷۹.</ref>


===مقابله با گروه‌های تکفیری در عراق و سوریه===
===مقابله با گروه‌های تکفیری در عراق و سوریه===
تصرف بخش‌های قابل‌توجهی از کشورهای [[سوریه]] و [[عراق]] توسط گروه سَلَفی [[داعش]] و دیگر گروه‌های تکفیری باعث شد محور مقاومت بار دیگر به اتحادی برای مبارزه با تهدیدات نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعیِ کشورهای مرتبط تبدیل شود.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، ص۲۱-۲۲.</ref> از همین رو دولت جمهوری اسلامی ایران با حضور نظامی و مستشاری در عراق و سوریه، تلاش خود برای جلوگیری از پیشروی داعش را آغاز کرد.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، ص۲۱-۲۲.</ref> حفاظت از [[عتبات عالیات|اماکن مقدس در عراق]] و سوریه ازجمله [[حرم حضرت زینب(س)|حرم حضرت زینب (س)]]، از دیگر اهداف حضور [[ایران]] دانسته شده است.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، ص۲۱-۲۲.</ref>
تصرف بخش‌های قابل‌توجهی از کشورهای [[سوریه]] و [[عراق]] توسط گروه سَلَفی [[داعش]] و دیگر گروه‌های تکفیری باعث شد محور مقاومت بار دیگر به اتحادی برای مبارزه با تهدیدات نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعیِ کشورهای مرتبط تبدیل شود.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، ص۲۱-۲۲.</ref> از همین رو دولت جمهوری اسلامی ایران با حضور نظامی و مستشاری در عراق و سوریه، تلاش خود برای جلوگیری از پیشروی داعش را آغاز کرد.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، ص۲۱-۲۲.</ref> حفاظت از [[عتبات عالیات|اماکن مقدس در عراق]] و سوریه ازجمله [[حرم حضرت زینب(س)|حرم حضرت زینب(س)]]، از دیگر اهداف حضور [[ایران]] دانسته شده است.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، ص۲۱-۲۲.</ref>


===دفاع انصارالله یمن در برابر تهاجم کشورهای عربی به یمن===
===دفاع انصارالله یمن در برابر تهاجم کشورهای عربی به یمن===
[[جنبش انصارالله یمن|جنبش انصارالله]] (تأسیس در سال ۱۹۹۰م<ref>«محمد یحیی عزان، «تنظیم شباب المؤمن بالیمن»، مندرج در سایت شبکه خبری الجزیره.</ref>) از جنبش‌های سیاسی‌اعتقادی یمن است<ref>سید کامل، «الوجود الحوثی فی الیمن: دراسة فی الجغرافیا السیاسیه»، ص۱۹.</ref> که گفته شده متأثر از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ایران]] است.<ref>«دوافع مساندة ایران للحوثیین فی الیمن»، وبگاه المنتدی العربی لتحلیل السیاسات الایرانیه.</ref> این جنبش در سال ۲۰۱۱م و در جریان [[بیداری اسلامی|جنبش‌های بیداری اسلامی]] علیه دولت یمن قیام کرد و توانست بخش‌هایی از یمن را به تصرف خود درآورد. این اقدام باعث استعفای منصور هادی رئیس‌جمهور وقت یمن و رفتن او به عدن و تشکیل دولت موقت شد.<ref>سید کامل، «الوجود الحوثی فی الیمن: دراسة فی الجغرافیا السیاسیه»، ص۲۷؛ محمد، «الظاهرة الحوثیه و التحول الفکری من الزیدیه الی التشیع»، ص۷۵.</ref> در پی این اقدام منصور هادی، برخی کشورهای عربی علیه انصارالله حمله نظامی گسترده‌ای را شروع کردند تا قدرت را از انصارالله باز پس گیرند؛<ref>سید کامل، «الوجود الحوثی فی الیمن: دراسه فی الجغرافیا السیاسیه»، ص۳۱.</ref> ولی در نهایت با مقاومت چندساله انصارالله، این حمله ناکام ماند.<ref>«حقائق لا تعرفها عن عبدالملک الحوثی»، مندرج در سایت مجله واسع صدرک؛ ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۱۰۴-۱۰۵.</ref>
[[جنبش انصارالله یمن|جنبش انصارالله]] (تأسیس در سال ۱۹۹۰م<ref>«محمد یحیی عزان، «تنظیم شباب المؤمن بالیمن»، مندرج در سایت شبکه خبری الجزیره.</ref>) از جنبش‌های سیاسی‌اعتقادی یمن است<ref>سید کامل، «الوجود الحوثی فی الیمن: دراسة فی الجغرافیا السیاسیه»، ص۱۹.</ref> که گفته شده متأثر از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ایران]] است.<ref>«دوافع مساندة ایران للحوثیین فی الیمن»، وبگاه المنتدی العربی لتحلیل السیاسات الایرانیه.</ref> این جنبش در سال ۲۰۱۱م و در جریان [[بیداری اسلامی|جنبش‌های بیداری اسلامی]] علیه دولت یمن قیام کرد و توانست بخش‌هایی از یمن را به تصرف خود درآورد. این اقدام باعث استعفای منصور هادی رئیس‌جمهور وقت یمن و رفتن او به عدن و تشکیل دولت موقت شد.<ref>سید کامل، «الوجود الحوثی فی الیمن: دراسة فی الجغرافیا السیاسیه»، ص۲۷؛ محمد، «الظاهرة الحوثیه و التحول الفکری من الزیدیه الی التشیع»، ص۷۵.</ref> در پی این اقدام منصور هادی، برخی کشورهای عربی علیه انصارالله حمله نظامی گسترده‌ای را شروع کردند تا قدرت را از انصارالله باز پس گیرند؛<ref>سید کامل، «الوجود الحوثی فی الیمن: دراسه فی الجغرافیا السیاسیه»، ص۳۱.</ref> ولی در نهایت با مقاومت چندساله انصارالله، این حمله ناکام ماند.<ref>«حقائق لا تعرفها عن عبدالملک الحوثی»، مندرج در سایت مجله واسع صدرک؛ ساداتی‌نژاد، «بازتاب‌های حضور جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا»، ص۱۰۴-۱۰۵.</ref>


===تقویت روحیه آمریکاستیزی در منطقه غرب آسیا===
===تقویت روحیه آمریکاستیزی در منطقه غرب آسیا===