آیه ۸۶ سوره هود: تفاوت میان نسخه‌ها

درباره اینکه مراد از بقیة الله چیست، نظریات مختلفی از سوی مفسران بیان شده است. از نظر برخی از مفسران شیعه، مراد از بقیة الله در آیه ۸۵ هود، سرمایه و سود حلالی است که در معاملات برای فروشنده باقی می‌ماند، هر چند اندک باشد.<ref>نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۸۶؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۰، ص۳۶۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۲۰۳.</ref> براساس این تفسیر، معنای آیه این است که اگر به خدا ایمان دارید، سودی که بقیه‌ای الهی است از مالی که شما آن را از طریق کم‌فروشی به دست می‌آورید بهتر است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۰، ص۳۶۴.</ref> برخی بقیة الله را به معنای نعمت و بعضی به رزق خداوند تفسیر کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۸۶.</ref> از حسن و مجاهد نقل شده که مقصود از بقیة‌الله، طاعت خداوند است؛ زیرا پاداشش تا ابد باقی است؛ ولی دنیا از بین می‌رود.<ref>طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۴۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۸۶.</ref>  

مفسرانی همچون [[شیخ طوسی]] و [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] شرط «إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِين‏؛‌ اگر مؤمن باشید» را برای فهم درستی خیر بودن بقیة‌الله دانسته‌اند؛ یعنی اگر ایمان داشته باشید می‌فهمید که کلام خدا درست است و بقیة الله برایتان خیر است؛<ref>نگاه کنید به: طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۴۸ و ۴۹؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۸۶؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۰، ص۳۶۴.</ref> اما آیت‌الله مکارم شیرازی شرط ایمان را برای فهم اصل کلام دانسته است: بدین معنا که خیر بودن بقیة الله را تنها مؤمنان درک می‌کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۲۰۳.</ref> ابن عربی در تفسیرش گفته است: منظور از آیه بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ۚ این است که اگر شما اعتقاد به بقای چیزی دارید و آن را تصدیق می‌کنید بدانید که آن‌چه در پیشگاه الهی برایتان می‌ماند (از کمالات و سعادت‌های اخروی و بهر‌ه‌های عقلی و رهارودهای علمی و عملی) برای شما بهتر است از درآمدهای فنا پذیر  و مشقت باری که با مرگ از شما جدا می‌شوند و جز وبال و عذاب نتیجه‌ای برایتان ندارد.<ref>ابن العربی، تفسیرابن عربی، ۱۴۲۲ق،</ref> شمس الدین قرطبی از مفسران مالکی مذهب قرن هفتم هجری نیز در تفسیر آیه می‌گوید: چون قوم شعیب درپی کسب مال و ثروت از راه کم فروشی بودند این آیه خطاب به آنهاست و منظور این است: آن‌چیزی که خداوند برای شما بعد از دادن حق دیگران براساس عدالت و قسط، باقی گذاشته است برکتش بیشتر است. <ref>القرطبی، تفسیر قرطبی،۱۴۰۵ق، ج۹، ص۸۶.</ref>

در [[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر التبیان]] و [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] گفته شده که مراد از فقره «وَ ما أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ» این است که من نگهبان و حافظ نعمت‌های خدا نیستم تا آنها از شما نگیرد؛ تنها حافظ آنها خداوند است. پس دوام و استمرار نعمت‌های خدا را از طریق اطاعت او بجوئید و اگر او را نافرمانی کردید، نعمت‌هایش را از شما می‌گیرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۸۶.</ref> از نظر علامه طباطبایی، این جمله به این معناست که جان، ‌عمل، طاعت و رزق و نعمتتان به قدرت من بستگی ندارد؛ زیرا من تنها رسولی هستم که وظیفه‌ای جز ابلاغ ندارم. شما مختارید که روشی را انتخاب کنید که رشد و خیر شما در آن است یا روشی که منتهی به سقوط و هلاکت شما خواهد شد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۰، ص۳۶۵.</ref> آیت‌الله مکارم نیز معتقد است این فقره از زبان [[شعیب (پیامبر)|شعیب پیامبر]]، می‌گوید که وظیفه من همین ابلاغ و هشدار است و من مسئول اعمال شما و موظف به اجبار کردن شما بر پذیرفتن این راه نیستم.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۲۰۵.</ref>