|
|
| خط ۶۷: |
خط ۶۷: |
| ==معجزه و قانون علیت== | | ==معجزه و قانون علیت== |
| معجزه، وقوع رخدادی برخلاف عادت است اما بدون علت نیست؛ علت آن یا طبیعیِ ناشناخته است یا فراطبیعی یا ترکیبی از هر دو. در معجزه، [[اصل علیت]] و قانون علیت عمومی نقض نمی‌شود بلکه عادت ذهنی ما در پیدایش یک پدیده نقض می‌شود؛ چنانکه در [[عصای موسی(ع)|مار شدن عصای موسی]]، عادت ذهنی ما به تولد مار از طریق فرآیند تدریجی تخم‌گذاری، نقض شده است.<ref> طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعيليان، ج۱، ص۷۵؛ قدردان قراملکی، معجزه در قلمرو عقل و قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۳-۱۷۶؛ مصباح یزدی، آموزش عقائد، ۱۳۷۷ش، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> | | معجزه، وقوع رخدادی برخلاف عادت است اما بدون علت نیست؛ علت آن یا طبیعیِ ناشناخته است یا فراطبیعی یا ترکیبی از هر دو. در معجزه، [[اصل علیت]] و قانون علیت عمومی نقض نمی‌شود بلکه عادت ذهنی ما در پیدایش یک پدیده نقض می‌شود؛ چنانکه در [[عصای موسی(ع)|مار شدن عصای موسی]]، عادت ذهنی ما به تولد مار از طریق فرآیند تدریجی تخم‌گذاری، نقض شده است.<ref> طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعيليان، ج۱، ص۷۵؛ قدردان قراملکی، معجزه در قلمرو عقل و قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۳-۱۷۶؛ مصباح یزدی، آموزش عقائد، ۱۳۷۷ش، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> |
|
| |
| ==معجزه، فعل خدا یا پیامبران==
| |
| [[اشاعره]] به سبب تلقی خاصی که از توحید فاعلی داشته و فقط [[خداوند]] را فاعل حقیقی به حساب می‌آورند، معجزات را فعل خدا می‌دانند نه فعل پیامبران.<ref>رازی، النبوات و ما یتعلق بها، مکتبة الکلیات الأزهریة، ص۱۵۹.</ref> همچنین برخی از متکلمان [[امامیه]] نیز معجزه را فعل خدا می‌دانند چرا که به باور آنها اگر معجزه فعل خدا نباشد، دلالتی ندارد بر این‌که پیامبر در مدعایش صادق است و خداوند بر او [[وحی]] نازل کرده است<ref>سید مرتضی، الموضح عن جهة إعجاز القرآن، ۱۳۸۳ش، صصص۱۹۹-۲۰۰.</ref>. کسانی که معجزه را فعل خدا (نه پیامبران) می‌دانند، به آیاتی از [[قرآن]] -مثلاً آیات ۱۹ تا ۲۳ [[سوره طه]]- استناد می‌کنند که خداوند انجام معجزات را به خودش نسبت داده است.<ref>جواهری، اعجاز و تحدی، ۱۳۹۷ش، ص۱۴۱-۱۴۲.</ref>
| |
|
| |
| اما بسیاری از فلاسفه و بخشی از متکلمان [[امامیه]]، معجزه را فعل مستقیم و بی‌واسطه خداوند نمی‌دانند چرا که به باور آنها هم عقلاً چنین چیزی محال است و هم متون دینی -مثلاً آیه۴۹ [[سوره آل عمران]] یا آیه۳۸ [[سوره رعد]]- معجزات را به نفوس قوی انبیاء به اذن الهی نسبت می‌دهند.<ref>صدرالمتالهین، شواهد الربوبیه، ۱۳۶۰ش، ص۳۴۱؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۳۸۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۸۰؛ جوادی آملی، وحی و رهبری، ۱۳۶۸ش، ص۱۸؛ جواهری، اعجاز و تحدی، ۱۳۹۷ش، ص۱۴۴-۱۴۹</ref>{{یاد|وبالجملة جميع الامور الخارقة للعادة سواء سميت معجزة أو سحرا أو غير ذلك ككرامات الاولياء وسائر الخصال المكتسبة بالارتياضات والمجاهدات جميعها '''مستندة إلى مباد نفسانية''' طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۸۰}}
| |
|
| |
| اما برخی از محققان معتقدند که خداوند گاهی معجزات را از طریق اسبابی مستقل از [[پیامبران]] -مثلا از طریق [[ملائکه]] و استفاده از علل طبیعی ناشناخته- به وجود می‌آورد؛ و گاهی آنها را به‌واسطه قدرت و اذنی که به پیامبران می‌دهد، پدید می‌آورد.<ref>جواهری، اعجاز و تحدی، ۱۳۹۷ش، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref>
| |
|
| |
|
| ==علت تفاوت معجزات پیامبران== | | ==علت تفاوت معجزات پیامبران== |
