confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹
ویرایش
احصان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''اِحصان'''، در متون فقهی در دو معنای «همسر داشتن» و «پاکدامنی» استفاده می‌شود که در معنای اول در | '''اِحصان'''، در متون فقهی در دو معنای «همسر داشتن» و «پاکدامنی» استفاده می‌شود که در معنای اول در باب‌های [[بینه شرعی|شهادات]] و [[حدود]] و در معنای دوم در باب‌های [[لعان]] و [[حد شرعی|حدود]] از آن بحث می‌شود. طبق منابع فقهی، احصان موجب تشدید مجازات برخی گناهان می‌شود. مجازات [[زنای محصنه|زنای مُحصَنه]]، [[سنگسار]] و مجازات کسی که شخص محصنی را [[قذف]] کند، هشتاد ضربه [[تازیانه|شلاق]] است. تحقق احصان، نیازمند شرایط ویژه‌ای است. | ||
== معنا == | == معنا == | ||
واژه «احصان» در لغت، به معنای نگه‌داشتن و مصونیت بخشیدن<ref>فرهنگ دهخدا، ذیل واژه احصان.</ref> و در اصطلاح فقهی به دو معنای «همسر داشتن» و «پاکدامنی» است.<ref>هاشمی شاهرودی، موسوعةالفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت، ۱۴۲۳ق، ج۷، ص۱۱۱؛ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۵ش، ج۲۱، ذیل مدخل زنا، ص۵۹۶.</ref> در منابع فقهی، از معنای اول به «احصان الرجم» و از معنای دوم به «احصان القذف» نیز یاد می‌شود.<ref>هاشمی شاهرودی، محمود، موسوعةالفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت، ۱۴۲۳ق، ج۷، ص۱۱۱.</ref> به مرد و زنی که شرایط «احصان» را داشته باشند «مُحصَن» و «محصَنه» یا «ثیِّب» و «ثیِّبه» می‌گویند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۵ش، ج۲۱، ذیل مدخل زنا، ص۵۹۶؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۰۷.</ref> | واژه «احصان» در لغت، به معنای نگه‌داشتن و مصونیت بخشیدن<ref>فرهنگ دهخدا، ذیل واژه احصان.</ref> و در اصطلاح فقهی به دو معنای «همسر داشتن» و «پاکدامنی» است.<ref>هاشمی شاهرودی، موسوعةالفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت، ۱۴۲۳ق، ج۷، ص۱۱۱؛ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۵ش، ج۲۱، ذیل مدخل زنا، ص۵۹۶.</ref> در منابع فقهی، از معنای اول به «احصان الرجم» و از معنای دوم به «احصان القذف» نیز یاد می‌شود.<ref>هاشمی شاهرودی، محمود، موسوعةالفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت، ۱۴۲۳ق، ج۷، ص۱۱۱.</ref> به مرد و زنی که شرایط «احصان» را داشته باشند «مُحصَن» و «محصَنه» یا «ثیِّب» و «ثیِّبه» می‌گویند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۵ش، ج۲۱، ذیل مدخل زنا، ص۵۹۶؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۰۷.</ref> | ||
در [[قرآن | در [[قرآن]]، واژه «احصان» و مشتقات آن، در معانی مختلفی، از جمله؛ همسرداشتن،<ref>سوره نساء، آیه ۲۴.</ref> پاکدامنی،<ref>سوره تحریم، آیه۱۲.</ref> آزادبودن (در مقابل برده و کنیز)،<ref>سوره مائده، آیه۵.</ref> [[مسلمان]] بودن و [[بلوغ|بالغ شدن]].{{یاد|فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ»: در این آیه عده‌ای واژه «اُحصنَ» را به معنای مسلمانی و بعضی دیگر به معنای بالغ شدن زنان کنیز معنا کرده‌اند.}} به کار رفته است.<ref>دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۶، ذیل واژه احصان.</ref> | ||
در [[فقه|فقه اسلامی]]، در باب‌های [[زنا]]، [[مساحقه]]، [[قذف]]، [[لعان]]<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۰۷.</ref> و [[لواط]] از «احصان» بحث می‌شود که در هر باب، شرایط ویژه‌ای دارد. | در [[فقه|فقه اسلامی]]، در باب‌های [[زنا]]، [[مساحقه]]، [[قذف]]، [[لعان]]<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۰۷.</ref> و [[لواط]] از «احصان» بحث می‌شود که در هر باب، شرایط ویژه‌ای دارد. | ||
== احصان در زنا و لواط == | == احصان در زنا و لواط == | ||
بر پایه فقه اسلامی در باب [[زنا]]، هر شخص | بر پایه فقه اسلامی در باب [[زنا]]، هر شخص [[بلوغ|بالغ]]، آزاد (در مقابل برده) و عاقلی که همسری دارد که با او [[آمیزش]] کرده و نیز همسرش در دسترس اوست، دارای «احصان» است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۲ش، ص۸۹۶.</ref> چنین فردی (چه زن و چه مرد) اگر با دیگری زنا کند، عمل او را [[زنای محصنه]] می‌گویند.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۲ش، ص۸۹۶.</ref> بر اساس منابع فقهی، «احصان» باعث تشدید در مجازات [[زنا]] می‌شود و مجازات «[[زنای محصنه]]» [[سنگسار]] است.<ref>موسوی اردبیلی، فقه الحدود والتعزیرات، ۱۴۳۷ق، ج۱، ص۱۹۸. </ref> | ||
احصان باعث تشدید مجازات در باب [[لواط]] نیز می‌شود و اگر لواط‌کننده محصن باشد کشته می‌شود و اگر غیر محصن باشد حد شرعی او تنها صد ضربه [[تازیانه]] است.<ref>مجلسی، حدود و قصاص و دیات، ص۲۱؛ رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۲ش، ص۸۹۷.</ref> | احصان باعث تشدید مجازات در باب [[لواط]] نیز می‌شود و اگر لواط‌کننده محصن باشد کشته می‌شود و اگر غیر محصن باشد [[حد شرعی]] او تنها صد ضربه [[تازیانه]] است.<ref>مجلسی، حدود و قصاص و دیات، ص۲۱؛ رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۲ش، ص۸۹۷.</ref> | ||
=== خروج از احصان=== | === خروج از احصان=== | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== احصان در قذف و لعان == | == احصان در قذف و لعان == | ||
* [[مجتهد|فقیهان]] در باب [[قذف]] معتقدند هر فرد مسلمانی که [[بلوغ|بالغ]]، [[عقل|عاقل]]، آزاد و پاکدامن باشد، دارای «احصان» است و اگر کسی به چنین فردی، تهمت [[لواط]] یا [[زنا]] بزند باید [[حد قذف]] بر او جاری شود که هشتاد ضربه شلاق است.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۵؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۷۹؛ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۴، ص۲۳۹.</ref> | * [[مجتهد|فقیهان]] در باب [[قذف]] معتقدند هر فرد [[مسلمان|مسلمانی]] که [[بلوغ|بالغ]]، [[عقل|عاقل]]، آزاد و پاکدامن باشد، دارای «احصان» است و اگر کسی به چنین فردی، تهمت [[لواط]] یا [[زنا]] بزند باید [[حد قذف]] بر او جاری شود که هشتاد ضربه [[تازیانه|شلاق]] است.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۵؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۷۹؛ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۴، ص۲۳۹.</ref> | ||
* بر پایه [[فقه]] اسلامی در باب [[لعان]]، اگر مردی، ادعا کند همسرش (زن محصنه) زنا کرده، یا بگوید فرزندم از من نیست، ولی هیچ شاهدی بر سخن خویش نداشته باشد، زن و مرد می‌توانند همدیگر را [[لعان|لعن]] کنند که در این صورت از همدیگر جدا شده و بر هم [[حرام ابدی]] می‌شوند.<ref>شیخ بهائی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۷۳۱.</ref> | * بر پایه [[فقه]] اسلامی در باب [[لعان]]، اگر مردی، ادعا کند همسرش (زن محصنه) [[زنا]] کرده، یا بگوید فرزندم از من نیست، ولی هیچ شاهدی بر سخن خویش نداشته باشد، زن و مرد می‌توانند همدیگر را [[لعان|لعن]] کنند که در این صورت از همدیگر جدا شده و بر هم [[حرام ابدی]] می‌شوند.<ref>شیخ بهائی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۷۳۱.</ref> | ||
== احصان در قانون ایران == | == احصان در قانون ایران == | ||
قانون مجازات اسلامی ایران نیز شرایط «احصان» را ذکر کرده و قوانین مربوط به حد شرعی و مجازات [[زنا]]، [[لواط]]، قذف و [[لعان]] مرد و زن محصن و محصنه را به صراحت ذکر نموده است.{{یاد|مواد ۲۲۵- ۲۲۶- ۲۲۷- ۲۲۸- ۲۳۴- ۲۳۶- ۲۴۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ش.}}<ref>ر.ک.قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲ش،</ref> | قانون مجازات اسلامی ایران نیز شرایط «احصان» را ذکر کرده و قوانین مربوط به [[حد شرعی]] و مجازات [[زنا]]، [[لواط]]، قذف و [[لعان]] مرد و زن محصن و محصنه را به صراحت ذکر نموده است.{{یاد|مواد ۲۲۵- ۲۲۶- ۲۲۷- ۲۲۸- ۲۳۴- ۲۳۶- ۲۴۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ش.}}<ref>ر.ک.قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲ش،</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||