قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

به بخش‌های مختلف قرآن‌‌ که محتوای منسجمی دارند، سوره می‌گویند.<ref> جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۱۱.</ref>  [[سوره‌های قرآن]]، به جز [[سوره توبه]]، با [[بسم الله الرحمن الرحیم]] آغاز می‌شود.<ref>جمعی از محققان، «آیه بسمله»، ص۱۲۰.</ref>

سوره‌ها با توجه به زمان نزولشان، به دو دسته [[سوره‌های مکی و مدنی]] تقسیم می‌شوند: به سوره‌هایی که پیش از [[هجرت به مدینه|هجرت پیامبر اسلام(ص)]] به [[مدینه]] نازل شده‌اند، مکی می‌گویند؛ سوره‌هایی را که بعد از هجرت پیامبر(ص) به مدینه، نازل شده‌اند،  مدنی می‌نامند.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۰.</ref>

===آیه===

===علوم قرآنی===

{{اصلی|علوم قرآن}}

مجموعهٔ دانش‌هایی را که درباره قرآن بحث می‌کنند، علوم قرآنی می‌نامند. تاریخ قرآن، آیات الأحکام، علم لغات قرآن، علم اِعراب  و بلاغت قرآن، [[اسباب النزول]]، [[قصص القرآن]]، [[اعجاز القرآن]]، علم قرائات، علم [[مکی و مدنی]]، علم [[محکم و متشابه]] و علم [[ناسخ و منسوخ]] از مباحث علوم قرآنی است.<ref>اسکندرلو، علوم قرآن، ۱۳۷۹ش، ص۱۲.</ref>

برخی از منابع مهم علوم قرآنی عبارت است از:

==قرآن در هنر==

قرآن بازتاب فراوانی در هنر مسلمانان  داشته است. بیشترین نمود آن در هنرهایی چون خوش‌نویسی، تذهیب، تجلید(جلدکردن)، ادبیات و معماری قابل مشاهده است. از آنجا که حفظ و انتشار قرآن، به وسیله نسخه‌نویسی صورت می‌گرفت، هنر خوش‌نویسی در میان مسلمانان، بسیار پیشرفت کرد<ref>محمودزاده، «هنر خط و تذهیب قرآنی»، ص۳.</ref> و به تدریج قرآن با خط‌های گونانی چون نَسخ، کوفی، [[خط ثلث|ثلث]]، شکسته و [[خط نستعلیق|نستعلیق]] نوشته شد.<ref>برای نمونه نک: جباری راد، «نورنگاران معاصر»، ص۶۶.</ref> آیات قرآن در ادبیات فارسی و عربی هم بسیار کاربرد داشته است. هم در نثر و هم در شعر فارسی و عربی، عبارات و مضامین قرآنی فراوانی  به کار رفته است.<ref>برای نمونه نک: راستگو، «تجلی قرآن در ادب فا رسی»، ص۵۶؛ جعفری، «تأثير قرآن در شعر فارسی»، ص۵۴؛ ترابی، «تأثير قرآن در شعر و ادب فارسی»، ص۵۲.</ref>

هنر معماری اسلامی بیش از هر چیزی، تحت تأثیر آیات قرآن بوده است. در بیشتر بناهای تاریخی مسلمانان، از جمله مساجد‌ و کاخ‌ها عبارت‌های قرآنی دیده می‌شود؛ همچنین برخی از مضامین قرآن چون اوصاف قرآن از [[بهشت]] و [[جهنم]]، در معماری بناها به کار رفته است.<ref>گرابار، «هنر، معماری و قرآن»، ص۶۹.</ref> عبارت‌های قرآنی موجود در [[قبة الصخره]] واقع‌شده در [[بیت المقدس]] را از جالب‌ترین، کابردهای آیات قرآن در بناها دانسته‌اند. در کتیبه‌های این بنا که در سال ۷۱ق/۶۹۱م، ساخته شده است، [[اصول عقاید|عقاید اصلی]] دین اسلام و بخش‌هایی از آیات سوره‌های [[سوره نساء|نساء]]، [[آل عمران]] و [[سوره مریم|مریم]] دیده می‌شود.<ref>گرابار، «هنر، معماری و قرآن»، ص۷۱و۷۲.</ref>