غدیر خم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
S.h.fatemi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
S.h.fatemi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:غدیر1.jpg|بندانگشتی|نمایی از محل غدیر خم]] | [[پرونده:غدیر1.jpg|بندانگشتی|نمایی از محل غدیر خم]] | ||
[[پرونده:محل_آبگیر_غدیر.jpeg|بندانگشتی|موقعیت جغرافیایی منطقه [[غدیرخم]] (نقشه اطلس تاریخ شیعه)]] | [[پرونده:محل_آبگیر_غدیر.jpeg|بندانگشتی|موقعیت جغرافیایی منطقه [[غدیرخم]] (نقشه اطلس تاریخ شیعه)]] | ||
'''غدیر خُمّ''' مکانی | '''غدیر خُمّ''' مکانی میان مدینه و مکه است. مهم‌ترین و مشهورترین حادثه در آن، معرفی امام علی(ع) از سوی پیامبر اسلام(ص) به عنوان جانشین خود است. وادی غدیر در شرق مسجد میقات در جحفه و در ۸ کیلومتری آن قرار دارد. در متون حدیثی و تاریخی نام‌های دیگر نیز برای غدیر خم ذکر کرده‌اند. | ||
==جایگاه غدیر خم== | ==جایگاه غدیر خم== | ||
غدیر خم شاهد توقّف‌های متعدّد پیامبر اسلام بوده است | غدیر خم شاهد توقّف‌های متعدّد پیامبر اسلام بوده است: ۱. هنگام هجرت به مدینه، ۲. در بازگشت از حَجّة الوداع، ۳. هنگام وقوع بیعت غدیر در آن. هر یک از اینها، سازنده بخشی مهم از تاریخ اسلامند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۳.</ref> این مکان، بیشتر به عنوان محلّ نصب امیر مؤمنان به ولایت، مشهور است تا به منزلی از منازل موجود در راه هجرت پیامبر(ص) یا راه بازگشت از حجّة الوداع.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۳ - ۴۰۴.</ref> | ||
پیامبر(ص) در [[۱۸ ذی‌الحجه]] سال دهم هجری قمری در آنجا [[خطبه غدیر]] را خواند و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را به عنوان [[ولایت امام علی(ع)|جانشین]] خود به [[مسلمان|مسلمانان]] معرفی کرد. این حادثه به [[واقعه غدیر]] معروف است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۹؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲.</ref> در مکانی که پیامبر، [[نماز]] خواند و علی(ع) به عنوان جانشینی خود معرفی کرد، مسجدی ساخته شد که به [[مسجد غدیر خم|مسجد غدیر خُم]] مشهور شد.<ref>سمهودی، وفاء الوفا، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref> در کتب دعا، برای این مسجد اعمالی ذکر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۰۹.</ref> | پیامبر(ص) در [[۱۸ ذی‌الحجه]] سال دهم هجری قمری در آنجا [[خطبه غدیر]] را خواند و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را به عنوان [[ولایت امام علی(ع)|جانشین]] خود به [[مسلمان|مسلمانان]] معرفی کرد. این حادثه به [[واقعه غدیر]] معروف است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۹؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲.</ref> در مکانی که پیامبر، [[نماز]] خواند و علی(ع) به عنوان جانشینی خود معرفی کرد، مسجدی ساخته شد که به [[مسجد غدیر خم|مسجد غدیر خُم]] مشهور شد.<ref>سمهودی، وفاء الوفا، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref> در کتب دعا، برای این مسجد اعمالی ذکر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۰۹.</ref> | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
غدیر به معنای آبگیر و تالاب است.<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل «غدیر».</ref> غدیر خم بین مکه و مدینه | غدیر به معنای آبگیر و تالاب است.<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل «غدیر».</ref> غدیر خم بین مکه و مدینه قرار دارد و فاصله آن را تا [[جحفه|جُحفه]] یک میل<ref>تاج العروس، ذیل «خمم».</ref> و دو میل<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق، ج۴، ص۱۸۸.</ref> و سه میل<ref>بکری، معجم ما استعجم، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۶۸.</ref> گفته‌اند. ری‌شهری اختلاف در بیان فاصله تا جحفه را امری عادی دانسته است؛ زیرا راه‌ها گوناگون است، بویژه آنکه وادی جحفه، پس از غدیر، عریض می‌شود و آبادی جحفه پهن‌تر می‌شود. کسی که از کناره کوه برود، یک میل می‌پیماید و آنکه از میانه وادی می‌رود، دو میل می‌رود و شخصی که از راه دشت برود، راهش سه میل می‌گردد.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۱۵.</ref> امروزه گفته‌اند که وادی غدیر در شرق مسجد میقات در جحفه و در ۸ کیلومتری آن قرار دارد.<ref>السیّد، «راه غدیر»، ص۷۴.</ref> | ||
جحفه حدوداً در فاصله ۲۰۰ کیلومتری شمال غربی مکه قرار دارد و یکی از [[میقات|میقات‌های پنجگانه حج]] است.<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۱۱۱.</ref> این مکان به دلیل وجود آب و درخت، محل توقف و استراحت کاروانیان بوده است.<ref> ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۵، ص۲۳۱.</ref> | جحفه حدوداً در فاصله ۲۰۰ کیلومتری شمال غربی مکه قرار دارد و یکی از [[میقات|میقات‌های پنجگانه حج]] است.<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۱۱۱.</ref> این مکان به دلیل وجود آب و درخت، محل توقف و استراحت کاروانیان بوده است.<ref> ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۵، ص۲۳۱.</ref> | ||
برخی متون، غدیر خم را در منطقه جحفه ذکر کرده‌اند و با عنوان «غدیر الجحفه» از آن یاد کرده‌اند<ref>ابن مغازلی، مناقب اهل البیت(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۷۰.</ref> برخی دیگر قائل به فاصله میان جحفه و غدیر خم شده‌اند.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج۴، ص۱۰۹، ذیل «خمم».</ref> دلیل این اختلاف آن است که گاهی منظور از «جحفه»، وادی جحفه | برخی متون، غدیر خم را در منطقه جحفه ذکر کرده‌اند و با عنوان «غدیر الجحفه» از آن یاد کرده‌اند<ref>ابن مغازلی، مناقب اهل البیت(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۷۰.</ref> برخی دیگر قائل به فاصله میان جحفه و غدیر خم شده‌اند.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج۴، ص۱۰۹، ذیل «خمم».</ref> دلیل این اختلاف آن است که گاهی منظور از «جحفه»، وادی جحفه و گاه مراد، آبادی جحفه است که یکی از میقات‌های حج به شمار می‌رود. وادی جحفه از غدیر آغاز می‌شود و تا دریای سرخ، امتداد می‌یابد. پس غدیر، جزئی از آن می‌شود.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۱۲.</ref> | ||
==نام‌های دیگر غدیر خم== | ==نام‌های دیگر غدیر خم== | ||
مکانی که پیامبر اسلام(ص) جانشینی امام علی(ع) را اعلام عمومی کرد، به «غدیر خم» شهرت دارد. واژه «غدیر» با اضافه شدن به «خُم» مقیّد می‌شود تا از دیگر غدیرها ( | مکانی که پیامبر اسلام(ص) جانشینی امام علی(ع) را اعلام عمومی کرد، به «غدیر خم» شهرت دارد. واژه «غدیر» با اضافه شدن به «خُم» مقیّد می‌شود تا از دیگر غدیرها (تالاب‌ها) تمایز یابد.<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۸.</ref> و گاه آن را با «جُحفه» مقید کرده «غدیر جحفه» می‌گویند.<ref>ابن مغازلی، مناقب اهل البیت(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۷۰.</ref> | ||
در متون حدیثی و تاریخی از این مکان به صورت‌های دیگر نیز نام برده شده است: وادی خم،<ref>ابن کثیر، السیرة النبویة، ۱۳۹۶ق، ج۴، ص۴۲۲</ref> خم،<ref>شعر همدان و اخبارها، ص۳۷۲، به نقل محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۷.</ref> جُحفه<ref>ابن کثیر، السیرة النبویة، ۱۳۹۶ق، ج۴، ص۴۲۳</ref> (از باب نام‌گذاری کل به جزء؛ زیرا خم، جزئی از وادی بزرگ جُحْفه است<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۷</ref>)، خَرّار،<ref>بکری، معجم ما استعجم، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۵۱۰</ref> غدیر،<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۸.</ref> غُرَبه.<ref>معجم معالم الحجاز، ج۳، ص۱۵۹، به نقل محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۸.</ref> | در متون حدیثی و تاریخی از این مکان به صورت‌های دیگر نیز نام برده شده است: وادی خم،<ref>ابن کثیر، السیرة النبویة، ۱۳۹۶ق، ج۴، ص۴۲۲</ref> خم،<ref>شعر همدان و اخبارها، ص۳۷۲، به نقل محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۷.</ref> جُحفه<ref>ابن کثیر، السیرة النبویة، ۱۳۹۶ق، ج۴، ص۴۲۳</ref> (از باب نام‌گذاری کل به جزء؛ زیرا خم، جزئی از وادی بزرگ جُحْفه است<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۷</ref>)، خَرّار،<ref>بکری، معجم ما استعجم، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۵۱۰</ref> غدیر،<ref>محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۸.</ref> غُرَبه.<ref>معجم معالم الحجاز، ج۳، ص۱۵۹، به نقل محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۴۰۸.</ref> | ||