عذاب ابدی: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی از عالمان دینی سازگاری عذاب ابدی و عدل الهی را تنها از طریق نظریه تجسم اعمال ممکن می‌دانند.<ref>قدردان قراملکی، «تأملی در جاودانگی عذاب کفار ۱»، ص۱۳۸.</ref> از نظر آنان، ناسازگاری عذاب با عدل ناشی از باور به عذاب قراردادی و اعتباری است؛ زیرا قراردادی‌دانستن عذاب‌های آخرتی زمینه‌ساز پرسش‌هایی در باب امکان عذاب ابدی می‌شود و نمی‌توان انگیزه معقولی برای عذاب ابدی در نظر گرفت.<ref>قدردان قراملکی، «تأملی در جاودانگی عذاب کفار ۱»، ص۱۳۸.</ref> به همین جهت، گروهی از آنان برای تبیین عذاب ابدی، به نظریه [[تجسم اعمال]] تمسک جسته‌اند.<ref>قدردان قراملکی، «تأملی در جاودانگی عذاب کفار ۱»، ص۱۳۷.</ref> از سوی دیگر گفته شده نظریه تجسم اعمال هم حداکثر می‌تواند امکان خلود در آتش را اثبات کند، نه تحقق قطعی آن را.<ref>قدردان قراملکی، «تأملی در جاودانگی عذاب کفار ۱»، ص۱۳۸.</ref>

در همین راستا، [[علامه طباطبائی]] خلود عذاب را بر مبنای اصول فلسفی [[حکمت متعالیه]]، از جمله [[حرکت جوهری]] شرح می‌دهد. او معتقد است اگر صورت‌های زشت با نفس انسان یکی نشده باشند، نفس بعد از مدتی عذابِ محدود رها می‌شود؛ ولی اگر [[گناه|گناهان]] جزو ذات نفس او شده باشند، و نفس بدون فشار، به معصیت تن در دهد و با گناه سِنخیَّت پیدا کند، در عذاب جاودان خواهد ماند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۱۲-۴۱۴</ref>