کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی) |
S.h.fatemi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| سیاسی = | | سیاسی = | ||
}} | }} | ||
'''کَربَلا''' یا '''کربلای مُعَلّی''' از شهرهای زیارتی [[شیعه|شیعیان]] در [[عراق]] است. [[شهادت]] [[امام حسین علیه‌السلام |امام حسین(ع)]] و [[شهدای کربلا|یارانش]] در [[واقعه کربلا]] در [[سال ۶۱ هجری قمری |سال ۶۱ قمری]] و قرار داشتن [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] اهمیت | '''کَربَلا''' یا '''کربلای مُعَلّی''' از شهرهای زیارتی [[شیعه|شیعیان]] در [[عراق]] است. [[شهادت]] [[امام حسین علیه‌السلام |امام حسین(ع)]] و [[شهدای کربلا|یارانش]] در [[واقعه کربلا]] در [[سال ۶۱ هجری قمری |سال ۶۱ قمری]] و قرار داشتن [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] اهمیت زیاد به این شهر نزد شیعیان داده است. | ||
پیشینه کربلا به قبل از [[اسلام]] و دوره بابلی برمی‌گردد. پس از [[فتوحات اسلامی]] قبائلی در اطراف کربلا و نزدیک [[فرات|رود فرات]] زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش در واقعه عاشورا در [[روز عاشورا|دهم محرم]] و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای [[زیارت]] [[حرم امام حسین(ع)]] راهی کربلا می‌شدند. اهتمام شیعیان برای [[زیارت امام حسین(ع)]] و دیگر شهدای کربلا روند تبدیل کربلا به سکونت‌گاه [[شیعه|شیعیان]] را فراهم کرد. از [[قرن دوم هجری قمری|سده‌های دوم]] و [[قرن سوم هجری قمری|سوم قمری]] نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره [[آل بویه]] اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا صورت گرفت؛ اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به [[صفویان |صفویه]] و [[قاجار]] برمی‌گردد. | پیشینه کربلا به قبل از [[اسلام]] و دوره بابلی برمی‌گردد. پس از [[فتوحات اسلامی]] قبائلی در اطراف کربلا و نزدیک [[فرات|رود فرات]] زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش در واقعه عاشورا در [[روز عاشورا|دهم محرم]] و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای [[زیارت]] [[حرم امام حسین(ع)]] راهی کربلا می‌شدند. اهتمام شیعیان برای [[زیارت امام حسین(ع)]] و دیگر شهدای کربلا روند تبدیل کربلا به سکونت‌گاه [[شیعه|شیعیان]] را فراهم کرد. از [[قرن دوم هجری قمری|سده‌های دوم]] و [[قرن سوم هجری قمری|سوم قمری]] نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره [[آل بویه]] اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا صورت گرفت؛ اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به [[صفویان |صفویه]] و [[قاجار]] برمی‌گردد. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
پس از فتح [[عراق]] و [[بین‌النهرین]] توسط [[اسلام|مسلمانان]] گزارش‌های نادری از سوی مورخان تا پیش از [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] ثبت شده است. در گزارشی آمده که [[خالد بن ولید]] در سال [[سال ۱۲ هجری قمری|دوازدهم قمری]] در جریان [[نبرد حیره]] پس از تسلط بر [[حیره]] (در نزدیکی [[نجف]] کنونی) در کربلا اردو زد.<ref>خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۹۷.</ref> برخی از گزارش‌ها به عبور [[امام علی(ع)]] در بازگشت از [[جنگ صفین]] اشاره دارد که بر اساس آن امام علی در کربلا برای خواندن [[نماز]] و استراحت توقف کردند و نسبت به واقعه کربلا و حوادثی که در آینده برای فرزندش [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]]، [[شهدای کربلا|اصحاب]] و خانواده او اتفاق می‌افتد، پیشگویی کرده بود.<ref>دینوری، أخبار الطوال، ۱۳۷۱ش، ص۲۹۸.</ref> | پس از فتح [[عراق]] و [[بین‌النهرین]] توسط [[اسلام|مسلمانان]] گزارش‌های نادری از سوی مورخان تا پیش از [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] ثبت شده است. در گزارشی آمده که [[خالد بن ولید]] در سال [[سال ۱۲ هجری قمری|دوازدهم قمری]] در جریان [[نبرد حیره]] پس از تسلط بر [[حیره]] (در نزدیکی [[نجف]] کنونی) در کربلا اردو زد.<ref>خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۹۷.</ref> برخی از گزارش‌ها به عبور [[امام علی(ع)]] در بازگشت از [[جنگ صفین]] اشاره دارد که بر اساس آن امام علی در کربلا برای خواندن [[نماز]] و استراحت توقف کردند و نسبت به واقعه کربلا و حوادثی که در آینده برای فرزندش [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]]، [[شهدای کربلا|اصحاب]] و خانواده او اتفاق می‌افتد، پیشگویی کرده بود.<ref>دینوری، أخبار الطوال، ۱۳۷۱ش، ص۲۹۸.</ref> | ||
مهم‌ترین واقعه‌‌ای که کربلا به سبب آن مشهور و نزد [[شیعه|شیعیان]] اهمیت | مهم‌ترین واقعه‌‌ای که کربلا به سبب آن مشهور و نزد [[شیعه|شیعیان]] اهمیت زیاد یافت، واقعه عاشورا است. در این واقعه امام حسین(ع) پس از [[بیعت]] نکردن با [[یزید بن معاویه|یزید]] و دعوت مردم [[کوفه]] برای بیعت با ایشان با ارسال [[نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع)|نامه‌های متعدد]]<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۱۵۷-۱۵۸؛مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۳۶-۳۷.</ref> از [[مکه]] راهی کوفه شد.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۸۱.</ref>پس از متوقف کردن کاروان امام حسین(ع) در راه کوفه توسط [[حر بن یزید ریاحی]] و به دستور [[عبیدالله بن زیاد]]، فرماندار کوفه،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۰۱.</ref> کاروان امام به ناچار در کربلا اردو زد.<ref>مقرم، مقتل الحسین(ع)، ۱۴۲۶ق، ص۱۹۲.</ref> پس از چند روز از توقف کاروان امام حسین(ع)، در [[روز عاشورا|دهم محرم]] سال [[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]] نبردی میان سپاه امام حسین(ع) و [[لشکر عمر بن سعد]] رخ داد،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۱۷؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۹۱.</ref> امام(ع) به همراه بسیاری از [[شهدای کربلا|یارانش]] در آن روز به [[شهادت]] رسیدند و بازماندگان کاروان امام حسین(ع) که بیشترشان زنان و کودکان بودند [[اسیران کربلا|اسیر]] گشتند و ابتدا به کوفه و سپس به [[دمشق|دِمَشق]]، پایتخت یزید در [[شام]] فرستاده شدند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۹-۵۲۳.</ref> | ||
تأکید [[امامان شیعه]] بر [[زیارت]] کردن [[حرم امام حسین(ع)]] و توجه شیعیان به آن، زمینه برای ساخت بنا بر قبر امام حسین، توسعه آن و احداث سکونت‌گاه برای زائران و مجاوران مرقد امام(ع) در کربلا در دوره [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]] فراهم کرد.<ref>آل طعمه، میراث کربلا، ۱۳۷۳ش، ص۳۱ و ۳۲.</ref> پیدایش قیام‌های شیعی پس از واقعه کربلا نیز در توجه شیعیان به قبر امام حسین(ع) نقش داشته است. [[توابین]] در [[قیام توابین|قیام خود]] پس از آنکه از [[نخیله]] راهی دمشق شدند در میانه راه قبر امام حسین را زیارت کردند<ref>ابن أثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۱۷۸.</ref> و پای‌بندی خود به راه امام حسین(ع) اعلام کردند.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۴۵۶ و ۴۵۷.</ref> در قیام مختار نیز توجه به کربلا و زیارت قبر امام حسین(ع) وجود داشت. [[مختار ثقفی]] نخستین کسی بود که ضمن ساخت بنایی بر قبر امام حسین(ع)، مسجد و روستای کوچکی<ref>الصدر، نزهة اهل الحرمین فی عمارة المشهدین، ۱۳۸۴ق، ۲۱، ۲۳ و ۲۶.</ref> متشکل از مجموعه‌ای از منازل ساخته شده از گل، ساقه و شاخه درخت خرما ایجاد کرد.<ref>انصاری، عمارة کربلاء، ۲۰۰۵م، ص۹۵.</ref> | تأکید [[امامان شیعه]] بر [[زیارت]] کردن [[حرم امام حسین(ع)]] و توجه شیعیان به آن، زمینه برای ساخت بنا بر قبر امام حسین، توسعه آن و احداث سکونت‌گاه برای زائران و مجاوران مرقد امام(ع) در کربلا در دوره [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]] فراهم کرد.<ref>آل طعمه، میراث کربلا، ۱۳۷۳ش، ص۳۱ و ۳۲.</ref> پیدایش قیام‌های شیعی پس از واقعه کربلا نیز در توجه شیعیان به قبر امام حسین(ع) نقش داشته است. [[توابین]] در [[قیام توابین|قیام خود]] پس از آنکه از [[نخیله]] راهی دمشق شدند در میانه راه قبر امام حسین را زیارت کردند<ref>ابن أثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۱۷۸.</ref> و پای‌بندی خود به راه امام حسین(ع) اعلام کردند.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۴۵۶ و ۴۵۷.</ref> در قیام مختار نیز توجه به کربلا و زیارت قبر امام حسین(ع) وجود داشت. [[مختار ثقفی]] نخستین کسی بود که ضمن ساخت بنایی بر قبر امام حسین(ع)، مسجد و روستای کوچکی<ref>الصدر، نزهة اهل الحرمین فی عمارة المشهدین، ۱۳۸۴ق، ۲۱، ۲۳ و ۲۶.</ref> متشکل از مجموعه‌ای از منازل ساخته شده از گل، ساقه و شاخه درخت خرما ایجاد کرد.<ref>انصاری، عمارة کربلاء، ۲۰۰۵م، ص۹۵.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
این اقدامات از سوی شیعیان تهدیدی برای برخی خلفای عباسی قلمداد می‌شد. از این رو خلفایی نظیر [[هارون عباسی|هارون‌الرشید]] و [[متوکل عباسی|مُتَوکِّل عَبّاسی]] در دوره حکومت خود دستور [[تخریب حرم امام حسین(ع)|تخریب حرم]] و بناهای اطراف آن را دادند.<ref>آل طعمه، میراث کربلا، ۱۳۷۳ش، ص۳۲ و ۳۳.</ref> با این حال به نظر می‌رسد اقدامات خلفای عباسی نتوانست از تبدیل شدن کربلا به سکونت‌گاه برخی از شیعیان ممانعت کند. پس از هارون، در دوره فرزندش [[مأمون عباسی]] مرقد امام حسین(ع) و بناهای تخریب شده، بازسازی و آبادانی نسبی در کربلا محقق شد.<ref>جمعی از نویسندگان، نگاهی نو به جریان عاشورا، ۱۳۸۷ش، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref> پس از ویرانی‌های دوره متوکل نیز عمران به شهر کربلا برگشت و علاوه بر بازسازی مرقد و مناطق تخریب شده، اماکن جدیدی از جمله بازار کربلا تأسیس شد.<ref>انصاری، عمارة کربلاء؛ ۲۰۰۵م، ص۹۶ و ۹۷.</ref> در دوره عباسیان محافل علمی نیز توسط اصحاب ائمه در کربلا تشکیل شد که از آن با عنوان نخستین دوره [[حوزه علمیه کربلا|حوزه کربلا]] یاد می‌شود.<ref>سیدکباری، حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان، ۱۳۷۸ش، ص۲۵۶.</ref> روند معماری کربلا در دوره [[آل بویه]] شکل جدیدی به خود گرفت<ref>امین، دائرة المعارف الإسلامیة الشیعیة، ۱۴۱۳ق، ج۱۱، ص۳۵۶.</ref> که برخی از آن با عنوان دوره شکوفایی معماری کربلا تا آن دوره یاد می‌کنند.<ref>انصاری، عمارة کربلاء، ۲۰۰۵م، ص۹۹.</ref> حاکمان بویهی ضمن [[زیارت امام حسین(ع)]] اقدام به تجدید بنای مرقد امام حسین(ع) و توسعه شهر کربلانمودند. ساخت نخستین باروی شهر، احداث سکونت‌گاه و بازارهای جدید، مدارس دینی نظیر مدرسه عَضُدِیه و مسجد رأس‌الحسین، که به دستور [[عضدالدوله دیلمی|عَضُدُالدوله دیلمی]] در [[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲ق]] ساخته شد، از توسعه شهری کربلا حکایت دارد.<ref>موسوی زنجانی، جولة فی الأماکن المقدسة، ۱۴۰۵ق، ص۸۳.</ref> | این اقدامات از سوی شیعیان تهدیدی برای برخی خلفای عباسی قلمداد می‌شد. از این رو خلفایی نظیر [[هارون عباسی|هارون‌الرشید]] و [[متوکل عباسی|مُتَوکِّل عَبّاسی]] در دوره حکومت خود دستور [[تخریب حرم امام حسین(ع)|تخریب حرم]] و بناهای اطراف آن را دادند.<ref>آل طعمه، میراث کربلا، ۱۳۷۳ش، ص۳۲ و ۳۳.</ref> با این حال به نظر می‌رسد اقدامات خلفای عباسی نتوانست از تبدیل شدن کربلا به سکونت‌گاه برخی از شیعیان ممانعت کند. پس از هارون، در دوره فرزندش [[مأمون عباسی]] مرقد امام حسین(ع) و بناهای تخریب شده، بازسازی و آبادانی نسبی در کربلا محقق شد.<ref>جمعی از نویسندگان، نگاهی نو به جریان عاشورا، ۱۳۸۷ش، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref> پس از ویرانی‌های دوره متوکل نیز عمران به شهر کربلا برگشت و علاوه بر بازسازی مرقد و مناطق تخریب شده، اماکن جدیدی از جمله بازار کربلا تأسیس شد.<ref>انصاری، عمارة کربلاء؛ ۲۰۰۵م، ص۹۶ و ۹۷.</ref> در دوره عباسیان محافل علمی نیز توسط اصحاب ائمه در کربلا تشکیل شد که از آن با عنوان نخستین دوره [[حوزه علمیه کربلا|حوزه کربلا]] یاد می‌شود.<ref>سیدکباری، حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان، ۱۳۷۸ش، ص۲۵۶.</ref> روند معماری کربلا در دوره [[آل بویه]] شکل جدیدی به خود گرفت<ref>امین، دائرة المعارف الإسلامیة الشیعیة، ۱۴۱۳ق، ج۱۱، ص۳۵۶.</ref> که برخی از آن با عنوان دوره شکوفایی معماری کربلا تا آن دوره یاد می‌کنند.<ref>انصاری، عمارة کربلاء، ۲۰۰۵م، ص۹۹.</ref> حاکمان بویهی ضمن [[زیارت امام حسین(ع)]] اقدام به تجدید بنای مرقد امام حسین(ع) و توسعه شهر کربلانمودند. ساخت نخستین باروی شهر، احداث سکونت‌گاه و بازارهای جدید، مدارس دینی نظیر مدرسه عَضُدِیه و مسجد رأس‌الحسین، که به دستور [[عضدالدوله دیلمی|عَضُدُالدوله دیلمی]] در [[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲ق]] ساخته شد، از توسعه شهری کربلا حکایت دارد.<ref>موسوی زنجانی، جولة فی الأماکن المقدسة، ۱۴۰۵ق، ص۸۳.</ref> | ||
شهر کربلا با توجه [[صفویان|پادشاهان صفوی]] و [[قاجاریان|قاجار]] به [[عتبات عالیات]] از سده‌های ۱۰ تا ۱۳ق و اقامت گسترده [[ایران|ایرانیان]] وارد مرحله جدیدی از معماری و شکوفایی عمران کربلا بوده است. در این مرحله علاوه بر تجدید بنای و توسعه [[حرم امام حسین(ع)]]، [[حرم حضرت عباس(ع)]] و دیگر اماکن زیارتی در کربلا، ایرانیان مقیم کربلا نقش | شهر کربلا با توجه [[صفویان|پادشاهان صفوی]] و [[قاجاریان|قاجار]] به [[عتبات عالیات]] از سده‌های ۱۰ تا ۱۳ق و اقامت گسترده [[ایران|ایرانیان]] وارد مرحله جدیدی از معماری و شکوفایی عمران کربلا بوده است. در این مرحله علاوه بر تجدید بنای و توسعه [[حرم امام حسین(ع)]]، [[حرم حضرت عباس(ع)]] و دیگر اماکن زیارتی در کربلا، ایرانیان مقیم کربلا نقش فراوان در رونق بازرگانی و تأسیس [[حسینیه|حسینیه‌ها]]، مدارس علمیه، کتابخانه‌ها و [[مسجد|مساجد]] در این دوره‌ها داشته‌اند. جهانگردان و جغرافی‌دانانی نظیر کارِستِن نِیبُور، جان اشر در بازدید از شهر کربلا از توسعه شهری کربلا در دوره [[عثمانیان|عثمانی‌ها]] در سفرنامه‌های خود گزارش کرده‌اند.<ref>انصاری، عمارة کربلاء، ۲۰۰۵م، ص۶۱-۷۰.</ref> جان پیترز جهانگرد و باستان‌شناس از کشور [[آمریکا]] نیز در بازدید از کربلا در ۱۸۹۰م نوشته است بخش جدید کربلا که خارج از حصار قدیم شهر ایجاد شده است دارای خیابان‌های گسترده و منظم نظیر شهرهای اروپایی است.<ref>. John punnett: Nippuar or Explorations and Avcentures on the Euphrates 1880 - 1890, page: 331, Volume II - second compaign 1897.peters</ref> | ||
==اماکن زیارتی== | ==اماکن زیارتی== | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
===حملات تروریستی در کربلا=== | ===حملات تروریستی در کربلا=== | ||
پس از سقوط رژیم بعث در عراق، گروه‌های تروریستی و [[تکفیر اهل قبله|تکفیری]] وابسته به [[القاعده]] با همکاری گروهی از افسران سابق وابسته [[حزب بعث عراق]] به عملیات‌های متعدد تروریستی در کربلا دست زدند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/776777 «آمریکا چگونه القاعده‌ای‌ها را تکفیری کرد؟/ افسر اطلاعاتی رژیم بعث چگونه داعش را بوجود آورد؟»]، پایگاه خبری مشرق.</ref> این حملات تروریستی که در شهرهای دیگر عراق نیز صورت می‌گرفت تلفات مالی و جانی | پس از سقوط رژیم بعث در عراق، گروه‌های تروریستی و [[تکفیر اهل قبله|تکفیری]] وابسته به [[القاعده]] با همکاری گروهی از افسران سابق وابسته [[حزب بعث عراق]] به عملیات‌های متعدد تروریستی در کربلا دست زدند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/776777 «آمریکا چگونه القاعده‌ای‌ها را تکفیری کرد؟/ افسر اطلاعاتی رژیم بعث چگونه داعش را بوجود آورد؟»]، پایگاه خبری مشرق.</ref> این حملات تروریستی که در شهرهای دیگر عراق نیز صورت می‌گرفت تلفات مالی و جانی فراوان را به دنبال داشت. بیشتر اقدامات تروریستی در کربلا در ایام [[سوگواری محرم|عزاداری امام حسین]] و مراسم [[پیاده‌روی اربعین]] به وقوع پیوست.<ref>[http://www.bbc.com/persian/interactivity/debate/story/2004/03/040303_h_ali_karbala.shtml «یادداشت‌های یک ایرانی از عاشورای خونین در کربلا»]، پایگاه اینترنتی شبکه بی‌بی‌سی.</ref> | ||
==احزاب و تشکلات سیاسی و اجتماعی== | ==احزاب و تشکلات سیاسی و اجتماعی== | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۳: | ||
در قرن نهم هجری، [[حوزه علمیه]] در کربلا شکل گرفت که از نخستین بزرگان این حوزه، سید عزالدین حسین بن مساعد حائری و فیض الله برمکی بغدادی بودند.<ref>پاکتچی، حوزه علمیه، ص۴۷۵.</ref> | در قرن نهم هجری، [[حوزه علمیه]] در کربلا شکل گرفت که از نخستین بزرگان این حوزه، سید عزالدین حسین بن مساعد حائری و فیض الله برمکی بغدادی بودند.<ref>پاکتچی، حوزه علمیه، ص۴۷۵.</ref> | ||
در حوزه علمیه کربلا دو مکتب [[اخباریان|اخباری]] و [[اصول|اصولی]] فعالیت داشتند اما مکتب اخباری طرفداران | در حوزه علمیه کربلا دو مکتب [[اخباریان|اخباری]] و [[اصول|اصولی]] فعالیت داشتند اما مکتب اخباری طرفداران زیاد نداشت.<ref>[http://mobahesat.ir/8712 «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا»]، پایگاه اینترنتی مباحثات.</ref> با ظهور [[صفویان|صفویه]] مکتب اخباری توسط [[محمدامین استرآبادی]] احیا شد. پس از سقوط صفویان، آزار و اذیت‌های افغان‌های [[اهل سنت و جماعت|سنی‌مذهب]] و فشارهای [[نادرشاه]]، علمای ایرانی را مجبور به مهاجرت به [[عراق]] به ویژه کربلا کرد. در این دوره مکتب اخباری در کربلا به اوج خود رسیده بود و شمار زیاد از علمای ایرانی مرام اخباری داشتند. با این همه مکتب اخباری به دلایلی رو به افول نهاد.<ref>[http://mobahesat.ir/8712 «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا»]، پایگاه اینترنتی مباحثات.</ref> | ||
حوزه کربلا در قرن سیزدهم هجری به دلیل مهاجرت علمای ایران به [[نجف]] یا بازگشت به [[ایران]] دیگر رونق سابق خود را نداشت تا آنکه [[محمدتقی شیرازی]] از [[سامرا]] به [[کاظمین]] و در نهایت به کربلا مهاجرت کرد. رهبری وی در مبارزه با اشغالگری بریتانیا در عراق و شرکت برخی از روحانیان و [[طلبه|طلاب]] حوزه علمیه کربلا در جنبش فراگیر ضد [[بریتانیا]]، جان تازه‌ای به حوزه علمیه کربلا بخشید.<ref>[http://mobahesat.ir/4197 «رفتارشناسی سیاسی حوزه کربلا در قرن اخیر».]، پایگاه اینترنتی مباحثات.؛ [http://mobahesat.ir/8712 «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا»]، پایگاه اینترنتی مباحثات.</ref> | حوزه کربلا در قرن سیزدهم هجری به دلیل مهاجرت علمای ایران به [[نجف]] یا بازگشت به [[ایران]] دیگر رونق سابق خود را نداشت تا آنکه [[محمدتقی شیرازی]] از [[سامرا]] به [[کاظمین]] و در نهایت به کربلا مهاجرت کرد. رهبری وی در مبارزه با اشغالگری بریتانیا در عراق و شرکت برخی از روحانیان و [[طلبه|طلاب]] حوزه علمیه کربلا در جنبش فراگیر ضد [[بریتانیا]]، جان تازه‌ای به حوزه علمیه کربلا بخشید.<ref>[http://mobahesat.ir/4197 «رفتارشناسی سیاسی حوزه کربلا در قرن اخیر».]، پایگاه اینترنتی مباحثات.؛ [http://mobahesat.ir/8712 «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا»]، پایگاه اینترنتی مباحثات.</ref> | ||