پرش به محتوا

خطبه فدکیه: تفاوت میان نسخه‌ها

انتقال بخشی از یادداشتی که در ویرایش قبل حذف شد به متن اصلی
(←‏انگیزه: افزودن مطلب درباره انگیزه مطالبه فدک)
(انتقال بخشی از یادداشتی که در ویرایش قبل حذف شد به متن اصلی)
خط ۲۶: خط ۲۶:
همچنین هم‌تراز دانستن خطبه فدکیه با خطبه‌های [[امام علی(ع)]] از نظر فصاحت و بلاغت<ref>شرف‌الدین موسوی، المراجعات، ۱۴۰۲ق، ص۳۹۲.</ref> و استفاده از شاخصه‌های منطقی مشهور در فن خطابه، از دلایل اهمیت این خطبه دانسته شده؛<ref>ندری ابیانه، «ویژگی‌های خطابی خطبه فدکیه»، ص۱۳۳.</ref> از این‌رو در [[بلاغات النساء|کتاب بلاغات النساء]] ابن طیفور جزو سخنرانی‌های دارای بلاغت و فصاحت معرفی شده است.<ref>ابن طیفور، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۶.</ref>
همچنین هم‌تراز دانستن خطبه فدکیه با خطبه‌های [[امام علی(ع)]] از نظر فصاحت و بلاغت<ref>شرف‌الدین موسوی، المراجعات، ۱۴۰۲ق، ص۳۹۲.</ref> و استفاده از شاخصه‌های منطقی مشهور در فن خطابه، از دلایل اهمیت این خطبه دانسته شده؛<ref>ندری ابیانه، «ویژگی‌های خطابی خطبه فدکیه»، ص۱۳۳.</ref> از این‌رو در [[بلاغات النساء|کتاب بلاغات النساء]] ابن طیفور جزو سخنرانی‌های دارای بلاغت و فصاحت معرفی شده است.<ref>ابن طیفور، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۶.</ref>


از خطبه فدکیه برای اثبات جواز مشارکت زنان مسلمان در اجتماعات سیاسی استفاده می‌شود.<ref>بهرام، «فعالیت‌های اجتماعی زنان از دیدگاه فقه و حقوق»، ص۱۱۸.</ref> به گفته [[عبدالله جوادی آملی]]، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]]، خطبه‌هایی مانند خطبه حضرت زهرا(س) بايد به عنوان درس رسمی در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علميه]] تدريس شود.<ref>«جوادی آملی: علم‌ها را از هیات‌ها بردارید»، تابناک.</ref>
از خطبه فدکیه برای اثبات جواز مشارکت زنان مسلمان در اجتماعات سیاسی استفاده می‌شود.<ref> بهرام، «فعالیت‌های اجتماعی زنان از دیدگاه فقه و حقوق»، ص۱۱۸.</ref> به گفته [[عبدالله جوادی آملی]]، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]]، خطبه‌هایی مانند خطبه حضرت زهرا(س) باید به عنوان درس رسمی در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس شود.<ref>«جوادی آملی: علم‌ها را از هیات‌ها بردارید»، تابناک.</ref> همچنین از گزارشِ نحوه حضور فاطمه برای ایراد خطبه استفاده‌هایی شده است: مانند اینکه: حجاب مانع از حضور زن در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیست، لباس فاطمه آن‌قدر بلند بود که روی پایش رو می‌پوشاند و به هنگام راه رفتن روی زمین کشیده می‌شد، فاطمه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول الله(ص)]] را نظر فکری، معنوی و حتی رفتاری الگوی خود قرار داده بود.<ref>قادری، [https://www.balagh.ir/content/11740 «گزارش چگونگی ورود حضرت فاطمه سلام الله علیها به مسجدالنبی»]، وبگاه بلاغ.</ref>
 
==انگیزه==
==انگیزه==
{{اصلی|ماجرای فدک|فدک|نحن معاشر الانبیاء لا نورث}}
{{اصلی|ماجرای فدک|فدک|نحن معاشر الانبیاء لا نورث}}
خط ۳۵: خط ۳۴:


==سند==
==سند==
[[علامه مجلسی]] خطبه فدکیه را از خطبه‌های مشهوری دانسته که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] با سندهای گوناگون آن را نقل کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۲۱۵.</ref> [[شیخ صدوق]] در [[من لا یحضر]] بخشی از این خطبه را نقل کرده است.<ref>صدوق، من لا یحضر، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۵۶۷-۵۶۸.</ref> به گفته [[آیت الله منتظری]] قدیمی‌ترین سند این خطبه، کتاب [[بلاغات النساء]] اثر [[احمد بن ابی طاهر مروزی]] مشهور به ابن طیفور (۲۰۴-۲۸۰ق) از عالمان اهل سنت است که در زمان [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] می‌زیسته است.<ref>منتظری، خطبه حضرت زهرا علیها السلام، ۱۳۸۵ش، ص۳۷.</ref> ابن طیفور این خطبه را با دو روایت ضبط کرده،<ref>ابن طیفور، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۷-۲۵. </ref> اما به گفته [[سید جعفر شهیدی]] در سندهای متأخر، هر دو فقره درهم آمیخته و به یک صورت نقل شده است.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲.</ref> برای خطبه فدکیه بیش از ۱۶ منبع ذکر شده است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120426135601-3094-122.pdf آذربادگان، «نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک»] پرتال جامع علوم انسانی.</ref>
[[علامه مجلسی]] خطبه فدکیه را از خطبه‌های مشهوری دانسته که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] با سندهای گوناگون آن را نقل کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۲۱۵.</ref> [[شیخ صدوق]] در [[من لا یحضر]] بخشی از این خطبه را نقل کرده است.<ref>صدوق، من لا یحضر، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۵۶۷-۵۶۸.</ref> به گفته [[آیت الله منتظری]] قدیمی‌ترین سند این خطبه، کتاب [[بلاغات النساء]] اثر [[احمد بن ابی‌طاهر مروزی]] مشهور به ابن‌طیفور (۲۰۴-۲۸۰ق) از عالمان اهل‌سنت است که در زمان [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] می‌زیسته است.<ref>منتظری، خطبه حضرت زهرا علیها السلام، ۱۳۸۵ش، ص۳۷.</ref> ابن طیفور این خطبه را با دو روایت ضبط کرده،<ref>ابن طیفور، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۷-۲۵.</ref> اما به گفته [[سید جعفر شهیدی]] در سندهای متأخر، هر دو فقره درهم آمیخته و به یک صورت نقل شده است.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲.</ref> برای خطبه فدکیه بیش از ۱۶ منبع ذکر شده است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120426135601-3094-122.pdf آذربادگان، «نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک»] پرتال جامع علوم انسانی.</ref>


گفته شده اشخاصی نظیر [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، [[زینب(س)]]، [[امام باقر(ع)]]، [[امام صادق(ع)]]، [[عایشه]]، [[عبدالله بن عباس]] در زمره راویان این خطبه قرار دارند.<ref>پورسید آقایی، «خطبه‌های فاطمی»، ص۵۱.</ref>
گفته شده اشخاصی نظیر [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، [[زینب(س)]]، [[امام باقر(ع)]]، [[امام صادق(ع)]]، [[عایشه]]، [[عبدالله بن عباس]] در زمره راویان این خطبه قرار دارند.<ref>پورسید آقایی، «خطبه‌های فاطمی»، ص۵۱.</ref>
خط ۸۹: خط ۸۸:
* بهرام، فریده، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1715606 فعالیت‌های اجتماعی زنان از دیدگاه فقه و حقوق]»، فقه و حقوق نوین، شماره۳، ۱۳۹۹ش.
* بهرام، فریده، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1715606 فعالیت‌های اجتماعی زنان از دیدگاه فقه و حقوق]»، فقه و حقوق نوین، شماره۳، ۱۳۹۹ش.
* پورسیدآقایی، مسعود، «خطبه‌های فاطمی»، در دانشنامه فاطمی، ۱۳۹۳ش.
* پورسیدآقایی، مسعود، «خطبه‌های فاطمی»، در دانشنامه فاطمی، ۱۳۹۳ش.
* [https://www.tabnak.ir/fa/news/3984/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%8A-%D8%A2%D9%85%D9%84%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%87%D8%A7-%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%8A%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AF «جوادی آملی: علم‌ها را از هیات‌ها بردارید»]، وبگاه تابناک، تاریخ درج مطلب: ۷ دی ۱۳۸۶ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۲ش.
* [https://www.tabnak.ir/fa/news/3984 «جوادی آملی: علم‌ها را از هیات‌ها بردارید»]، وبگاه تابناک، تاریخ درج مطلب: ۷ دی ۱۳۸۶ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۲ش.
* حسكانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران،  سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.
* حسكانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران،  سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.
* حلبی، علی بن ابراهیم، السیرة الحلبیه، تحقیق عبدالله محمد خلیلی، بیروت،‌ دار الکتب العلمیة، ۱۹۷۱م.
* حلبی، علی بن ابراهیم، السیرة الحلبیه، تحقیق عبدالله محمد خلیلی، بیروت،‌ دار الکتب العلمیة، ۱۹۷۱م.
خط ۱۰۳: خط ۱۰۲:
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.
*قادری، [https://www.balagh.ir/content/11740 «گزارش چگونگی ورود حضرت فاطمه سلام الله علیها به مسجدالنبی»]، وبگاه بلاغ، تاریخ درج مطلب: ۱ بهمن ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۶ شهریور ۱۴۰۳ش.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* مروزی، احمد بن ابی‌طاهر، بلاغات النساء، قاهره، مطبعة مدرسة والدة عباس الأول، ۱۳۲۶ق.
* مروزی، احمد بن ابی‌طاهر، بلاغات النساء، قاهره، مطبعة مدرسة والدة عباس الأول، ۱۳۲۶ق.