پرش به محتوا

اماکن تخییر: تفاوت میان نسخه‌ها

 
خط ۵: خط ۵:
برخی از فقیهان هم گفته‌اند: حکم تخییر فقط در محدوده قدیم این مکان‌ها جاری است.
برخی از فقیهان هم گفته‌اند: حکم تخییر فقط در محدوده قدیم این مکان‌ها جاری است.


== علت نام‌گذاری==
==علت نام‌گذاری==
اماکن تخییر به مکان‌هایی گفته می‌شود که [[مسافر]] می‌تواند در آنجا نماز را [[نماز شکسته|شکسته]] یا تمام بخواند. به جهت اینکه مسافر در این مکان‌ها میان شکسته‌خواندن نماز و کامل‌خواندن آن اختیار دارد، از آنها با نام اماکن تخییر یاد می‌شود. همچنین به‌لحاظ تعداد این مکان‌ها، آنها را اماکن اربعه (چهارگانه) می‌نامند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به یزدی طباطبایی، العروةالوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref>
اماکن تخییر به مکان‌هایی گفته می‌شود که [[مسافر]] می‌تواند در آنجا نماز را [[نماز شکسته|شکسته]] یا تمام بخواند. به جهت اینکه مسافر در این مکان‌ها میان شکسته‌خواندن نماز و کامل‌خواندن آن اختیار دارد، از آنها با نام اماکن تخییر یاد می‌شود. همچنین به‌لحاظ تعداد این مکان‌ها، آنها را اماکن اربعه (چهارگانه) می‌نامند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به یزدی طباطبایی، العروةالوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref>


== مصادیق==
==مصادیق==
گفته‌اند طبق دیدگاه مشهور فقیهان شیعه، شهرهای [[مکه]] و [[مدینه|مدینه،]]<ref>حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۴۹۱.</ref> و نیز [[مسجد کوفه]] و [[حرم امام حسین(ع)]] از اماکن تخییرند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.</ref> [[شیخ طوسی]] گفته است: بنابر برخی [[روایات]] حکم تخییر، شهر [[کوفه]]<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.</ref> و [[نجف]]<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۴۱.</ref>را نیز دربرمی‌گیرد. برخی از [[فقها|فقیهان]] نیز شهر کوفه را از اماکن تخییر دانسته‌اند<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۵.</ref> و برخی دیگر، آن را در مکه و مدینه به [[مسجد الحرام]] و [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] منحصر کرده‌اند.<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰۳-۳۰۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۳۸.</ref>
گفته‌اند طبق دیدگاه مشهور فقیهان شیعه، شهرهای [[مکه]] و [[مدینه|مدینه،]]<ref>حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۴۹۱.</ref> و نیز [[مسجد کوفه]] و [[حرم امام حسین(ع)]] از اماکن تخییرند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.</ref> [[شیخ طوسی]] گفته است: بنابر برخی [[روایات]] حکم تخییر، شهر [[کوفه]]<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.</ref> و [[نجف]]<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۴۱.</ref>را نیز دربرمی‌گیرد. برخی از [[فقها|فقیهان]] نیز شهر کوفه را از اماکن تخییر دانسته‌اند<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۵.</ref> و برخی دیگر، آن را در مکه و مدینه به [[مسجد الحرام]] و [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] منحصر کرده‌اند.<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰۳-۳۰۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۳۸.</ref>


به [[سید مرتضی|سیدِ مرتَضی]] و [[ابن جنید|ابن‌جُنَید]] نسبت داده‌اند  <ref>اسکافی، مجموعه فتاوی ابن الجنید،۱۴۱۶ق،  ص۸۹.</ref>که حکم تخییر و [[مستحب|مُستَحَب‌بودن]] کامل‌خواندن [[نماز]] را نزد قبر همه [[امامان معصوم|امامان معصوم،]] جاری می‌دانستند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۳۳۹.</ref> [[صاحب جواهر|صاحب‌ْجواهر]]  این دیدگاه را بی‌دلیل دانسته است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۳۳۹.</ref>
به [[سید مرتضی|سیدِ مرتَضی]] و [[ابن جنید|ابن‌جُنَید]] نسبت داده‌اند  <ref>اسکافی، مجموعه فتاوی ابن الجنید،۱۴۱۶ق،  ص۸۹.</ref>که حکم تخییر و [[مستحب|مُستَحَب‌بودن]] کامل‌خواندن [[نماز]] را نزد قبر همه [[امامان معصوم|امامان معصوم،]] جاری می‌دانستند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۳۳۹.</ref> [[صاحب جواهر|صاحب‌ْجواهر]]  این دیدگاه را بی‌دلیل دانسته است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۳۳۹.</ref>


== احکام فقهی==
==احکام فقهی==
[[فقیه|فقیهان]] شیعه از اماکن تخییر در احکام [[نماز]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، البیان، ۱۴۱۲ق، ص۱۵۳.</ref> و [[عبادت استیجاری]] سخن گفته‌اند.<ref> انصاری،  المکاسب، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۳۴.</ref> بنابر نظر مشهور میان آنان، [[مسافر]] در اماکن تخییر، هم می‌تواند نماز را [[نماز شکسته|شکسته]] بخواند و هم کامل؛ اما [[مستحب]] است که کامل بخواند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.</ref>
[[فقیه|فقیهان]] شیعه از اماکن تخییر در احکام [[نماز]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، البیان، ۱۴۱۲ق، ص۱۵۳.</ref> و [[عبادت استیجاری]] سخن گفته‌اند.<ref> انصاری،  المکاسب، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۳۴.</ref> بنابر نظر مشهور میان آنان، [[مسافر]] در اماکن تخییر، هم می‌تواند نماز را [[نماز شکسته|شکسته]] بخواند و هم کامل؛ اما [[مستحب]] است که کامل بخواند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.</ref>


برخی دیگر از [[احکام فقهی]] اماکن تخییر عبارتند از:
برخی دیگر از [[احکام فقهی]] اماکن تخییر عبارتند از:
* حکم تخییر به نماز اختصاص دارد و [[روزه]] را دربر نمی‌گیرد.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸و۶۲۴.</ref>
*حکم تخییر به نماز اختصاص دارد و [[روزه]] را دربر نمی‌گیرد.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸و۶۲۴.</ref>
* بیشتر فقیهان گفته‌اند: [[احتیاط واجب|احتیاط]] آن است که نمازی که از مسافر در اماکن تخییر [[نماز قضا|قضا]] می‌شود، شکسته خوانده شود.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲-۶۳؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۳۹۸.</ref>  
*بیشتر فقیهان گفته‌اند: [[احتیاط واجب|احتیاط]] آن است که نمازی که از مسافر در اماکن تخییر [[نماز قضا|قضا]] می‌شود، شکسته خوانده شود.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲-۶۳؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۳۹۸.</ref>
* [[فتوا|به‌فتوای]] برخی از فقیهان، حکم تخییر در اماکن اربعه، استمراری است؛ یعنی نمازگزار می‌تواند هنگام خواندن نماز، نیتش را از نماز شکسته به نماز کامل یا از کامل به شکسته تغییر دهد.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۶؛ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸.</ref>
*[[فتوا|به‌فتوای]] برخی از فقیهان، نمازگزار در اماکن اربعه می‌تواند هنگام خواندن نماز، نیتش را از نماز شکسته به نماز کامل یا از کامل به شکسته تغییر دهد.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۶؛ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸.</ref>
* طبق فتوای برخی از فقیهان، حکم تخییر تنها در محدوده قدیم این اماکن جاری است.<ref>محمودی، مناسک عمره مفرده، ۱۴۲۹ق، ص۲۴۶.</ref>
*طبق فتوای برخی از فقیهان، حکم تخییر تنها در محدوده قدیم این اماکن جاری است.<ref>محمودی، مناسک عمره مفرده، ۱۴۲۹ق، ص۲۴۶.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
*[[نماز شکسته]]
*[[نماز شکسته]]
== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق.
* ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق.