خطبه امام سجاد در شام: تفاوت میان نسخه‌ها

امام سجاد(ع) در این خطبه به بیان برخی مسائل پرداخته‌اند که شاید در نگاه اول کمی غامض باشد. ایشان می‌فرمایند: من فرزند [[مکه]] و [[منا]]، [[زمزم]] و [[صفا]] هستم. در این فراز می‌توان چند احتمال را مطرح کرد:

# معنای این که من فرزند [[مناسک حج]] هستم این  است که مناسک حج به عنوان یک منسک توحیدی  در خون و گوشت امام جریان دارد و بیشترین ارتباط  ممکن  را با [[حج]] و مناسک توحیدی دارد. گاهی بعضی از افراد برای اینکه ارتباط خود با جریانی را اثبات کنند خود را از باب مبالغه فرزند آن خطاب می‌کنند. امام سجاد(ع) در جوّی که او و اسیران اهلبیت(ع) را خارج از دین خطاب می‌کنند با صراحت اعلام می‌کند  

# مراسم حج یادگار [[حضرت ابراهیم]] است، و مسلمانان این مناسک را با نام ابراهیم آمیخته می‌دانستد و  امام درصدد است اثبات نماید که '''من فرزند [[ابراهیم (پیامبر) |ابراهیم خلیلم]] '''، چنان‌چه [[امام صادق]](ع) هنگامی که خانه اش را حسن بن زید والی [[مدینه]] به دستور [[منصور دوانیقی|منصور]] آتش زد در میانه آتش‌ها گام برمی‌داشت و می‌فرمود: منم فرزند  [[اسماعیل (پیامبر) |اسماعيل]] که فرزندانش مانند رگ و ريشه در اطراف زمین پراکنده‌اند، منم فرزند[[ابراهیم (پیامبر) | ابراهيم خليل الله]].

معرفی [[پیامبر(ص)]] به آن دلیل بود که رابطه [[اسیران کربلا|اسیران]] با پیامبر(ص) معلوم شود و گرنه مردم شام پیامبر(ص) را می‌شناختند و نیازی به معرفی ایشان نبود، بلکه مهم بیان نسبت اسیرانی بود که به اسم خارجی اسیر شده بودند، به همین دلیل امام به بعضی از فضائل حضرت رسول الله(ص) اشاره کرد.{{مدرک}}

تخریب شخصیت [[امیرالمؤمنین(ع)]] به دست [[بنی امیه]] در شام، موجب شد که امام سجاد(ع)در این خطبه بیشتر به معرفی حضرت علی(ع) بپردازد و این مجال کوتاه، بهترین فرصت برای امام سجاد(ع) بود تا قدری که ممکن بود چهل سال نقشه‌های حکومت شام علیه علی(ع) را، آشکار کند.<ref>https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&mid=323046&catid=-2

در این خطبه ضمن بیان مناقب حضرت علی(ع)، وصف «هاجر هجرتین» آمده است،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۳۸.</ref> که اشاره به دو هجرت حضرت دارد.

این جمله علاوه بر خطبه امام سجاد(ع)، از  امام حسن (ع) نیز نقل شده است.

*امام  حسن(ع)در مجلسی که با حضور عَمْرو بن عثمانَ بْنِ عَفَّانَ،  [[عمرو بن عاص سهمی|عَمْرو بْن عاص]]،  عُتْبَة بن ابی سُفيان، وليد بن عُقْبَة بن ابی مُعَيْط و مُغيرَة بن ابی شُعْبه  نزد معاویه تشکیل شده در احتجاج با آنها  خطاب به معاویه فرمود: «امام علی(ع) در دو بیعت شرکت کرد که تو نسبت به اولی "[[کافر]]" بودی» و آن [[بیعت رضوان]] در [[سال ۶ هجری قمری|سال ششم هجری]] در [[صلح حدیبیه]] بود.

* بیعت دوم بیعت بعد از [[فتح مکه]] است (که گر چه ای معاویه  تو هم در این بیعت شرکت داشتی ولی نسبت به آن بیعت شکن بودی.<ref>طبرسی، الإحتجاج، ۱۴۰۳ق،ج۱، ص۲۷۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۷۴.</ref> {{یاد|وَ بَايَعَ الْبَيْعَتَيْنِ كِلْتَيْهِمَا بَيْعَةَ الرِّضْوَانِ وَ بَيْعَةَ الْفَتْحِ وَ أَنْتَ يَا مُعَاوِيَةُ بِالْأُولَى كَافِرٌ وَ بِالْأُخْرَى نَاكِثٌ؟}}

با توجه به عدم تخریب شخصیت حضرت زهرا(س) در شام، امام سجاد(ع) فقط به بیان نسبت خود با صدیقه طاهره(س) پرداخته است.{{مدرک}}

امام سجاد(ع) پس از معرفی [[حضرت علی(ع)]] و انتساب خود به [[پیامبر(ص)]] و [[حضرت فاطمه(س)]] به مظلومیت [[امام حسین(ع)]] و نحوه شهادت ایشان می‌پردازد. با مشخص شدن انتساب امام سجاد(ع) به پیامبر(ص) و فاطمه(س) و نیز بر اشکار شدن [[دروغ]]های [[معاویه]] و یزید درباره حضرت علی(ع)، بیان نحوه [[شهادت]] مظلومانه [[امام حسین(ع)]] می‌توانست تاثیر زیادی بر مردم شام و شکست یزید را داشته باشد، به همین جهت امام سجاد(ع) در چند فراز به نحوه شهادت پدر خود می‌پردازد.{{مدرک}}