پرش به محتوا

خاندان اشعریون: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ویکی سازی
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی)
خط ۱۰: خط ۱۰:
|header1 =شناسنامه خاندان
|header1 =شناسنامه خاندان
|label2 =زمانه
|label2 =زمانه
|data2 ={{{زمانه|قرن دوم هجری قمری به بعد}}}
|data2 ={{{زمانه|[[قرن دوم هجری قمری]] به بعد}}}
|label3 =بنیان‌گذار
|label3 =بنیان‌گذار
|data3 ={{{بنیان‌گذار|[[مالک بن عامر اشعری]]}}}
|data3 ={{{بنیان‌گذار|[[مالک بن عامر اشعری]]}}}
خط ۴۴: خط ۴۴:
}}
}}
{{دیگر کاربردها|اشعری}}
{{دیگر کاربردها|اشعری}}
'''اشعریان'''، طایفه‌ای از [[عرب|عرب‌های]] [[یمن|یمنی]] ساکن [[کوفه]] که در میان آنها شماری از ''[[صحابه]]'' [[رسول خدا(ص)]] و گروهی از عالمان و [[محدث|محدثان]] [[شیعی]] [[قرن دوم هجری قمری|قرن دوم]] و [[قرن سوم هجری قمری|سوم قمری]] دیده می‌شود. [[اسلام]] آوردن اشعریان پیش از [[فتح مکه]]، از افتخارات آنان است. اشعریون سابقه درخشانی در یاری [[اهل البیت(ع)]] داشته‌اند از جمله شرکت در [[جنگ صفین]] و [[قیام مختار]].
'''اشعریان'''، طایفه‌ای از [[عرب|عرب‌های]] [[یمن|یمنی]] ساکن [[کوفه]] که در میان آنها شماری از ''[[صحابه]]'' [[رسول خدا(ص)]] و گروهی از عالمان و [[محدث|محدثان]] [[شیعی]] [[قرن دوم هجری قمری]] و قرن سوم قمری دیده می‌شود. [[اسلام]] آوردن اشعریان پیش از [[فتح مکه]]، از افتخارات آنان است. اشعریون سابقه درخشانی در یاری [[اهل البیت(ع)]] داشته‌اند از جمله شرکت در [[جنگ صفین]] و [[قیام مختار]].


این طایفه در پی سختگیری‌های [[حجاج بن یوسف]] به شیعیان، از کوفه به [[قم]] مهاجرت کردند و قم را محل سکونت خود و مرکز ترویج تشیع در [[ایران]] ساختند. علت انتخاب قم از سوی اشعریون، فتح این ناحیه به دست جدشان [[مالک بن عامر]] بوده است. قدرت و نفوذ آنها در قم به گونه‌ای بوده که قم را از تابعیت [[اصفهان]] خارج کرده و حتی از حاکمان اصفهان مالیات می‌گرفته‌اند. شخصیت‌های برجسته‌ای از این خاندان، در شمار شاگردان و نزدیکان اهل بیت(ع) هستند.
این طایفه در پی سختگیری‌های [[حجاج بن یوسف]] به شیعیان، از کوفه به [[قم]] مهاجرت کردند و قم را محل سکونت خود و مرکز ترویج تشیع در [[ایران]] ساختند. علت انتخاب قم از سوی اشعریون، فتح این ناحیه به دست جدشان [[مالک بن عامر]] بوده است. قدرت و نفوذ آنها در قم به گونه‌ای بوده که قم را از تابعیت [[اصفهان]] خارج کرده و حتی از حاکمان اصفهان مالیات می‌گرفته‌اند. شخصیت‌های برجسته‌ای از این خاندان، در شمار شاگردان و نزدیکان اهل بیت(ع) هستند.
خط ۱۵۲: خط ۱۵۲:


==سرانجام اشعریان==
==سرانجام اشعریان==
تحقیقات نشان می‌دهد از مجموع ۸۳ نفر محدث اشعری، ۳۸ نفر در [[قرن دوم هجری قمری|قرن دوم]] و ۳۳ نفر در [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم]] و هفت نفر در [[قرن چهارم هجری قمری|قرن چهارم]] می‌زیسته‌اند که خود، گویای سیر شکوفایی و افول علمی این خاندان است.<ref> شجره علمی خاندان اشعری قم” فصلنامه علوم حدیث،ش ۵، ص۲۳۰.</ref> در قرن چهارم و با شروع دوران [[غیبت کبری]]، عظمت و آوازه اشعریان رو به افول نهاد و مهم‌ترین عامل آن، حملات متوالی نظامی و شورش‌های مکرر قمی‌ها بر ضد حکومت مرکزی است. نویسنده [[تاریخ قم (کتاب)]]، عوامل زوال این خاندان را این گونه توصیف می‌کند:
تحقیقات نشان می‌دهد از مجموع ۸۳ نفر محدث اشعری، ۳۸ نفر در [[قرن دوم هجری قمری]] و ۳۳ نفر در [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم]] و هفت نفر در [[قرن چهارم هجری قمری|قرن چهارم]] می‌زیسته‌اند که خود، گویای سیر شکوفایی و افول علمی این خاندان است.<ref> شجره علمی خاندان اشعری قم” فصلنامه علوم حدیث،ش ۵، ص۲۳۰.</ref> در قرن چهارم و با شروع دوران [[غیبت کبری]]، عظمت و آوازه اشعریان رو به افول نهاد و مهم‌ترین عامل آن، حملات متوالی نظامی و شورش‌های مکرر قمی‌ها بر ضد حکومت مرکزی است. نویسنده [[تاریخ قم (کتاب)]]، عوامل زوال این خاندان را این گونه توصیف می‌کند:


::لاجرم پایه دولت ایشان بلغزید و دشمن بر ایشان ظفر یافت. بعضی هلاکت شدند و برخی جلای وطن کردند، مگر اندکی از ایشان که بماندند. بعضی بر اندک معاشی که ایشان را بود، قناعت کردند و بعضی دیگر، قافله‌ها رابدرقه می‌کردند و حق السعی می‌گرفتند.<ref>تاریخ قم، ص۲۴۱.</ref>
::لاجرم پایه دولت ایشان بلغزید و دشمن بر ایشان ظفر یافت. بعضی هلاکت شدند و برخی جلای وطن کردند، مگر اندکی از ایشان که بماندند. بعضی بر اندک معاشی که ایشان را بود، قناعت کردند و بعضی دیگر، قافله‌ها رابدرقه می‌کردند و حق السعی می‌گرفتند.<ref>تاریخ قم، ص۲۴۱.</ref>


از خاندان اشعری در روز گار ما، تنها دو خانواده اشعری (طاهری و انصاری) باقی مانده‌اند. که اولی از سلاله [[زکریا بن آدم]] و دومی منسوب به [[سعد بن عبدالله بن ابی خلف اشعری]] هستند. [[ملا محمدطاهر اشعری]] و فرزندش عبدالله اشعری و نواده او [[ملا محمدطاهر اشعری قمی]]، از روحانیون معروف قم و از اساتید [[امام خمینی]] درتاریخ معاصر بوده‌اند.<ref>ستارگان حرم،شماره۲۷-۲۶ ص۲۷۳.</ref> وی در جوار [[امامزاده پنج تن]] در [[زرند کهنه]] مدفون است. فرزند [[میرزا علی اصغر قمی اشعری]] نیز کسی است که امام خمینی درباره وی گفته‌است: من ۴۶سال با وی هم بحث بودم و حتی مکروهی از وی ندیدم.<ref>ستارگان حرم،شماره۲۷-۲۶ ص۲۷۳.</ref>
از خاندان اشعری در روز گار ما، تنها دو خانواده اشعری (طاهری و انصاری) باقی مانده‌اند. که اولی از سلاله [[زکریا بن آدم]] و دومی منسوب به [[سعد بن عبدالله بن ابی خلف اشعری]] هستند. [[ملا محمدطاهر اشعری]] و فرزندش عبدالله اشعری و نواده او [[ملا محمدطاهر اشعری قمی]]، از روحانیون معروف قم و از اساتید [[امام خمینی]] بوده‌اند.<ref>ستارگان حرم،شماره۲۷-۲۶ ص۲۷۳.</ref> وی در جوار [[امامزاده پنج تن]] در [[زرند کهنه]] مدفون است. فرزند [[میرزا علی اصغر قمی اشعری]] نیز کسی است که امام خمینی درباره وی گفته‌است: من ۴۶سال با وی هم بحث بودم و حتی مکروهی از وی ندیدم.<ref>ستارگان حرم،شماره۲۷-۲۶ ص۲۷۳.</ref>


همچنین از این خاندان می‌توان از [[مرتضی انصاری قمی]] نام برد که از شاگردان [[عبدالکریم حائری|شیخ عبد الکریم حائری]] (مؤسس [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]]) و از خطبا و مبلغان بنام بود و بیش از سی هزار حدیث از حفظ داشت و از مخالفان مشهور [[بهائیت]] و [[کمونیسم]] بود. نخستین یورش ارتش [[محمد رضا شاه پهلوی]] به [[مدرسه فیضیه]] در [[۲ فروردین]] ۱۳۴۲ به هنگام سخنرانی وی صورت گرفت.<ref>دائره المعارف تشیع، ج ۲، ص۱۹۹.</ref>
همچنین از این خاندان می‌توان از [[مرتضی انصاری قمی]] نام برد که از شاگردان [[عبدالکریم حائری]] (مؤسس [[حوزه علمیه قم]]) و از خطبا و مبلغان بنام بود و بیش از سی هزار حدیث از حفظ داشت و از مخالفان مشهور [[بهائیت]] و [[کمونیسم]] بود. نخستین یورش ارتش [[محمد رضا شاه پهلوی]] به [[مدرسه فیضیه]] در [[۲ فروردین]] ۱۳۴۲ به هنگام سخنرانی وی صورت گرفت.<ref>دائره المعارف تشیع، ج ۲، ص۱۹۹.</ref>


==آثار درباره خاندان اشعری==
==آثار درباره خاندان اشعری==
آثار مختلفی درباره خاندان اشعری در زبان فارسی انتشار یافته است؛‌ کتاب‌هایی از جمله پیشگامان تشیع، نوشته رضا فرشچیان<ref>[https://www.ghbook.ir/index.php?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=12994&Itemid=&lang=fa پيشگامان تشيع در ايران : همراه با رويكردی تفصيلی به رجال اشعريان]، بازار کتاب.</ref>، پایان‌نامه‌ای با عنوان «نقش خاندان اشعری در گسترش معارف شیعه در قرن سوم و چهارم»، نوشته علی‌محمد حیدر سرلک<ref>[http://www.blib.ir/libportal/Default.aspx?req=plnkView&MFN=988&DBID=47&ServerName=Boroujerdi&IsFarsi=1 نقش خاندان اشعري در گسترش معارف شيعه در قرون سوم و جهارم]، کتابخانه آیة الله بروجردی.</ref>، و مقالاتی با عنوان «شجره علمی خاندان اشعری قم»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1634/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%B1%DB%8C-%D9%82%D9%85 شجره علمی خاندان اشعری قم معرفی و نقد]، نورمگس.</ref>، و «نقش مذهبی و فرهنگی خاندان اشعری در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1085591/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8% تاریخ اسلام: نقش مذهبی و فرهنگی خاندان اشعری در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری]، نورمگس.</ref> و برخی دیگر از این آثار است.
آثار مختلفی درباره خاندان اشعری در زبان فارسی انتشار یافته است؛‌ کتاب‌هایی از جمله پیشگامان تشیع، نوشته رضا فرشچیان<ref>[https://www.ghbook.ir/index.php?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=12994&Itemid=&lang=fa پيشگامان تشيع در ايران : همراه با رويكردی تفصيلی به رجال اشعريان]، بازار کتاب.</ref>، پایان‌نامه‌ای با عنوان «نقش خاندان اشعری در گسترش معارف شیعه در قرن سوم و چهارم»، نوشته علی‌محمد حیدر سرلک<ref>[http://www.blib.ir/libportal/Default.aspx?req=plnkView&MFN=988&DBID=47&ServerName=Boroujerdi&IsFarsi=1 نقش خاندان اشعري در گسترش معارف شيعه در قرون سوم و چهارم]، کتابخانه آیة الله بروجردی.</ref>، و مقالاتی با عنوان «شجره علمی خاندان اشعری قم»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1634/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%B1%DB%8C-%D9%82%D9%85 شجره علمی خاندان اشعری قم معرفی و نقد]، نورمگس.</ref>، و «نقش مذهبی و فرهنگی خاندان اشعری در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1085591/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8% تاریخ اسلام: نقش مذهبی و فرهنگی خاندان اشعری در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری]، نورمگس.</ref> و برخی دیگر از این آثار است.


==پانویس==
==پانویس==
۹٬۴۴۹

ویرایش