خطبه امام حسین در منا: تفاوت میان نسخه‌ها

{{روزشمار واقعه عاشورا}}

==محتوای خطبه==

==زمینه تاریخی خطبه==

برخی گفته‌اند [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در سال ۵۸ق یعنی دو سال قبل از مرگ [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] در [[سرزمین منا|منا]] خطبه خواند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ۱۳۸۱ش، ص۳۴۰.</ref>  

بنابر نظر [[ناصر مکارم شیرازی]]، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] این خطبه را در منا ایراد کرد تا به چهار هدف دست یابد:  

به گفته [[محمدصادق نجمی]]، پژوهشگر شیعه، یکی از نکات مهم در این خطبه، انتخاب زمان حساس و مکان مناسب و دعوت از شخصیت‌های اسلامی و شرکت دادن زنان و مردان نخبه [[بنی‌هاشم]] و صحابه مهاجر و [[انصار]] است که دویست نفر از حضار مجلس را کسانی تشکیل می‌دادند که افتخار [[صحابه|صحابگی]] را داشتند و بیش از هشتصد نفر دیگر نیز از فرزندان صحابه ([[تابعین]]) بودند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ۱۳۸۱ش، ص۳۶۸.</ref>  

این خطبه از سه بخش مستقل تشکیل شده و هر یک از مورخان و [[حدیث|مُحدّثان]]، به نقل بخشی از آن که ارتباط به بحث‌شان داشته بسنده نموده و از نقل بقیه خطبه صرف‌نظر کرده‌اند و حتی گاهی تنها به نقل جمله‌ای از آن اکتفا و گاهی نیز به محتوای مجموع خطبه اشاره نموده‌اند، مثلاً:

۲. [[ابن شعبه حرانی|حسن بن شعبه حرّانی]] از محدثان قرن چهارم در [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]]<ref>رجوع کنید به: حرانی، تحف العقول، ۱۳۸۰ق، ص۱۶۸.</ref> به نقل بخش دوم و سوم خطبه اکتفا کرده است. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] نیز در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]<ref>رجوع کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۷۹، ح۳۷.</ref> به نقل از تحف العقول، این دو بخش را آورده است.

==متن خطبه==

|شکل بندی عنوان=text-align:right; align: center !important;}}

أما بعد، فإن هذا الطاغیة قد فعل بنا وبشیعتنا ما قد رأیتم وعلمتم وشهدتم، وإنی أرید أن أسألکم عن شئ، فإن صدقت فصدقونی وإن کذبت فکذبونی. أسألکم بحق الله علیکم وحق رسول الله وحق قرابتی من نبیکم، لما سیرتم مقامی هذا ووصفتم مقالتی ودعوتم أجمعین فی أنصارکم من قبائلکم من آمنتم من الناس ووثقتم به، فادعوهم إلی ما تعلمون من حقنا، فإنی أتخوف أن یدرس هذا الأمر ویذهب الحق ویغلب، والله متم نوره ولو کره الکافرون.

مناقب أمیر المؤمنین علیه السلام علی لسان الأمام الحسین علیه السلام وما ترک شیئا مما أنزل الله فیهم من القرآن إلا تلاه وفسره، ولا شیئا مما قاله رسول الله صلی الله علیه وآله فی أبیه وأخیه وأمه وفی نفسه وأهل بیته إلا رواه، وکل ذلک یقول الصحابة: (اللهم نعم، قد سمعنا وشهدنا)، ویقول التابعی: (اللهم قد حدثنی به من أصدقه وأئتمنه من الصحابة). فقال: أنشدکم الله إلا حدثتم به من تثقون به وبدینه. قال سلیم: فکان فیما ناشدهم الحسین علیه السلام وذکرهم أن قال: أنشدکم الله أتعلمون أن علی بن أبی طالب کان أخا رسول الله صلی الله علیه وآله حین آخی بین أصحابه، فآخی بینه وبین نفسه وقال: (أنت أخی وأنا أخوک فی الدنیا والاخرة) ؟ قالوا: اللهم نعم. قال: أنشدکم الله، هل تعلمون أن رسول الله صلی الله علیه وآله اشتری موضع مسجده ومنازله فابتناه، ثم ابتنی فیه عشرة منازل، تسعة له وجعل عاشرها فی وسطها لأبی. ثم سد کل باب شارع إلی المسجد غیر بابه، فتکلم فی ذلک من تکلم، فقال صلی الله علیه وآله: (ما أنا سددت أبوابکم وفتحت بابه، ولکن الله أمرنی بسد أبوابکم وفتح بابه). ثم نهی الناس أن یناموا فی المسجد غیره، وکان یجنب فی المسجد ومنزله فی منزل رسول الله صلی الله علیه وآله، فولد لرسول الله صلی الله علیه وآله وله فیه أولاد ؟ قالوا: اللهم نعم. قال: أفتعلمون أن عمر بن الخطاب حرص علی کوة قدر عینه یدعها من منزله إلی المسجد، فأبی علیه. ثم خطب صلی الله علیه وآله فقال: إن الله أمر موسی أن یبنی مسجدا طاهرا لا یسکنه غیره وغیر هارون وابنیه وإن الله أمرنی أن أبنی مسجدا طاهرا لا یسکنه غیری وغیر أخی وابنیه ؟ قالوا: اللهم نعم.  

{{سخ}}

آنگاه فرمود: شما را به خدا سوگند می‌دهم، آیا می‌دانید که رسول خدا(ص) محل مسجد و منازل خود را خرید و ساختمان کرد، سپس در آنجا ده اتاق ساخت، نُه اتاق برای خودش و یک اتاق که در وسط واقع شده بود برای پدرم، سپس درهایی که به مسجد راه داشت جز درِ اتاق پدرم، همه را بست. پس در این باره عده‌ای به سخن آمدند و پیامبر(ص) فرمود: من از طرف خودم درِ منازل شما را نبستم و درِ منزل علی(ع) را باز نگذاشتم، بلکه خداوند مرا به بستن درهای منازل شما و گشودن درِ منزل علی(ع) فرمان داد، بعد پیامبر(ص) همه مردم بجز علی(ع) را از خوابیدن در مسجد نهی فرمود، در مسجد و منزل او و در منزل رسول خدا(ص) جنابت رخ می‌داد از این رو در همانجا برای پیامبر(ص) و علی(ع) فرزندانی متولد شدند؟!{{سخ}} گفتند: آری به خدا.{{سخ}} امام فرمود: آیا می‌دانید که عمر بن خطاب علاقه داشت تا روزنه‌ای به‌اندازه چشمش از منزل خود به مسجد باز کند ولی پیامبر(ص) اجازه نداد، سپس سخن راند و فرمود: خداوند به من فرمان داده تا مسجدی پاک بسازم که جز من و برادرم و فرزندانش در آن سکونت نکنند؟!{{سخ}} گفتند: آری به خدا.{{سخ}}  

* حسینی طهرانی، سید محمدحسین، ولایت فقیه در حکومت اسلام، مشهد، نشر علامه طباطبایی، چاپ دوم، بی‌تا.

* حسینی طهرانی، سید محمدحسین،  لمعات الحسین، مؤسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلام، مشهد، ۱۴۲۵ق.

* فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع)، تدوین: گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم، ترجمه علی مؤیدی، چ۲، قم، نشر معروف، ۱۳۸۵ش.

* گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء علیه‌السلام، زیر نظر مهدی پیشوایی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹ش.