پرش به محتوا

سوره اخلاص: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '{{شعر جدید' به '{{شعر')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{سوره||نام = '''اخلاص''' |کتابت = ۱۱۲|جزء = ۳۰|آیه = ۴|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲۲|بعدی = فلق|قبلی = مسد |کلمه = ۱۵|حرف =۴۷|تصویر=سوره اخلاص.jpg}}
{{سوره||نام = '''اخلاص''' |کتابت = ۱۱۲|جزء = ۳۰|آیه = ۴|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲۲|بعدی = فلق|قبلی = مسد |کلمه = ۱۵|حرف =۴۷|تصویر=سوره اخلاص.jpg}}


'''سوره اخلاص''' یا '''توحید''' صد و دوازدهمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی قرآن]] است که در جزء سی‌ام جای دارد. این سوره را به این دلیل توحید یا اخلاص نامیده‌اند که درباره [[توحید|یگانگی خدا]] سخن می‌گوید و انسان را از [[شرک]]، رها می‌کند.
'''سوره اخلاص''' یا '''توحید''' صد و دوازدهمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی قرآن]] است که در جزء سی‌ام جای دارد. این سوره را به این دلیل توحید یا اخلاص نامیده‌اند که دربارهٔ [[توحید|یگانگی خدا]] سخن می‌گوید و انسان را از [[شرک]]، رها می‌کند.


محتوای سوره اخلاص، اشاره به یگانگی خداوند، بی‌نیازی او از غیر خودش و نیازمندی مخلوقات به اوست. برای سوره اخلاص فضایل زیادی نقل شده است، از جمله اینکه سوره اخلاص در حکم یک‌سوم قرآن است و سه بار خواندن آن معادل یک [[ختم قرآن]] است. در [[حدیث|روایات]] بر خواندن این سوره در [[نمازهای یومیه|نمازهای روزانه]] تاکید فراوان شده است. در روایتی، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را به سوره اخلاص تشبیه می‌کند و می‌گوید همان‌طور که سه بار خواندن سوره اخلاص، مانند خواندن تمام [[قرآن]] است، دوست‌داشتن امیرالمؤمنین با زبان، قلب و دست (در عمل) دوست‌داشتن تمام [[اسلام]] است. این سوره یکی از [[چهار قل|سور چهار قل]] است.
محتوای سوره اخلاص، اشاره به یگانگی خداوند، بی‌نیازی او از غیر خودش و نیازمندی مخلوقات به اوست. برای سوره اخلاص فضایل زیادی نقل شده است، از جمله اینکه سوره اخلاص در حکم یک‌سوم قرآن است و سه بار خواندن آن معادل یک [[ختم قرآن]] است. در [[حدیث|روایات]] بر خواندن این سوره در [[نمازهای یومیه|نمازهای روزانه]] تأکید فراوان شده است. در روایتی، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] را به سوره اخلاص تشبیه می‌کند و می‌گوید همان‌طور که سه بار خواندن سوره اخلاص، مانند خواندن تمام [[قرآن]] است، دوست‌داشتن امیرالمؤمنین با زبان، قلب و دست (در عمل) دوست‌داشتن تمام [[اسلام]] است. این سوره یکی از [[چهار قل|سور چهار قل]] است.


==معرفی==
== معرفی ==
[[پرونده:سوره توحید، معرق.jpg|250px|بندانگشتی|کاشی معرق به [[خط ثلث]] از سوره اخلاص در [[حرم حضرت معصومه(س)]]]]
[[پرونده:سوره توحید، معرق.jpg|250px|بندانگشتی|کاشی معرق به [[خط ثلث]] از سوره اخلاص در [[حرم حضرت معصومه(س)]]]]
===نامگذاری===
این [[سوره]] به سوره '''اخلاص''' و '''توحید''' و بیست نام دیگر مشهور است که بیشتر از اوصاف یا فضائل آن برگرفته شده است؛<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> به عنوان مثال صمد، نجات، معرفت، اساس، تجرید، تفرید، برائت و مُقَشْقِشَه از دیگر نام‌های آن است.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> درباره دلیل نامگذاری این سوره گفته شده از آنجا که [[خدا|خداوند]] را به یگانگی وصف می‌کند، [[توحید]] نام گرفته<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> و به این دلیل که توجه به محتوای آن، انسان را از [[شرک]] خالص می‌کند و به دنبال آن انسان از آتش [[جهنم|دوزخ]] خلاصی می‌یابد، آن را اخلاص نامیده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> همچنین در روایات و منابع قدیمی آن را به مناسبت آیه اول، سوره «قل هو الله احد» خوانده‌اند.<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref>


===محل و ترتیب نزول===
=== نامگذاری ===
[[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] سوره اخلاص را از [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی]] می‌داند و می‌نویسد همچنین گفته شده مدنی است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، جلد۱۰، ص۴۷۹.</ref> سیوطی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز بر این باور است که سوره اخلاص دو بار نازل شده است: یک بار در [[مکه]] و یک بار در [[مدینه]]؛<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> اما [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] می‌نویسد بنابر وقایعی که درباره [[اسباب نزول|سبب نزول]] سوره اخلاص ذکر شده، به نظر می‌رسد مکی بودن آن صحیح‌تر باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش،‌‌ ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> سوره اخلاص در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]] بیست و دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در چینش کنونی [[مصحف|مُصحَف]]، صد و دوازدهمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] جای دارد.
این [[سوره]] به سوره '''اخلاص''' و '''توحید''' و بیست نام دیگر مشهور است که بیشتر از اوصاف یا فضائل آن برگرفته شده است؛<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵–۳۵۶.</ref> به عنوان مثال صمد، نجات، معرفت، اساس، تجرید، تفرید، برائت و مُقَشْقِشَه از دیگر نام‌های آن است.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> دربارهٔ دلیل نامگذاری این سوره گفته شده از آنجا که [[خدا|خداوند]] را به یگانگی وصف می‌کند، [[توحید]] نام گرفته<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> و به این دلیل که توجه به محتوای آن، انسان را از [[شرک]] خالص می‌کند و به دنبال آن انسان از آتش [[جهنم|دوزخ]] خلاصی می‌یابد، آن را اخلاص نامیده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> همچنین در روایات و منابع قدیمی آن را به مناسبت آیه اول، سوره «قل هو الله احد» خوانده‌اند.<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵–۳۵۶.</ref>


===تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها===
=== محل و ترتیب نزول ===
سوره اخلاص ۴ آیه، ۱۵ کلمه و ۴۷ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مُفصِّلات]] (دارای آیات کوتاه) است. سوره اخلاص و سه سوره [[سوره کافرون|کافرون]]، [[سوره ناس|ناس]] و [[سوره فلق|فلق]] را که همه با «قُل» شروع می‌شوند، [[چهار قل]] گویند.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> سوره اخلاص را جزو سوره‌های [[جمعی النزول]] دانسته‌اند، یعنی سوره‌هایی که تمام آیاتشان یک‌باره نازل شده است.<ref> سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۵.</ref>
[[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] سوره اخلاص را از [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی]] می‌داند و می‌نویسد همچنین گفته شده مدنی است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، جلد۱۰، ص۴۷۹.</ref> سیوطی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز بر این باور است که سوره اخلاص دو بار نازل شده است: یک بار در [[مکه]] و یک بار در [[مدینه]]؛<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> اما [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] می‌نویسد بنابر وقایعی که دربارهٔ [[اسباب نزول|سبب نزول]] سوره اخلاص ذکر شده، به نظر می‌رسد مکی بودن آن صحیح‌تر باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> سوره اخلاص در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]] بیست و دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در چینش کنونی [[مصحف|مُصحَف]]، صد و دوازدهمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] جای دارد.


==محتوا==
=== تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها ===
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] می‌نویسد: سوره اخلاص، ستایش [[خدا|خداوند]] است به احدیت و اینکه همه موجودات در تمامی حاجت‌هایشان نیازمند اویند و احدی نه در ذات و نه در صفات و نه در افعال [[شرک|شریک]] او نیست. به گفته او این [[توحید]]، مختص به خود [[قرآن]] است و تمامی مَعارف (اصولی، فرعی و اخلاقی) اسلام بر این اساس پی‌ریزی شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۶۹.</ref> در روایتی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در تفسیر سوره توحید آمده است که خداوند سبحان زاده نشد تا در عزّت [و قدرت] شريكى داشته باشد و فرزندى ندارد تا پس از مرگ وارث او باشد.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه (خطبه۱۸۲)، ج۱، ص۱۷۵.</ref> همچنین از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] در تفسیر این سوره آمده است که نزاده تا وارثی داشته باشد و زاده نشده که با کسی شریک باشد.<ref>شیخ صدوق، التوحید،۱۳۸۷ق، ج۱، ص۷۶.</ref>
سوره اخلاص ۴ آیه، ۱۵ کلمه و ۴۷ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مُفصِّلات]] (دارای آیات کوتاه) است. سوره اخلاص و سه سوره [[سوره کافرون|کافرون]]، [[سوره ناس|ناس]] و [[سوره فلق|فلق]] را که همه با «قُل» شروع می‌شوند، [[چهار قل]] گویند.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> سوره اخلاص را جزو سوره‌های [[جمعی النزول]] دانسته‌اند، یعنی سوره‌هایی که تمام آیاتشان یک‌باره نازل شده است.<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۵.</ref>


== محتوا ==
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] می‌نویسد: سوره اخلاص، ستایش [[خدا|خداوند]] است به احدیت و اینکه همه موجودات در تمامی حاجت‌هایشان نیازمند اویند و احدی نه در ذات و نه در صفات و نه در افعال [[شرک|شریک]] او نیست. به گفته او این [[توحید]]، مختص به خود [[قرآن]] است و تمامی مَعارف (اصولی، فرعی و اخلاقی) اسلام بر این اساس پی‌ریزی شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۶۹.</ref> در روایتی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] در تفسیر سوره توحید آمده است که خداوند سبحان زاده نشد تا در عزّت [و قدرت] شریکی داشته باشد و فرزندی ندارد تا پس از مرگ وارث او باشد.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه (خطبه۱۸۲)، ج۱، ص۱۷۵.</ref> همچنین از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم (ع)]] در تفسیر این سوره آمده است که نزاده تا وارثی داشته باشد و زاده نشده که با کسی شریک باشد.<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۷۶.</ref>
{{سوره اخلاص}}
{{سوره اخلاص}}


==شأن نزول==
== شأن نزول ==
درباره [[اسباب نزول|شان نزول]] سوره اخلاص از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده است گروهی از یهودیان از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] تقاضا کردند خداوند را برای آنان توصیف کند. پیامبر(ص) سه روز سکوت کرد و پاسخی نگفت، تا اینکه سوره اخلاص نازل شد و سپس پاسخ آنان را بیان کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۷، ص۴۲۸.</ref> گفته شده این پرسش، درخواستِ جمعی از مشرکان مکه<ref>ابو‌الفتوح رازی، روض الجنان، ج ۲۰، ص۴۶۵.</ref> یا درخواست اهل کتاب مدینه<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> یا افرادی دیگر بوده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ج ۶، ص۴۱۱-۴۱۰.</ref>
دربارهٔ [[اسباب نزول|شان نزول]] سوره اخلاص از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق (ع)]] نقل شده است گروهی از یهودیان از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]] تقاضا کردند خداوند را برای آنان توصیف کند. پیامبر (ص) سه روز سکوت کرد و پاسخی نگفت، تا اینکه سوره اخلاص نازل شد و سپس پاسخ آنان را بیان کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۷، ص۴۲۸.</ref> گفته شده این پرسش، درخواستِ جمعی از مشرکان مکه<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ج ۲۰، ص۴۶۵.</ref> یا درخواست اهل کتاب مدینه<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> یا افرادی دیگر بوده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ج ۶، ص۴۱۱–۴۱۰.</ref>


==تشبیه امام علی به سوره اخلاص==
== تشبیه امام علی به سوره اخلاص ==
در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] به سوره اخلاص تشبیه شده است. در این روایت آمده است مَثَل علی ابن ابی‌طالب در بین مردم، مَثَل «قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» در قرآن است. همچنان که هر کس سه مرتبه سوره اخلاص را بخواند، گویا تمام قرآن را خوانده است، آنگاه پیامبر افزود: ای علی هر کس تو را با زبان دوست بدارد یک سوم اسلام را دوست داشته و هر کس با زبان و دل دوست بدارد دو سوم اسلام را دوست داشته و هر کس تو را با زبان و دل و دست (در عمل) دوست بدارد تمام اسلام را دوست داشته است. پیامبر(ص) در آخر می‌فرماید [[سوگند]] به کسی که مرا به [[نبوت|رسالت]] برانگیخته، اگر اهل زمین، همانند اهل آسمان، علی را دوست داشته باشند، خداوند کسی از آنان را به آتش عذاب نمی‌کند.<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۸.</ref> قُندوزی عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] این روایت را در [[ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] نقل کرده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref> در دیگر منابع اهل سنت نیز روایاتی با همین مضمون وجود دارد که منزلت امیرالمؤمنین علی(ع) را همچون منزلت سوره اخلاص معرفی می‌کنند.<ref>ر.ک: ابن‌شاهین بغدادی، جزء من حدیث ابن شاهین، ص۳۴۰-۳۴۱؛ ابن‌مغازلی، مناقب أمیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۴ق، ص۱۰۸.</ref>  
در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] به سوره اخلاص تشبیه شده است. در این روایت آمده است مَثَل علی ابن ابی‌طالب در بین مردم، مَثَل «قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» در قرآن است. همچنان که هر کس سه مرتبه سوره اخلاص را بخواند، گویا تمام قرآن را خوانده است، آنگاه پیامبر افزود: ای علی هر کس تو را با زبان دوست بدارد یک سوم اسلام را دوست داشته و هر کس با زبان و دل دوست بدارد دو سوم اسلام را دوست داشته و هر کس تو را با زبان و دل و دست (در عمل) دوست بدارد تمام اسلام را دوست داشته است. پیامبر (ص) در آخر می‌فرماید [[سوگند]] به کسی که مرا به [[نبوت|رسالت]] برانگیخته، اگر اهل زمین، همانند اهل آسمان، علی را دوست داشته باشند، خداوند کسی از آنان را به آتش عذاب نمی‌کند.<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۸.</ref> قُندوزی عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] این روایت را در [[ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] نقل کرده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref> در دیگر منابع اهل سنت نیز روایاتی با همین مضمون وجود دارد که منزلت امیرالمؤمنین علی (ع) را همچون منزلت سوره اخلاص معرفی می‌کنند.<ref>ر. ک. ابن‌شاهین بغدادی، جزء من حدیث ابن شاهین، ص۳۴۰–۳۴۱؛ ابن‌مغازلی، مناقب أمیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۴ق، ص۱۰۸.</ref>


[[ابن‌سینا|ابن سینا]] با بهره‌گیری از همین روایت، این رباعی مشهور را سروده است:
[[ابن‌سینا|ابن سینا]] با بهره‌گیری از همین روایت، این رباعی مشهور را سروده است:
{{شعر
{{شعر
|یا علی ذاتت ثبوت قل هو الله أحد\\نام تو نقش نگین از امر الله الصمد
|یا علی ذاتت ثبوت قل هو الله أحد\\نام تو نقش نگین از امرالله الصمد
لم يلد از مادر گیتی و لم يولد چو تو\\لم يكن بعد از نبی مِثلَت له كفوا أحد<ref>آقابزرگ طهرانی، کشکول، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۰</ref>
لم یلد از مادر گیتی و لم یولد چو تو\\لم یکن بعد از نبی مِثلَت له کفوا أحد<ref>آقابزرگ طهرانی، کشکول، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۰</ref>
}}
}}


==فضیلت و خواص==
== فضیلت و خواص ==
[[پرونده:سوره توحید 2.jpg|بندانگشتی|سوره توحید، بخط قاسم کارا خوشنویس معاصر ترکیه ای]]
[[پرونده:سوره توحید 2.jpg|بندانگشتی|سوره توحید، بخط قاسم کارا خوشنویس معاصر ترکیه ای]]
{{اصلی|فضائل سور}}
{{اصلی|فضائل سور}}
از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است سوره توحید برابر با یک سوم قرآن است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ج‌۸، ص‌۶۷۸تا۶۸۰؛ قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۱۷.</ref> از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] نیز روایت است هر كس سوره توحید را بخواند و به آن [[ایمان]] داشته باشد وحدانیت خدا را شناخته است.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۲.</ref> پیامبر اسلام(ص) این سوره را نور قرآن دانسته<ref>قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۸۴.</ref> و از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نیز روایت شده هر كس سوره توحید و [[سوره قدر|قدر]] را در روز یا شبش صدبار قرائت نماید، [[خدا|خداوند]] پس از مرگش نوری در قبر او قرار می‌دهد و نوری در پیش و پس او قرار گرفته و او را تا [[بهشت]] همراهی می‌كند.<ref>قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۱۹.</ref>  
از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]] و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر (ع)]] نقل شده است سوره توحید برابر با یک سوم قرآن است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ج۸، ص۶۷۸تا۶۸۰؛ قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۱۷.</ref> از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا (ع)]] نیز روایت است هر کس سوره توحید را بخواند و به آن [[ایمان]] داشته باشد وحدانیت خدا را شناخته است.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۲.</ref> پیامبر اسلام (ص) این سوره را نور قرآن دانسته<ref>قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۸۴.</ref> و از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] نیز روایت شده هر کس سوره توحید و [[سوره قدر|قدر]] را در روز یا شبش صدبار قرائت نماید، [[خدا|خداوند]] پس از مرگش نوری در قبر او قرار می‌دهد و نوری در پیش و پس او قرار گرفته و او را تا [[بهشت]] همراهی می‌کند.<ref>قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۱۹.</ref>
 
در منابع [[حدیث|روایی]] برای قرائت این سوره خواصی چون، آرام گرفتن درد چشم،<ref>بحرانی، تفسیرالبرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۹۸.</ref> نگهبانی از فرد هنگام سفر <ref>قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۹۵.</ref> حراست ۵۰ [[فرشته]] از قاری این سوره هنگام خواب،<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۲۸۹.</ref> رفع فقر و تنگدستی،<ref>شیخ صدوق، خصال، ۱۴۰۳ق، ص۶۲۶.</ref> بخشش گناهان<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۲۶۱.</ref> و [[استجابت دعا]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۵.</ref> ذکر شده است.
در منابع [[حدیث|روایی]] برای قرائت این سوره خواصی چون، آرام گرفتن درد چشم،<ref>بحرانی، تفسیرالبرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۹۸.</ref> نگهبانی از فرد هنگام سفر<ref>قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۹۵.</ref> حراست ۵۰ [[فرشته]] از قاری این سوره هنگام خواب،<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۲۸۹.</ref> رفع فقر و تنگدستی،<ref>شیخ صدوق، خصال، ۱۴۰۳ق، ص۶۲۶.</ref> بخشش گناهان<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۲۶۱.</ref> و [[استجابت دعا]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۵.</ref> ذکر شده است.


[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] روایاتی را نقل کرده است که بر اساس آن‌ها [[اسم اعظم|اسم اعظم خداوند]] در این سوره قرار دارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۹۰، ص ۲۲۳.</ref>
[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] روایاتی را نقل کرده است که بر اساس آن‌ها [[اسم اعظم|اسم اعظم خداوند]] در این سوره قرار دارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۹۰، ص ۲۲۳.</ref>


==استحباب خواندن سوره توحید در نمازها==
== استحباب خواندن سوره توحید در نمازها ==
قرائت سوره اخلاص در [[نمازهای واجب]] بسیار مورد سفارش قرار گرفته است؛ به‌صورتی که [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل است هر كه روزی بر او بگذرد و در [[نماز|نمازهای]] پنج‌گانه‌اش سوره توحید را نخواند، به او گفته می‌شود تو از نمازگزاران نیستی.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۴۵۵.</ref> همچنین گفته شده است مکروه است در دو رکعت نماز، یک سوره خوانده شود مگر سوره توحید.<ref>حکیم، مستمسک العروه، دار التفسیر، ج‌۶، ص‌۲۸۵.</ref> برخلاف دیگر سوره‌هاى قرآن كه نمازگزار مى‌تواند پیش از رسیدن به نصف، از آن دست بکشد و به قرائت سوره دیگر بپردازد، در مورد سوره اخلاص و [[سوره کافرون|سوره كافرون]] این اجازه استثنا شده و نمازگزار باید با شروع به قرائت این دو سوره، آن را به پایان برساند.<ref>کلینی، اصول كافى، ۱۴۰۷ق، ج‌۳، ص‌۳۱۷.</ref>
قرائت سوره اخلاص در [[نمازهای واجب]] بسیار مورد سفارش قرار گرفته است؛ به‌صورتی که [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق (ع)]] نقل است هر که روزی بر او بگذرد و در [[نماز]]های پنج‌گانه‌اش سوره توحید را نخواند، به او گفته می‌شود تو از نمازگزاران نیستی.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۴۵۵.</ref> همچنین گفته شده است مکروه است در دو رکعت نماز، یک سوره خوانده شود مگر سوره توحید.<ref>حکیم، مستمسک العروه، دار التفسیر، ج۶، ص۲۸۵.</ref> برخلاف دیگر سوره‌های قرآن که نمازگزار می‌تواند پیش از رسیدن به نصف، از آن دست بکشد و به قرائت سوره دیگر بپردازد، در مورد سوره اخلاص و [[سوره کافرون]] این اجازه استثنا شده و نمازگزار باید با شروع به قرائت این دو سوره، آن را به پایان برساند.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۳۱۷.</ref>


قرائت سوره اخلاص در بسیاری از [[نمازهای مستحب]] مانند [[نماز امیرالمؤمنین(ع)]]، [[نماز حضرت فاطمه (س)]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۰ش، نمازامیرالمؤمنین.</ref> [[نماز شب]]،<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۴۱۴.</ref> نوافل صبح، ظهر و مغرب نیز توصیه شده است. همچنین گفته شده هنگام [[زیارت قبور|زیارت اهل قبور]]<ref>کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۰۰.</ref> و [[وقوف در عرفات]]، قرائت آن [[مستحب]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۵۲.</ref> توصیه شده هنگام عبور از قبرستان یازده مرتبه سوره اخلاص خوانده شود و ثواب آن به مردگان هدیه شود.<ref>حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۳۸۳ق، ج۵، ص۷۰۲.</ref>
قرائت سوره اخلاص در بسیاری از [[نمازهای مستحب]] مانند [[نماز امیرالمؤمنین(ع)]]، [[نماز حضرت فاطمه (س)]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۰ش، نمازامیرالمؤمنین.</ref> [[نماز شب]]،<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۴۱۴.</ref> نوافل صبح، ظهر و مغرب نیز توصیه شده است. همچنین گفته شده هنگام [[زیارت قبور|زیارت اهل قبور]]<ref>کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۰۰.</ref> و [[وقوف در عرفات]]، قرائت آن [[مستحب]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۵۲.</ref> توصیه شده هنگام عبور از قبرستان یازده مرتبه سوره اخلاص خوانده شود و ثواب آن به مردگان هدیه شود.<ref>حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۳۸۳ق، ج۵، ص۷۰۲.</ref>


==سوره اخلاص در شعر و ادب فارسی==
== سوره اخلاص در شعر و ادب فارسی ==
سوره اخلاص و مضامین آن در ادبیات فارسی بازتاب‌هایی داشته که ابیات زیر نمونه‌هایی از آن است:
سوره اخلاص و مضامین آن در ادبیات فارسی بازتاب‌هایی داشته که ابیات زیر نمونه‌هایی از آن است:


خط ۵۵: خط ۵۵:
لم یلد لم یولد او را لایق است\\والد و مولود را او خالق است<ref>[http://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar3/sh53/ پایگاه اینترنتی گنجور]</ref>
لم یلد لم یولد او را لایق است\\والد و مولود را او خالق است<ref>[http://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar3/sh53/ پایگاه اینترنتی گنجور]</ref>
}}
}}
{{سخ}}
 
{{شعر
{{شعر
|شاعر=عشق نامه عراقی
|شاعر=عشق نامه عراقی
|حمد بی‌حد کردگار احد\\صمد لم یلد و لم یولد<ref>[http://ganjoor.net/eraghi/oshaghname/aghazo/sh1/ پایگاه اینترنتی گنجور]</ref>
|حمد بی‌حد کردگار احد\\صمد لم یلد و لم یولد<ref>[http://ganjoor.net/eraghi/oshaghname/aghazo/sh1/ پایگاه اینترنتی گنجور]</ref>
}}
}}
{{سخ}}
 
{{شعر
{{شعر
|شاعر=سنایی
|شاعر=سنایی
خط ۶۶: خط ۶۶:
}}
}}


==تک‌نگاری‌ها==
== تک‌نگاری‌ها ==
این سوره علاوه بر اینکه در تفسیرهای شامل کل قرآن، تفسیر شده است تفسیرهای مستقلی نیز دارد از جمله:
این سوره علاوه بر اینکه در تفسیرهای شامل کل قرآن، تفسیر شده است تفسیرهای مستقلی نیز دارد از جمله:
#تفسیر سوره اخلاص[نسخه خطی]، اثر [[محمد‌ بن‌ اسعد صدیقی دوانی]].<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1745221 سازمان اسناد و کتابخانه ملی]</ref>
# تفسیر سوره اخلاص[نسخه خطی]، اثر [[محمد بن اسعد صدیقی دوانی]].<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1745221 سازمان اسناد و کتابخانه ملی]</ref>
#تفسیر سوره اخلاص، اثر [[امام موسی صدر]]، ترجمه: مهدی فرخیان، ناشر: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، ۱۳۸۸ش.<ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87/tabid/108/ArticleId/4845/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5-(%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9---%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%B2).aspx موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref>
# تفسیر سوره اخلاص، اثر [[امام موسی صدر]]، ترجمه: مهدی فرخیان، ناشر: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، ۱۳۸۸ش.<ref>[http://www.imam-sadr.com/اندیشه/نمایش-اندیشه/tabid/108/ArticleId/4845/تفسیر-سوره-اخلاص-(تفسیرهای-کوچک---جلد۲).aspx مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref>


==متن و ترجمه==
== متن و ترجمه ==
{{سوره ۱۱۲ با ترجمه|شماره=۱۱۲}}
{{سوره ۱۱۲ با ترجمه|شماره=۱۱۲}}
{{سوره‌های قرآن|112|[[سوره مسد]]|[[سوره فلق]]}}
{{سوره‌های قرآن|۱۱۲|[[سوره مسد]]|[[سوره فلق]]}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


==یادداشت==
== یادداشت ==
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
خط ۹۱: خط ۹۱:
* حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، به تصحیح هاشم رسولی، قم، نشر اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
* حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، به تصحیح هاشم رسولی، قم، نشر اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
* دائرة المعارف قرآن کریم، تهیه و تدوین: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش.
* دائرة المعارف قرآن کریم، تهیه و تدوین: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش.
* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج2، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، تهران: دوستان-ناهید، ۱۳۷۷.
* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، تهران: دوستان-ناهید، ۱۳۷۷.
* سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح: محمد ابوالفضل ابراهیم، تهران، نشر امیرکبیر، ۱۳۷۶ش.
* سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح: محمد ابوالفضل ابراهیم، تهران، نشر امیرکبیر، ۱۳۷۶ش.
* سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
* سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی اکبر غفاری، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چ: دوم، ۱۴۱۳ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی اکبر غفاری، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چ: دوم، ۱۴۱۳ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علی اکبر غفاری، جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علی اکبر غفاری، جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا(ع)، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق.
* شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا (ع)، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق.
* طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‌ مدرسين حوزه علميه قم‏، چ۵، ۱۳۷۴ش.
* طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، چ۵، ۱۳۷۴ش.
* طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۳۷۷ش.
* طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۳۷۷ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
خط ۱۰۳: خط ۱۰۳:
* طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
* طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
* علامه حلی، حسن بن یوسف، کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین، به تحقیق حسین درگاهی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.
* علامه حلی، حسن بن یوسف، کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین، به تحقیق حسین درگاهی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.
* قطب راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات، به تحقیق مدرسه امام مهدی، قم، نشر مدرسه امام مهدی.  
* قطب راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات، به تحقیق مدرسه امام مهدی، قم، نشر مدرسه امام مهدی.
* قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذوی القربی، به تحقیق علی حسینی، قم، دار الاسوه، ۱۴۱۶ق.
* قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذوی القربی، به تحقیق علی حسینی، قم، دار الاسوه، ۱۴۱۶ق.
* کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۴۲۲ق.
* کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۴۲۲ق.
* معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.
* معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.
* مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* مكارم شيرازی، ناصر، تفسیر نمونه،‌ تهران، دارالکتاب الاسلامیه،‌ ۱۳۷۴ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
* نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام‌ فی‌ شرح‌ شرائع‌ الاسلام‌، قم، ‌۱۴۱۷ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، قم، ۱۴۱۷ق.
*رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
* رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
{{پایان}}
{{پایان}}


==پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون ==
*[http://tanzil.ir/#112:1 قرائت سوره اخلاص]
*[http://tanzil.ir/#112:1 قرائت سوره اخلاص]
*[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228673/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5 دائره المعارف بزرگ اسلامی]
*[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228673/اخلاص دائره المعارف بزرگ اسلامی]


{{سوره‌های مفصلات}}
{{سوره‌های مفصلات}}
خط ۱۳۵: خط ۱۳۵:
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | توضیحات =  
  | توضیحات =
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>


[[رده:سوره‌های مکی]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[رده:سوره‌های جمعی النزول]]
[[رده:چهار قل]]
[[رده:چهار قل]]
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]]
[[رده:حرزهای قرآنی]]
[[رده:سوره‌های جزء ۳۰ قرآن]]
[[رده:سوره‌های جزء ۳۰ قرآن]]
[[رده:سوره‌های جمعی النزول]]
[[رده:سوره‌های مفصلات]]
[[رده:سوره‌های مفصلات]]
[[رده:حرزهای قرآنی]]
[[رده:سوره‌های مکی]]
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]