آقا محمدخان قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

| دین  = اسلام

| آثار برجا مانده  = مرمت [[آستان ‎قدس رضوی]]، طلاکاری گنبد [[حرم امام‎ حسین(ع)]] و [[ضریح]] نقره نجف، احداث مساجدی در قزوین

 

'''آقا محمد خان'''، (ح [[سال ۱۱۵۵ هجری قمری|۱۱۵۵]]-[[سال ۱۲۱۱ هجری قمری|۱۲۱۱ق]])، رئیس ایل، بنیانگذار و نخستین شاه سلسله [[قاجار]] (د ح [[سال ۱۲۱۰ هجری قمری|۱۲۱۰]]-۱۲۱۱ق/۱۷۹۵-۱۷۹۷م). او در دوره حکومت [[کریم خان زند]] در دربار وی، تحت نظر زندگی می‌کرد و پس از به قدرت رسیدن، [[تهران]] را به عنوان مرکز حکومت برگزید. او با اینکه از لحاظ جسمی مریض و ضعیف بود، فردی مقتدر و اهل جنگ و ستیز و همین طور علاقه‌مند به امور مذهبی بود. طلاکاری گنبد [[حرم امام‎ حسین(ع)]] و [[ضریح]] نقره [[نجف]]، مرمت [[آستان ‎قدس رضوی]] در [[مشهد]] و تعمیر چندین [[مسجد]] در [[قزوین]] و تهران به فرمان او انجام گرفت. او در سال ۱۲۱۱ق در جبهه نبرد با [[قفقاز]] توسط سه تن از لشکریان خود به قتل رسید.

خان قاجار توسط عمه (یا خواهر یا خاله) خود (خدیجه‎ بیگم) که به‌اندرون شاهی راه یافته بود و نفوذی فراوان داشت <ref>پاکروان، آغا محمد خان قاجار، ۱۳۴۸ش، ص۳۱؛ اعتمادالسلطنه، منتظم ناصری، ۱۳۰۰ق، ج۲، ص۳۱۶</ref>، از احوال درونی دربار و ماجراهای سیاسی [[شیراز]] باخبر می‎شد، تا اینکه از بیماری و مرگ قریب‎ الوقوع‎ خان زند آگاه گردید. پس به بهانه شکار از شهر بیرون شد و زمانی که نشانه ‎های مرگ وی را دریافت، با نیرنگ و شتاب همراه ۲ برادرش جعفرقلی‎ خان و مهدیقلی ‎خان و چند تن دیگر که شمارشان را تا ۱۷ تن نوشته‎ اند، در ۱۳ [[صفر]] ۱۱۹۳ق/۲ مارس ۱۷۷۹م از منطقه فارس بیرون آمد و با سختی و تنگدستی خود را به اصفهان و از آنجا به دولاب [[تهران]] رساند. در اصفهان و [[ورامین]] گروهی از سران قاجار و خوانین ایلات به او پیوستند <ref>اعتمادالسلطنه، منتظم ناصری، ۱۳۰۰ق، ج۲، ص۳۱۶</ref>. در سر راه خود به [[مازندران]]، یکی دو محموله «‌مالیات و خزانه‌» حکومت را که به [[شیراز]] می‎بردند مصادره کرد. <ref>ملکم، تاریخ ایران، ۱۳۰۳ق، ج۲، ص۳۳۸؛ اعتمادالسلطنه، منتظم ناصری، ۱۳۰۰ق، ج۲، ص۳۱۶؛ سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۵۸ش، ج۱، ص۳۵.</ref>

آقامحمدخان پس از ۲ سال جنگ و نبرد پیگیر و تلاش برای یگانه ساختن تیره‎های قاجار، بر بیشتر ایالات ایران چیره گردید و تهران را به سبب نزدیکی به مازندران و مراتع ایل به جای [[ساری]] مرکز حکومت خویش ساخت. <ref>ملکم، تاریخ ایران، ۱۳۰۳ق، ج۲، ص۳۳۹</ref> وی در این شهر در ۱۲۰۳ق/۱۷۸۸م بی‎آنکه تاج بر سر نهد بر تخت شاهی نشست (ایرانیکا)، ولی اعتمادالسلطنه این واقعه را در ذیلِ سال ۱۲۰۰ق/۱۷۸۵م آورده است. و همو می‎نویسد در ۱۲۰۴ق/۱۷۸۹م برادرزاده خویش باباخان ([[فتحعلی‎خان]]) را به ولیعهدی برگزید. <ref>اعتماد السلطنه، منتظم ناصری، ۱۳۰۰ق، ج۳، ص۴۹.</ref>