توحید ذاتی: تفاوت میان نسخه‌ها

== معناشناسی ==

=== معنای دیگر توحید ذاتی ===

[[متکلم|متکلمان]] و فیلسوفان مسلمان برای نفی مثل و مانند داشتن خدا و نفی ترکیب از او دلایل متعددی ارائه کرده‌اند<ref>برای نمونه نگاه کنید به: موسوی، «توحید ذاتی»، ص۶۳-۶۸.</ref> که برخی از آنها عبارتند از:

===دلیل مثل و مانند نداشتن خداوند===

مثل و شریک نداشتن خداوند را از طریق وجوب وجود خدا  اثبات کرده‌اند. گفته شده اگر واجب الوجودِ دیگری غیر از خداوند موجود باشد، آن دو یا باهم تمایز و تفاوت دارند یا تمایزی ندارند. اگر بین آن دو، هیچ تمایز و فرقی نباشد، یکی محسوب شده و فرض دو بودن منتفی می‌شود و این خود بر شریک نداشتن خدا دلالت دارد؛ اما اگر میان آن دو تمایز باشد، موجب مرکب بودن آنها می‌شود که در مورد [[واجب الوجود]] باطل و محال است؛ چون ترکیب دلالت بر [[ممکن الوجود]] بودن دارد در حالی که فرض این بود که خداوند واجب الوجود است.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۲۹۱.</ref>

[[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در [[نامه امام علی به امام حسن|نامه خود به امام حسن(ع)]] برای شریک نداشتن خداوند چنین استدلال کرده است که اگر خداوند شریکی داشت، پیامبران او نزد تو می‌آمدند و آثار پادشاهی و قدرت او را می‌دیدی و از افعال و ویژگی‌های او آگاه می‌شدی.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه ۳۱، ص۳۹۶.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]]، مفسر و فقیه شیعی، در توضیح این استدلال گفته است اگر خدا شریک و همتایی داشت، او باید حکیم باشد. حکیم نیز باید بندگانش را از وجودش آگاه سازد و دستوراتش را از طریق رسولانش به گوش مردم برساند؛ اما تمام [[پیامبران]]، مردم را به خدای واحد دعوت کرده‌اند. نکته دیگر اینکه اگر خدای دیگری وجود داشت، باید آثار قدرت و پادشاهی‌اش در جهان نمایان می‌شد؛ اما جهان،‌ مجموعه واحد و منظمی است و وحدت جهان بر یگانگی و همتا نداشتن خدا دلالت دارد.<ref>مکارم شیرازی، پیام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۵۴۶.</ref>

دلیل نفی ترکیب از ذات خداوند را این‌گونه بیان کرده‌اند که هر مرکبی به اجزایش نیازمند است و هر جزئی از مرکب غیر از آن مرکب است. نیازمندی به دیگری، از ویژگی‌های ممکن الوجود به شمار می‌رود و هر مرکبی ممکن الوجود است. بنابراین چون خداوند واجب الوجود بالذات است، هر گونه ترکیبی (چه ترکیب خارجی و چه ذهنی) از خداوند نفی می‌شود.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۲۹۲.</ref>