نیابت در حج: تفاوت میان نسخه‌ها
←شرایط دو طرف نیابت
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==شرایط دو طرف نیابت== | ==شرایط دو طرف نیابت== | ||
[[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، فقیه شیعه [[قرن | [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، فقیه شیعه [[قرن ۱۳ هجری قمری|قرن۱۳]]، شرایط نائب را [[مسلمان]] بودن، عاقل بودن و این که [[حج واجب]] بر عهده‌اش نباشد ذکر کرده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴،ج۱۷، ص۳۵۶.</ref> جمعی از فقها، [[بلوغ]]، [[ایمان]]،{{یاد|منظور شیعه اثنی عشری بودن است.}} شناخت احکام حج و معذور نبودن در انجام برخی افعال حج را نیز از شروط نائب در حج دانسته‌اند.<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۵؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> به نظر [[مجتهد|فقها]]، مرد و زن، هرکدام، می‌توانند نائب از مرد یا زن شوند.<ref>افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۷.</ref> | ||
همچنین، منوب عنه (کسی که از طرف او حج گزارده می‌شود)، باید مسلمان باشد<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۸؛ محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۵؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۶؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۶؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> و به گفته برخی از فقها، نیابت از غیر مؤمن{{یاد|یعنی شیعه دوازده امامی.}} نیز صحیح نیست، مگر آن که پدر حج گذارنده باشد.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۸؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۴.</ref> بنا بر نظر اکثر فقها، اگر به نیابت از شخص زنده، حج واجب انجام شود، باید آن شخص، عاجز از انجام حج باشد، اما بالغ و عاقل بودن منوب عنه لازم نیست.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۷؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۶؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> | همچنین، منوب عنه (کسی که از طرف او حج گزارده می‌شود)، باید مسلمان باشد<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۸؛ محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۵؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۶؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۶؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> و به گفته برخی از فقها، نیابت از غیر مؤمن{{یاد|یعنی شیعه دوازده امامی.}} نیز صحیح نیست، مگر آن که پدر حج گذارنده باشد.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۸؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۴.</ref> بنا بر نظر اکثر فقها، اگر به نیابت از شخص زنده، حج واجب انجام شود، باید آن شخص، عاجز از انجام حج باشد، اما بالغ و عاقل بودن منوب عنه لازم نیست.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۷؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۶؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> | ||
====نیابت صروره==== | ====نیابت صروره==== | ||
در کتب فقهی به کسی که تا کنون حج نگزارده، [[صرورة]]{{یاد|این صفت برای مذکر و مؤنث به صورت یکسان و همراه با تاء تأنیث (ة) به کار می‌رود (طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷).}} گفته می‌شود<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷.</ref> که در صحت نیابت او در صورتی که خودش [[استطاعت (حج)|مستطیع]] نباشد،{{یاد|در صورت استطاعت، به دلیل آن که حج واجب بر عهده‌اش خواهد آمد، صلاحیت نیابت را از دست می‌دهد.}} اختلاف است؛ برخی مثل [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه [[قرن ۵ هجری|قرن ۵]]، نیابت زن صرورة را مطلقاً<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰.</ref> و یا از طرف مرد<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲۲.</ref> جایز نمی‌دانند، برخی نیابت او را صحیح دانسته<ref>محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۷؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۴۱.</ref> و برخی آن را مطلقاً و یا در صورت نیابت زن از مرد، [[مکروه]] می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۶۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> این در حالی است که برخی از فقها، در مورد مرد زنده‌ای که به سبب عجز از انجام حج واجب، نائب می‌گیرد، معتقدند فقط مرد صرورة، می‌تواند نیابت او را انجام دهد.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۹؛ محمودی، مناسک حج (محشّٰی)، ۱۴۲۹ق، ص۸۹.</ref> | در کتب فقهی به کسی که تا کنون حج نگزارده، [[صرورة]]{{یاد|این صفت برای مذکر و مؤنث به صورت یکسان و همراه با تاء تأنیث (ة) به کار می‌رود (طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷).}} گفته می‌شود<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷.</ref> که در صحت نیابت او در صورتی که خودش [[استطاعت (حج)|مستطیع]] نباشد،{{یاد|در صورت استطاعت، به دلیل آن که حج واجب بر عهده‌اش خواهد آمد، صلاحیت نیابت را از دست می‌دهد.}} اختلاف است؛ برخی مثل [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه [[قرن ۵ هجری|قرن ۵]]، نیابت زن صرورة را مطلقاً<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰.</ref> و یا از طرف مرد<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲۲.</ref> جایز نمی‌دانند، برخی نیابت او را صحیح دانسته<ref>محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۷؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۴۱.</ref> و برخی آن را مطلقاً و یا در صورت نیابت زن از مرد، [[مکروه]] می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۶۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> این در حالی است که برخی از فقها، در مورد مرد زنده‌ای که به سبب عجز از انجام حج واجب، نائب می‌گیرد، معتقدند فقط مرد صرورة، می‌تواند نیابت او را انجام دهد.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۹؛ محمودی، مناسک حج (محشّٰی)، ۱۴۲۹ق، ص۸۹.</ref> | ||
==احکام نیابت در حج== | ==احکام نیابت در حج== | ||