کاربر ناشناس
ابراهیم بن مالک اشتر: تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Dayyani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''ابوالنعمان اِبراهیمِبْنِ مالِکِ اَشْتَرِ نَخَعی'''(مقتول ۷۲ق/۶۹۱م) | '''ابوالنعمان اِبراهیمِبْنِ مالِکِ اَشْتَرِ نَخَعی'''(مقتول ۷۲ق/۶۹۱م) سردار معروف عرب که به حمایت از [[مختار بن ابوعبید ثقفی]] به خونخواهی [[امام حسین(ع)]] علیه [[امویان]] قیام کرد. | ||
از زندگی ابراهیم پیش از پیوستن به مختار آگاهی در دست نیست. جز آنکه گفته شده است در [[جنگ صفین]] در زمره یاران [[حضرت علی(ع)]] در رکاب پدرش با [[معاویه]] جنگ کرد. پس از کشته شدن مختار، به [[مصعب بن زبیر]] پیوست و در نبرد با نیروهای [[عبدالملک بن مروان]] در سال ۷۲ ق. کشته شد. | |||
او مدتی نیز از طرف مختار و [[مصعب]]، حاکم [[موصل]] و شهرهای اطراف آن بود. | او مدتی نیز از طرف مختار و [[مصعب]]، حاکم [[موصل]] و شهرهای اطراف آن بود. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
از زندگی ابراهیم پیش از پیوستن به مختار آگاهی در دست نیست جز آنکه گفتهاند در [[جنگ صفّین]] در زمره یاران [[حضرت علی(ع)]] و در رکاب پدرش [[مالک اشتر]] با [[معاویه]] جنگ کرد.<ref>نصربن مزاحم، ۴۴۱</ref> | از زندگی ابراهیم پیش از پیوستن به مختار آگاهی در دست نیست جز آنکه گفتهاند در [[جنگ صفّین]] در زمره یاران [[حضرت علی(ع)]] و در رکاب پدرش [[مالک اشتر]] با [[معاویه]] جنگ کرد.<ref>نصربن مزاحم، ۴۴۱</ref> | ||
== | ==همراهی با قیام مختار ثقفی== | ||
===دعوت از ابراهیم برای شرکت در قیام=== | ===دعوت از ابراهیم برای شرکت در قیام=== | ||
در ۶۶ق/۶۸۵م [[مختار ثقفی]] که خود را نماینده [[محمد بن حنفیه|محمدبن حنفیه]] میخواند، به خونخواهی شهدای [[کربلا]] مقدمات قیام علیه [[امویان]] را تدارک میدید. در این هنگام بعضی از شیعیان [[کوفه]] و طرفدار قیام مختار، به سبب شخصیت نیرومند ابراهیم و به سبب خاطرهای که از وفاداری پدرش نسبت به [[حضرت علی(ع)]] در یاد داشتند، ابراهیم را نیز به قیام فرا خواندند. ابراهیم بدان شرط که او را به فرماندهی بردارند، با درخواست آنان موافقت کرد؛ اما شیعیان یادآوری کردند که مختار ثقفی از سوی ابن حنفیه به فرماندهی برگزیده شده است. اندکی بعد مختار خود نزد ابراهیم رفت و نامهای را که مدعی بود ابنحنفیه به ابراهیم نوشته است، به او تسلیم کرد. در این نامه از ابراهیم خواسته شده بود که با مختار در قیام بر ضدّ امویان همکاری کند.<ref>بلاذری، ۵/۲۲۲</ref> | در ۶۶ق/۶۸۵م [[مختار ثقفی]] که خود را نماینده [[محمد بن حنفیه|محمدبن حنفیه]] میخواند، به خونخواهی شهدای [[کربلا]] مقدمات قیام علیه [[امویان]] را تدارک میدید. در این هنگام بعضی از شیعیان [[کوفه]] و طرفدار قیام مختار، به سبب شخصیت نیرومند ابراهیم و به سبب خاطرهای که از وفاداری پدرش نسبت به [[حضرت علی(ع)]] در یاد داشتند، ابراهیم را نیز به قیام فرا خواندند. ابراهیم بدان شرط که او را به فرماندهی بردارند، با درخواست آنان موافقت کرد؛ اما شیعیان یادآوری کردند که مختار ثقفی از سوی ابن حنفیه به فرماندهی برگزیده شده است. اندکی بعد مختار خود نزد ابراهیم رفت و نامهای را که مدعی بود ابنحنفیه به ابراهیم نوشته است، به او تسلیم کرد. در این نامه از ابراهیم خواسته شده بود که با مختار در قیام بر ضدّ امویان همکاری کند.<ref>بلاذری، ۵/۲۲۲</ref> | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
پس از سرکوبی شورش، ابراهیم با مردانی که شمارشان را از ۰۰۰‘۸ تا ۰۰۰‘۲۰ تن گفتهاند و بیشتر آنان از موالیان ایرانی معروف به الحمراء بودند،<ref>دینوری، ۲۹۳؛ ابنسعد، ۵/۱۰۰؛ بلاذری، ۵/۲۴۸؛ ذهبی، ۲/۳۷۵</ref> در ۶ یا ۸ ذیحجه<ref>بلاذری، ۵/۲۴۸</ref> و به قولی ۲۱ آن ماه<ref>طبری، ۶/۸۱</ref> از کوفه به قصد جنگ با ابن زیاد خارج شد. در ۱۰ [[محرم]] ۶۷/۶ اوت ۶۸۶م بر کرانه رود [[خازر]] نزدیک زاب و به فاصله ۵ فرسخی [[موصل]]<ref>طبری، ۶/۸۶</ref> میان دو سپاه جنگ درگرفت. به گفته بلاذری در آغاز جنگ جناح چپ ابراهیم دچار شکست شد و شاید همین امر سبب شد که در کوفه خبر قتل ابناشتر شایع شود و مختار کوفه را رها سازد؛<ref>طبری، ۵/۲۴۹-۲۵۰</ref> ولی یاران ابراهیم سپاه ابن زیاد را عقب رانده و شکست سختی بر آن وارد آوردند. ابراهیم در این جنگ به دست خویش عبیداللـهبن زیاد و چند تن دیگر از جمله [[حصین بن نمیر]] و [[شرحبیل بن ذیالکلاع]] از عاملان قتل امام حسین(ع) را کشت<ref>خلیفه بن خیاط، ۱/۳۳۲؛ ابن قتیبه، ۳۴۷؛ دینوری، ۲۹۵</ref> و گفتهاند که پیکر آنان را سوزاند.<ref>بخاری، ۱/۱۷۸</ref> | پس از سرکوبی شورش، ابراهیم با مردانی که شمارشان را از ۰۰۰‘۸ تا ۰۰۰‘۲۰ تن گفتهاند و بیشتر آنان از موالیان ایرانی معروف به الحمراء بودند،<ref>دینوری، ۲۹۳؛ ابنسعد، ۵/۱۰۰؛ بلاذری، ۵/۲۴۸؛ ذهبی، ۲/۳۷۵</ref> در ۶ یا ۸ ذیحجه<ref>بلاذری، ۵/۲۴۸</ref> و به قولی ۲۱ آن ماه<ref>طبری، ۶/۸۱</ref> از کوفه به قصد جنگ با ابن زیاد خارج شد. در ۱۰ [[محرم]] ۶۷/۶ اوت ۶۸۶م بر کرانه رود [[خازر]] نزدیک زاب و به فاصله ۵ فرسخی [[موصل]]<ref>طبری، ۶/۸۶</ref> میان دو سپاه جنگ درگرفت. به گفته بلاذری در آغاز جنگ جناح چپ ابراهیم دچار شکست شد و شاید همین امر سبب شد که در کوفه خبر قتل ابناشتر شایع شود و مختار کوفه را رها سازد؛<ref>طبری، ۵/۲۴۹-۲۵۰</ref> ولی یاران ابراهیم سپاه ابن زیاد را عقب رانده و شکست سختی بر آن وارد آوردند. ابراهیم در این جنگ به دست خویش عبیداللـهبن زیاد و چند تن دیگر از جمله [[حصین بن نمیر]] و [[شرحبیل بن ذیالکلاع]] از عاملان قتل امام حسین(ع) را کشت<ref>خلیفه بن خیاط، ۱/۳۳۲؛ ابن قتیبه، ۳۴۷؛ دینوری، ۲۹۵</ref> و گفتهاند که پیکر آنان را سوزاند.<ref>بخاری، ۱/۱۷۸</ref> | ||
== در جبهه مصعب == | == حضور در جبهه مصعب == | ||
ابراهیم پس از این پیروزی به موصل رفت و چند تن از یاران از جمله برادر ناتنی خود عبدالرّحمن را به تسخیر و حکومت شهرهای [[نصیبین]] و [[حرّان]] و الرّها و سُمَیساط و سنجار گسیل داشت.<ref>بلاذری، ۵/۲۵۱؛ طبری، ۶/۹۲؛ ابن اثیر، ۴/۲۶۵</ref> ابراهیم همچنان در موصل بود که [[مصعببن زبیر]] به تحریک شورشیان کوفه که از حملات ابراهیمبن اشتر و مختار جان سالم به در برده و به او پیوسته بودند، به کوفه تاخت و در جنگ با مختار او را کشت.([[رمضان]] ۶۷ق/آوریل ۶۸۷م) سپس از ابراهیم خواست که به اطاعت از [[عبدالله بن زبیر]] گردن نهد.<ref>بلاذری، ۵/۳۳۲، ۳۳۶</ref> به گفته [[ابناثیر]]، [[عبدالملک بن مروان]] نیز ابراهیم را به اطاعت از خود خواند، ولی ابراهیم از آن روی که در جنگ با امویان، عبیداللـهبن زیاد و تنی چند از اشراف [[شام]] را کشته بود، از پیوستن به عبدالملک بیمناک شد و به دعوت مصعب پاسخ مثبت داد.<ref>ج۴،ص۲۷۵</ref> | ابراهیم پس از این پیروزی به موصل رفت و چند تن از یاران از جمله برادر ناتنی خود عبدالرّحمن را به تسخیر و حکومت شهرهای [[نصیبین]] و [[حرّان]] و الرّها و سُمَیساط و سنجار گسیل داشت.<ref>بلاذری، ۵/۲۵۱؛ طبری، ۶/۹۲؛ ابن اثیر، ۴/۲۶۵</ref> ابراهیم همچنان در موصل بود که [[مصعببن زبیر]] به تحریک شورشیان کوفه که از حملات ابراهیمبن اشتر و مختار جان سالم به در برده و به او پیوسته بودند، به کوفه تاخت و در جنگ با مختار او را کشت.([[رمضان]] ۶۷ق/آوریل ۶۸۷م) سپس از ابراهیم خواست که به اطاعت از [[عبدالله بن زبیر]] گردن نهد.<ref>بلاذری، ۵/۳۳۲، ۳۳۶</ref> به گفته [[ابناثیر]]، [[عبدالملک بن مروان]] نیز ابراهیم را به اطاعت از خود خواند، ولی ابراهیم از آن روی که در جنگ با امویان، عبیداللـهبن زیاد و تنی چند از اشراف [[شام]] را کشته بود، از پیوستن به عبدالملک بیمناک شد و به دعوت مصعب پاسخ مثبت داد.<ref>ج۴،ص۲۷۵</ref> | ||
== | == حکومت موصل == | ||
مصعب حکومتِ [[موصل]] و [[جزیره]] و [[آذربایجان]] و [[ارمینیه]] را از او باز گرفت و وی را به جنگ ازارقه فرستاد و [[مهلببن ابیصفره]] را به جای او به حکومت آن نواحی گماشت، اما دوباره مهلب را معزول و به جنگ ازارقه مأمور کرد و حکومت آن مناطق را به ابراهیم سپرد.<ref>بلاذری، ۵/۳۳۱، ۳۳۲، ۳۳۷؛ دینوری، ۳۰۹</ref> گویا ابراهیم از آن پس در مقر حکومت خویش باقی ماند تا آنکه عبدالملکبن مروان به عراق تاخت. مصعببن زبیر به مقابله برخاست و ابراهیم را به سرداری سپاه خویش برگماشت و به جُمَیری نزدیک اَوانا رفت. | مصعب حکومتِ [[موصل]] و [[جزیره]] و [[آذربایجان]] و [[ارمینیه]] را از او باز گرفت و وی را به جنگ ازارقه فرستاد و [[مهلببن ابیصفره]] را به جای او به حکومت آن نواحی گماشت، اما دوباره مهلب را معزول و به جنگ ازارقه مأمور کرد و حکومت آن مناطق را به ابراهیم سپرد.<ref>بلاذری، ۵/۳۳۱، ۳۳۲، ۳۳۷؛ دینوری، ۳۰۹</ref> گویا ابراهیم از آن پس در مقر حکومت خویش باقی ماند تا آنکه عبدالملکبن مروان به عراق تاخت. مصعببن زبیر به مقابله برخاست و ابراهیم را به سرداری سپاه خویش برگماشت و به جُمَیری نزدیک اَوانا رفت. | ||